.
Her bir kapasitör ünitesinin mahfazasının topraklama için veya topraktan izole edilmiş metal bir desteğe bağlantı için bir terminali olacaktır. Bu terminal mekanik ankraj cıvatalarından veya çengellerinden bağımsız olacak ancak bir terminali mahfazaya sıkıca bağlı olan kapasitörler için bir kapasitör terminali olabilecektir.
Garanti süresinin bitiminde Yüklenici ücret almaksızın şunları değiştirecektir.
-
Harici sigortalı arızalı kapasitör ünitelerini
-
Belirtilen toleranslar içinde olmayan kapasitör üniteleri
2.2. Sigortalar
Kapasitör üniteleri dahili hatalara karşı IEC standartlarına uygun harici atmalı tip sigortalarla korunacaktır.
Sigortalar ilgili ünitenin anma akımının rms değerinin en az 1,43 katını devamlı olarak taşıyabilecek kapasitede olacaktır.
Sigortalar diğer sağlam birimlere hasar vermeden tüm işletme koşulları altında hatalı bir üniteyi veya elemanın bağlantısını ayırabilecek kapasitede olacaktır.
Sigortalar anahtarlama işlemlerinden kaynaklanabilecek ani (inrush) akımlarının veya sağlam ünitelerin harici kısa devre akımlarının neden olduğu bir hatadan zarar görmeyecek ve bozulmayacaktır.
Sigortalar anma geriliminin 0,9-2,0 katı bir gerilim aralığında arızalı üniteyi devre dışı edebilecektir. Sigorta operasyonundan (erimesinden) sonra meydana gelen boşlukta kapasitör ünitesinin anma geriliminin en az 1,5 katı bir gerilim oluşsa bile sigorta aksamı bu gerilime dayanabilecektir.
Sigorta hattının boyutunu ve hızını tanımlarken çoklu sigorta çalışmasından kaçınmak için kapasitörün (I2.t) outrush kapasitesi ve sigortaların yüksek frekans (I2.t) dayanma gerilimi kapasitelerinin koordinasyonu hesaba katılacaktır.
Sigorta bağlantı hattı için maksimum temizleme eğrisi TCC (Time current characteristics) kapasitörün tank delinme (rupture) eğrisi ile uyumlu olacaktır.
Sökülemeyen buton (düğme) başlı sigorta bağlantı hatları kullanılacaktır.
Atmalı sigorta sisteminin sigorta şeridi (flipper) bileşeni, öncü darbeyi engellemek için uygun şekilde tasarlanmış olacaktır.
Kapasitörlerin dengesizlik koruması bölümünün sigortalarla koordinasyonunun nasıl sağlandığı ve sigortaların en olumsuz durumda erime zamanı ve dengesizlik korumasının tavsiye edilen ayarı belirtilecektir. Testler yukarıdakileri teyit edecektir ve sigorta koordinasyon eğrileri teklifle birlikte verilecektir.
Kapasitör ünitesini izole eden ve sigorta attığında toprak seviyesinden arızayı gösteren güvenilir bir atma elemanı sağlanacaktır. Sigortalar kontrol ve değiştirme için kolayca ulaşılabilir olacaktır.
Sigortaların boyutlandırması herhangi bir durumda hatalı bir kapasitöre dolan enerjinin değerinin mahfazanın patlamasına yol açan değerden daha düşük olmasını sağlayacak şekilde tasarlanmış olacaktır. İçteki boşalmayı takiben mahfazanın delinme olasılığının çok düşük olduğunun ispatı verilecektir.
Sigorta atması yüzünden bir kapasitör ünitesinin izole edilmesi durumunda diğer ünitelerin ömrünü kısaltmadan bankın maksimum sistem geriliminde hizmette tutulması mümkün olacaktır. Bu nedenle dengesizlik koruması bir ünitenin arıza yapması halinde alarm verecek ve iki ünitenin arıza yapması halinde bankı açtıracaktır.
2.3. Deşarj Cihazları
Kapasitör üniteleri ve banklar IEC’ye uygun şekilde dahili deşarj cihazları ile donatılacaktır. İhale dokümanında aksi belirtilmedikçe deşarj cihazları kapasitör ünitesinin gerilimini 5 dakikada 50 Volt’un altına düşürecek şekilde seçilecektir.
2.4. Şönt Kapasitör Bankları
Üç faz bankın bağlantı şeması, iki yıldız noktası topraklanmamış ve dengesizlik korumasını besleyen bir akım transformatörü yolu ile birbirine bağlanan iki ayrı yıldız bağlı bank şeklinde olacaktır. (Bu çift yıldız bağlantılı şema birbirine kuple edilmiş eşdeğer iki yıldız banktan oluşur.)
Teklifler, faz başına paralel ünitelerin sayısını ve koruma şemalarının gösterimi ile birlikte önerilen bankların detaylı bağlantı şemalarını kapsayacaktır.
Bankın +20°C’deki kapasitansı, anma kapasitans değerinin -%0 veya +%10’undan farklı olmayacaktır. Ayrıca banktaki herhangi bir fazın kapasitansı herhangi iki fazın kapasitansından ± %0.5’den fazla farklı olmayacaktır.
Bankı oluşturan kapasitör üniteleri sınıflandırılacak ve anma değerinden farklılıklarına göre ayrı birer plakayla işaretleneceklerdir.
İşaretleme - - : - 5’ den -2 %’ye kadar
+ - : - 2’ den +2 %’ye kadar
+ + : +2’ den +5 %’ye kadar
Her bir kapasitör grubu (+) veya (–) işarette aynı farklılığa sahip olacaktır. Yanlış montajı önlemek amacıyla raklar ve çizimler ayırt edilmeleri için açıkça işaretlenecektir.
Harici kullanım için bank düzenlemesi açık tipte olacaktır. Raklar hariçte kullanıma uygun sıcak daldırma galvaniz çelikten olacak ve fabrikada hazırlanacaktır. Baralar, bağlantı parçaları (iletkenler, klemensler …. vs), harici sigortalar, deşarj cihazları, akım sınırlayıcı reaktörler, akım trafolarında olduğu gibi bara mesnet izolatörleri, interrack (raklar arası) ve taban (zemin) izolatörleri de komple teçhizatla birlikte sağlanacaktır. Anılan tüm teçhizat Teknik Şartnameye ve onaylı projeye uygun olacaktır.
Bütün izolatörler porselen ve mesnet tipinde olacak ve aynı gerilim sınıfında olanlar kendi aralarında değiştirilebilecek şekilde olacaktır. Mesnet izolatörleri kapasitör izolatörleri ile aynı renkte olacaktır. (Tercih edilen renk kahverengidir.)
İzolatörlerin mukavemeti, maksimum sürekli mekanik yük altında en az 2,5 emniyet faktörünü sağlayacak şekilde olacaktır.
Kapasitör ünitelerinin mesnet çerçeveleri, ünitelerin yeterli ölçüde havalandırılmasını sağlayacak şekilde tasarlanacaktır.
Çelik konstrüksiyonlar için işletme sırasındaki gerilme kuvvetleri 449 numaralı İngiliz Standardına veya eşdeğer farklı bir standarda uygun olacaktır.
Konstrüksiyon yapıları en az 2 değerinde bir emniyet faktörüne haiz olacak ve 125 km/saat rüzgar hızına dayanacak şekilde tasarlanacaktır.
Şönt kapasitör bankının ve diğer teçhizatın izolasyon seviyeleri (Um =170 kVrms için) ilgili IEC Standardlarına uygun olacaktır.
Şönt kapasitör bankları güvenli taşımayı ve sahada uygun tesisatı sağlayacak şekilde fabrikada mümkün olan en büyük lotlar (paketler) halinde monte edilecektir (yani raklar tercihen kapasitör ünitelerini içerecek şekilde fabrikada monte edilecektir.)
Her bir bankın detaylı yerleşim planı teklifle birlikte verilecektir.
Yarım faz kollarını destekleyen ve nötrün yalıtımını sağlayan mesnet tipi izolatörler aşağıdaki ana özelliklere sahip olacaktır. (Tercih edilen renk kahverengidir.)
-
Yıldırım darbesi 1.2/50 µs
dayanım gerilimi, kuruda (kV tepe) : 650
-
50 Hz – 1 dakika süreli dayanım
gerilimi, yaşta (kV rms) : 275
-
Yüzeysel kaçak yolu uzunluğu (mm) : 2720
-
Sıkıştırma ve kantilever dayanımı : Belirtilen tüm kuvvetlere
(ağırlıklar, rüzgar, deprem,
iletkenlerin çekmesi vb.),
dayanmak için yeterli emniyet faktörleriyle
Raklar arası mesnet izolatörleri (tercihen) kahverengi porselen olacak ve aşağıdaki ana özelliklere sahip olacaktır.
-
Yıldırım darbe 1.2/50 µs, kuruda dayanım
gerilimi ve 50 Hz – 60” ıslak dayanım gerilimi : Destekledikleri seri bağlanmış kapasitör gruplarının dayanım gerilimleri
-
Sıkıştırma ve kantilever dayanımı : Bank mesnet izolatörleri için
yukarıda belirtildiği gibi.
-
Bakım yapan personel çalışırken veya kapasitör bankları çevresinde iken personelin can güvenliğini sağlamak için gerekli emniyet tedbirlerinin alınmasını sağlayan donanım Yüklenici tarafından temin edilecektir.
-
İhale dokümanında istenmesi halinde; kapasitör banklarının tesis edileceği trafo merkezinde (YG bağlantı noktasında) önceden mevcut harmonik seviyesi baz alınacak ve kapasitör banklarının montajından sonra olması gereken harmonik seviyeside dikkate alınarak Teklif Sahibi tarafından kapasitör banklarının tasarımı yapılacaktır. Bu durumda uygulanacak usul ve esaslar Alıcı tarafından belirlenecektir.
-
İhale dokümanında istenmesi halinde kapasitör banklarının montajından sonra trafo merkezi tel çitinin dışındaki gürültü seviyesinin ölçümü yaptırılabilecektir.
-
İhale dokümanında istenmesi halinde kapasitör banklarından belirlenecek bir uzaklıktaki Radyo Girişim Alanlarının (Radio İnterference Fields) ölçümü yaptırılabilecektir.
2.5. Dengesizlik Akım Transformatörleri
Dengesizlik koruması için kullanılacak akım transformatörlerinin gerekli teknik özellikleri Alıcı tarafından ihale dokümanında belirlenecektir. Bilgi vermek bakımından teknik özellikleri Garantili Özellikler Listesinde verilmiştir.
2.6. Aşırı Ani (Inrush) Akım Sınırlayıcı Reaktörler ve Sönümlendirici Dirençler
Aynı 170 kV baraya bağlanmış başka bir kapasitör bankı olmayacaktır.
Şönt kapasitör banklarının tesis edileceği 170 kV Trafo Merkezi için 3 faz kısa devre güçleri ile X0/X1 (Sıfır bileşen reaktansı/Doğru bileşen reaktansı) oranı için madde 1.5’de belirtilen hususlar dikkate alınacaktır.
Özellikle trafo merkezine yakın olan hat arızalarının diğer 170 kV kesicilerle temizlenmesi sırasında ortaya çıkabilecek olan herhangi bir TRV dayanım sorunu ile ilgili olarak, akım sınırlayıcı reaktörler temin kapsamına dahil edilecektir.
Teklif Sahibi reaktörlerin; anma akımını (A-rms), anma endüktansını (H), 1 saniye süreli (kısa süreli) dayanım akımını (kA-rms), elektrodinamik anma akımını (kA-tepe) ve BIL seviyesini açıkça belirtecektir.
Akım sınırlayıcı reaktörler tercihen kuru tip ve bankların YG terminallerinin bağlanmasına uygun olacak ve mesnet izolatörleri ve yapıları ile birlikte temin edilecektir. Reaktörleri ve kapasitörleri zorlayabilecek olan yıldırım darbe aşırı gerilimlerinin sınırlandırılması için, endüktif olmayan tipte bir sönümleme direnci her bir reaktörle paralel bağlanacak ve reaktörle entegre olarak monte edilecektir. Dirençlerin tipi, direnci, sürekli anma gücü ve kısa süreli anma enerji değeri imalatçı tarafından hesaplanacak ve tüm şartların karşılandığına dair Alıcıya belge sunulacaktır. Direnç kapasitör bankının ömrü boyunca meydana gelebilecek inrush akımlarına dayanabilecektir.
Reaktörler, bakım gerektirmeyen tipte, tek fazlı-hava aralıklı harici tesisat için uygun, doğal hava soğutmalı olacak ve atmosferik kaynaklı aşırı gerilimlere dayanabilecektir.
Anma inrush akımı; Teklif Sahiplerince hesaplamalarla birlikte verilecektir. Q faktörü; inrush akım frekansına refere edilerek Teklif Sahiplerince verilecektir.
2.7. Şönt Kapasitör Bankları İçin Mesnet İzolatörleri
2.7.1. Yapısal Özellikler
2.7.1.1.Yalıtım Bölümleri
İzolatörler gerek normal işletme koşullarında, gerekse sistemde meydana gelecek aşırı gerilimler nedeniyle oluşacak kuvvetlere dayanacaktır. İzolatörler kısa devrelerden kaynaklanan, deprem ve titreşim sebebiyle meydana gelecek kuvvetlere dayanacak şekilde tasarlanacak ve imal edilecektir.
İzolatörlerin yalıtım bölümleri düzgün ve simetrik olacak, mekanik zorlamaların ve elektriksel alan dağılımının üniform bir şekilde dağılımını sağlayacak ve radyo parazitlerini en aza indirecek şekilde tasarımlanacaktır. İzolatörlerin ürettiği radyo girişim gerilimi (RIV) IEC 60437'de belirtilen değerleri aşmayacaktır.
Yüzeylerin altları ve oluklar kolayca temizlenecek şekilde biçimlendirilecektir.
İzolatörlerde, hiç bir yabancı madde, çatlak, kabuklanma, hava kabarcığı, çizik, çapak, pürüz, benek, leke ve benzeri kusurlar bulunmayacaktır.
İzolatörlerin porseleni yüksek vasıflı ve homojen bir yapıda olacak, izolatörlerin atmosfere açık yüzeyleri (tercihen) kahverengi bir sırla düzgün şekilde sırlanacaktır. Sır ani sıcaklık değişimlerinden etkilenmeyecek, endüstriyel kirlenme, toz ve diğer atmosferik koşullara karşı dayanıklı olacaktır.
Alıcının ihale dokümanında beleirtmesi halinde izolatörlerde yalıtım için cam kullanıldığında ilgili standartlarda ve şartnamede istenen teknik özellikler sağlanacaktır.
2.7.1.2. Metal Bölümler
Bütün metal kısımlar ve civata aksamı, sıcaklık değişimleri ve mekanik zorlamalarda izolatör gövdesinden ayrılmayacak şekilde tespit edilecek, tespit için kullanılan malzeme yüksek kalitede ve metal kısımlarla kimyasal reaksiyona girmeyecek ve genleşmelerde kırılmayacak özellikte olacaktır.
Teklif sahipleri izolatörlerin boyut resimleri ile birlikte tepe ve taban metal tespit tertibatı düzeni detaylarını, tespit delikleri ölçülerini gösteren resimleri teklif ekinde vereceklerdir.
Mesnet izolatörlerinin bütün metal bölümleri, korozyona dayanıklı metallerden yapılacak ya da sıcak daldırma galvanizli olacaktır. Galvaniz özellikleri IEC 60168’e uygun olacaktır.
2.8. Etiket
Şönt kapasitör banklarında yer alan kapasitör üniteleri, sigortalar, akım sınırlayıcı reaktörler, dengesizlik akım trafoları, mesnet izolatörleri vb. tüm cihazların etiketleri paslanmaz malzemeden yapılmış olacaktır. Etiket zamanla bozulmayacak, yazıları okunaklı olacak ve silinmeyecek, normal montaj ve işletme konumunda kolayca görülebilecek uygun bir yere sağlam bir yöntemle tespit edilecektir. Bütün yazılar Türkçe olacak olup, İngilizce olması halinde altına Türkçesi de yazılacaktır.
Etiket üzerine aşağıdaki bilgiler yazılacaktır:
-
İmalatçı firma
-
Tipi
-
Uygulanan standart
-
Alıcının sipariş numarası
-
İlgili standarda göre yazılması gereken diğer bilgiler
2.9. Şönt Kapasitör Banklarına Ait Sekonder Teçhizat
2.9.1. Koruma ve Kumanda Teçhizatı
Kontrol/röle panosunda aşağıdaki korumalar imalatçı tarafından sağlanacaktır.
-
Kısa devrelere karşı ani aşırı akım koruma (3 fazda)
-
Toprak arızası koruma
-
Aşırı yüklenmelere karşı gecikmeli aşırı akım koruma
-
Akımın gerilimi geçmemesini sağlamak için yapılacak koruma (Örneğin Cos α değerini ayarlama)
-
İki kademeli dengesizlik koruması (ilk kademe alarm, ikinci kademe açtırma)
Çift yıldız bağlı bankların dengesizlik koruması iki yıldız noktası arasına bağlı akım transformatöründen beslenen bir aşırı akım rölesini içerir. Anahtarlama esnasında geçici rejim durumunda yanlış açtırma sinyallerinin ortaya çıkmasını engellemek için zaman gecikmesini de içerir.
-
Kapasitör terminallerindeki gerilim, anma (rms) gerilim değerinin %1 ile %10 arasında ayarlanabilecek bir miktarda arttığında kapasitörü devre harici edecek ve bankın tekrar enerjilenmesini engellemek için kilitleme görevini görecek aşırı gerilim rölesi.
-
Besleme kaybı
-
Düşük gerilim, aşırı gerilim röleleri ve dengesizlik ampermetresi
Kontrol / röle panosunda aşağıdaki teçhizat sağlanacaktır:
-
Kesici anahtarı,
-
Ayırıcı anahtarları ve toprak bıçağı anahtarı,
-
Mvarmetreler,
-
MVarh sayaçları
-
kV metreler
-
Ampermetreler
-
Sinyal gösterge cihazı (en az 12 göstergeli) (Anonsiyatör)
Şönt kapasitör bankları elle ve otomatik olarak kumanda edilebilir şekilde dizayn edilecektir.
Bütün koruma ve kumanda teçhizatı ilgili kontrol / röle panosuna monte edilecek olup yukarıdaki teçhizatların hepsinin tipi, detaylı özellikleri ve miktarı belirtilecektir.
Ayrıca komple koruma ve kumanda şemalarını, şematik diyagramları, dahili kablo diyagramlarını ve kontrol / röle panolarının kablo diyagramlarını ve rölelerin detaylı elektriki karakteristikleri de verilecektir. Kullanılacak rölelerin haberleşme protokolü ALICI tarafından ihale dokümanında belirlenecektir.
Akım trafolarının sekonder anma değeri 5 A ve gerilim trafolarının sekonder anma değeri gerekli olması halinde 100V ve 100/3 V olacaktır.
Bütün teçhizatın DC kontrol gerilimi istasyondaki DC gerilime uygun olacaktır.
2.9.2. Kumanda-Ölçme Sistemi ve Panolar
2.9.2.1. İşin Kapsamı
Bu bölüm teçhizatın tasarımı, temini, tesis hizmetlerinin sağlanması saha testleri ve kumanda, gösterge, ikaz ve ölçme teçhizatı ve araçlarının devreye alınması işlerini kapsar.
2.9.2.2. Kumanda Teçhizatı
2.9.2.2.1. Genel
Kesici ve ayırıcıların kumanda odasında bulunan ilgili panosundaki anahtar üzerinden kontrolü sağlanacaktır.
Teçhizatı kontrol etmek için kesicilerin kontrol anahtarları basmalı ve çevirmeli tipte olacaktır (farklı yay dönüş kontrol anahtarları). Kontrol işlemini gerçekleştirmek için kontrol anahtarına basılmalı ve bulunduğu pozisyondan sonuna kadar çevrilmelidir.
Kesicinin veya ayırıcının anahtarı kontrol anahtarının pozisyonuna uygunsa Farklılık kontrol anahtarının ankastre beyaz lambası yanmayacaktır.
Kontrol anahtarının pozisyonu ile kontrol edilen teçhizatın pozisyonu arasındaki farklılık ankastre lambanın enerjilenmesi ile gösterilecektir.
Lokal olarak kontrol edilen toprak bıçakları ve 170 kV ayırıcılar için sadece pozisyon göstergesi için olan farklılık anahtarları kullanılacaktır.
2.9.2.2.2. Kesiciler
Kesicilerin açtırılması:
-
Kontrol panosu farklılık kontrol anahtarı
-
Açtırma mantık devresinin aracılığı ile kesicinin açtırma devresini enerjilendiren koruma röleleri
-
Bir lokal / uzaktan seçici anahtarı ve bakım için kesici mekanizma kutusuna yerleştirilmiş lokal bağımsız basma butonları ile yaptırılacaktır. Lokal basma butonları, sadece kesici testte iken lokal / uzaktan seçici anahtarı lokal durumda iken çalışacaktır.
Kesicilerin kapatılması:
-
Kapatma mantık devresini başlatan kontrol panosundaki farklılık kontrol anahtarı
-
Kapatma bobinini enerjileyen kesici mekanizma kutusundaki lokal buton ile yaptırılacaktır. Bu buton, sadece kesici test edilirken lokal / uzaktan seçici anahtarı lokal durumda iken çalışacaktır.
2.9.2.2.3. Lokal / Uzaktan Seçme Anahtarı
Her bir kesicinin mekanizma kutusuna yerleştirilen bir lokal / uzaktan seçme anahtarı olacaktır.
Anahtar aşağıdaki fonksiyonları yerine getirecektir:
-
Uzaktan kumanda pozisyonunda, bütün kutupların hem kapama hem de açtırma devrelerinde uzaktan kumanda fonksiyonlarıyla kesicinin çalışmasına müsaade etmek üzere lokal kumanda fonksiyonları durdurulacaktır.
-
Lokal kumanda pozisyonunda bütün kutupların hem kapama hem de açtırma devrelerinde lokal kumanda butonlarıyla kesicinin çalışmasına müsaade etmek üzere koruma da dahil bütün uzaktan kumanda fonksiyonları durdurulacaktır. Kesici kumanda anahtarının pozisyonu lokal konumda olduğunda kumanda odasına lokal konum sinyal bilgisi gelmelidir.
2.9.2.2.4. Ampermetre, Voltmete Ve Voltmetre Seçme Anahtarı
170 kV fider için 3 adet tek fazlı ampermetre, bir adet voltmetre ve 7 farklı pozisyonlu bir adet voltmetre seçici anahtarı sağlanacaktır. Ayrıca kapasitör bankı için dengesizlik ampermetresi konulacaktır.
2.9.2.2.5. Sinyal ve Alarm
Sinyal gösterge cihazları (anonsiyatörler) ilgili fiderlerin kontrol panolarına tesis edilecektir.
Sinyal gösterge cihazlarının (anonsiyatörlerin) her bir fider için minimum giriş sayısı 170 kV fiderler için 12 giriştir.
İki tip ikaz sağlanacaktır; AÇTIRMA ve ALARM. Her birinin diğeri ile karıştırılmayacak şekilde kendisinin sesli farklı alarmı olacaktır. İkaz panolarında aşağıdaki özellikler olacaktır. Sesli tanıma, sesli test, sinyal gösterge cihazı (anonsiyatör cihazı) lamba testi, sinyal göstergesi (anonsiyatör) tanıma, sinyal gösterge cihazı sıfırlama (resetleme). Herhangi bir kontrol özelliğinin çalışması sırasında, gelen hiçbir alarm kaybolmayacak veya 1 saniyeden fazla gecikmeyecektir.
Bir alarm devresinin başlatılması, uygun sesli alarmın ve ışıklı ikaz devrelerinin ilgili pencere lambalarının çalışması ile olacaktır. Sesli tanıma (acknowledge) kontrolünün çalıştırılması sesli alarmın kapatılması (susturulması) içindir. Alarmın sebebi saptandığında ve düzeltici hareket yapıldığında, alarm tanıma (acknowledge) fonksiyonu çalıştırılabilir.
Bu işlem, ikaz (flaş) devresinin lambalarını kapatacak (durduracak) ama pencereleri açık (yanar durumda) bırakacaktır.
Alarmın çalmasına neden olan durum düzeltildiğinde, ikaz sıfırlama (resetleme) özelliğinin çalıştırılması devreyi ön çalışmaya hazır durumda (lamba sönük halde) tutar.
Lambalı ikaz devresinin çalıştırılması ile birlikte sinyal gösterge cihazları (anonsiyatörler) sessizleşecektir. Sinyal gösterge cihazlarının (anonsiyatörlerin) uygun şekilde çalışmasına yeteri kadar süre tanımak (ayırmak) için bütün ikazların başlatma kontakları kapatılacaktır.
Sinyal gösterge cihazı (anonsiyatör) pencerelerinin aydınlatılması, kumanda odasında mümkün olan en yüksek ışık altında kolayca okumayı sağlamaya yetecek kadar parlak olacaktır.
Sinyal gösterge cihazları (anonsiyatörler) açtırmadan alarma, alarmdan açtırmaya geçişe (değiştirmeye) imkan sağlayacak şekilde modüler olarak tesis edilecektir. Geçiş (değiştirme), irtibatlı ünitelerde hiçbir değişikliğe neden olmayacaktır. Sadece ikaz takımının sabit kısmında bağlantılarla veya anahtarlarla ayarlama yapılmasına izin verilecektir.
Açtırma sinyali pencereleri ikaz alarmlarından ayrı olacak ve farklı renkte olacaktır.
Sinyal gösterge cihazlarının (anonsiyatörlerin) sinyal beslemesinde bir hata olması durumunda, sinyal panelinde yanıp sönen tek bir lamba bulunacaktır.
Açtırmanın ve uyarıların birbiriyle karıştırılmayacak şekilde kendi farklı sesli alarmları olacaktır. Sesli alarm cihazları kumanda / röle panosunun üzerine test ve sıfırlama (resetleme) yardımcı cihazlarıyla birlikte monte edilecektir. Bu sesli alarm cihazlarının herhangi bir DC hatası durumunda AC yardımcı servis gerilimi ile çalışabileceği araçlar sağlanacaktır.
2.9.2.2.6. Bilgiler
Telemetre bilgileri, pozisyon sinyalleri, açtırma / alarm sinyalleri ve uzaktan kontrol tesisleri kumanda/röle kabininde bir terminal bloğunda hazırlanacaktır.
-
Telemetre bilgileri
MVARhm ve reaktif güçler
-
Pozisyon sinyalleri ve uzaktan kontrol (Bölgesel Kontrol Merkezinden)
Bütün kesiciler için açık ve kapalı pozisyon sinyalleri. Lokal /uzaktan kontrol merkezi anahtarı, uzaktan kontrol merkezi pozisyonunda ise Kesiciler Bölgesel Yük Tevzi İşletme Müdürlüklerinden kontrol edilebilecektir.
-
Açma / alarm sinyalleri
Kabinlerde sonlandırılacak açma/alarm sinyallerinin listesi aşağıda verilmiştir.
-
O/C (Aşırı akım) koruma açtırması,
-
Toprak arıza koruma açtırması,
-
Gecikmeli O/C (Aşırı akım) koruma açtırması,
-
Dengesizlik koruması açtırması,
-
Dengesizlik koruması alarmı,
-
Aşırı gerilim koruması alarmı,
-
Düşük gerilim koruması alarmı,
-
Cos Φ koruması alarmı,
-
Kesici düşük gaz basıncı alarmı,
-
Kesicinin motor besleme devresinde MCB açtırması,
-
DC besleme arıza alarmı,
-
Güç kaynağı kaybı koruma sinyali.
2.9.2.2.7. Ölçü Aletleri
-
Aksi belirtilmedikçe bütün aletlerin doğruluk sınıfı 1 olacaktır.
-
Bütün aletler ankastre (gömme) montaja uygun olacaktır.
-
Bütün aletler arkadan terminalli olacaktır.
-
Bütün ölçü aletlerinin kasasının ön yüzünden erişilebilecek şekilde mekaniki sıfır ayarlayıcıları olacaktır.
-
Bütün aletlerin skalalarında %100 nominal değer noktası kırmızı noktalarla işaretlenmiş olacaktır.
-
Bütün aletlerin özdeş çerçeve şekilleri olacaktır. Bütün aletlerin kasaları ve çerçeveleri siyah renkte olacaktır.
-
İki yönlü beslemesi olan fiderlerin bütün Varmetreleri güç alma/verme göstergesi için uygun olan ve merkezinde sıfır olan skalaya sahip olacaktır.
-
Reaktif Sayaçlarının doğruluk sınıfı 1 olacaktır.
-
Enerji sayaçları (Reaktif Sayaçlar), EPDK sayaç tebliğine uygun olacaktır.
-
Kontrol panosundaki bütün aletler döner bobinli olacaktır. AC ampermetreler ve varmetreler transdüser sürücülü tipte olacaktır.
-
Q transdüserleri statik ve doğrusal skalalı ve 3 faz-4 telli, üç elemanlı dengesiz yük tipinde olacaktır. Transdüser çıkışı -5 ila +5 mA aralığında doğrusal analog akım sağlayacaktır. Q tipteki transdüserlerin doğruluğu %0,5 olacaktır. Sekonder yük empedansı 0-3000 ohm aralığında değişebilir.
-
I (akım) transdüserlerinin çıkışı 0-10 mA aralığında doğrusal analog akım sağlayacaktır. I (akım) tipteki transdüserlerin doğruluğu %0,5 olacaktır. Sekonder yük empedansı 0-1500 ohm aralığında değişebilir.
-
Bütün transdüserler Kumanda/Röle Panolarına yerleştirilecektir.
-
Tercihen bu transdüserlerin iki bağımsız çıkış devresi olacaktır: Birinci çıkış istasyon kumanda odasındaki aletlerin beslemesi içindir; İkinci çıkış bölgesel ve ulusal SCADA sisteminin Uzaktan Terminal biriminin beslenmesi içindir.
-
Bütün aletlerin teknik ve yapısal şartları ve işaretlemeleri teknik şartnameye uygun olacaktır.
2.9.2.2.8. Panolar
Bütün panolar kendinden destekli, rijit, toz geçirmez, müstakil yapıda minimum IP41 korumalı ünite tipinde olacaktır. Bütün panolar yüksek kaliteli çelik levhalarla kaplanacaktır. Panoların tabanı kapatılacak ve havalandırma için gereken önlemler hesaba katılacaktır.
Bütün panoların boyutları ve inşası için kullanılan çelik levhaların kalınlıkları aşağıda belirtildiği gibi olacaktır. Panoların arkasına erişim için dikey menteşeli kapıları olacaktır. Kapılar, Alıcının onaylayacağı uygun kol ve kilitlerle donatılacaktır. Panoların bütün yüzeyleri pürüzsüz, düzgün, çatlaksız, passız ve eğilmeleri önlemek için sertleştirilmiş olacaktır.
Bütün yüzeyler pastan ve yabancı maddelerden tamamen temizlenecek, önce pasa dayanıklı boya ile boyanacak daha sonra da Alıcı tarafından onaylanacak renkte hızlı kuruyan bir boya ile boyanacaktır. Son kat boya asıl renginde değişiklik olmaksızın uzun süre dayanacak nitelikte olacaktır. Boyama yöntemleri onaylanmak üzere ALICI’ya sunulacaktır.
Panoların inşası her bir üniteyi bir sonrakine (komşu üniteye) cıvatalar yardımıyla bağlamaya müsait olacaktır. Panonun taban plakası, dışarıdaki kanaldan gelen kabloların girişine müsait şekilde düzenlenecek ve panoların altındaki kabloların yerlerine yerleştirilmesi için zeminde panoya monte edilecektir. Panolar zemine cıvatalanacaktır. Montaj amacıyla kaynak kullanılmayacaktır. Gelen kabloların asılması amacıyla yeterli metal parmaklık (ray) (30 X 3 mm kablo sabitleme çubuğu) sağlanacaktır.
Panoların ön yüzleri keskin kenarlarından kurtulmak için kenarları boyunca bükülecektir.
Panoların inşası için kullanılan malzemenin kalınlığı ve boyutları aşağıdaki gibi olacaktır:
-
Panonun alt, üst, yan ve ön tarafı için kullanılan çelik plaka veya alusingenin kalınlığı bütün panolar için: En az 3 mm(çelik plaka), en az 2 mm (alusingen)
-
Destek çerçeve ve ana yapı için kullanılan çelik plakaların kalınlığı bütün panolar için: En az 3 mm.dir.
Panoların boyutları 2150x800x800 mm olacaktır.
Kontrol panolarının ön yüzünde fiderin fiziki düzenlemesini gösteren (temsil eden) taklidi bir (mimik) diyagram olacaktır. Taklidi çubuklar (mimik baralar) ve semboller düz kenarlı malzemeden olacaktır.
(Mimik diyagramdaki) Baraların renkleri şu şekilde olacaktır:
154 kV / 170 kV siyah
Kesici ve ayırıcıların kontrol ve pozisyon anahtarları taklidi (mimik) diyagramda bulunacaktır.
Taklidi (mimik) diyagramların boyutları ve teçhizatın sembolleri ile ilgili bilgi Alıcı tarafından sağlanacaktır.
Bütün panoların altları boyunca 30x3 mm’den daha küçük olmayacak bir bölgesel alanda sürekli bir toprak barası olacaktır. Baranın her bir ucu trafo merkezinin ana topraklama ağına bağlanacaktır. Toprak barası özellikleri şöyle olacaktır:
Civatalı eklerin, ek yerlerinin, saplamaların her birinde en az iki cıvata olacaktır.
Toprak baraları trafo merkezinin topraklama ağına 120 mm2 bakır örgülü toprak iletkenleriyle bağlanacaktır.
2.9.2.2.9. Uzaktan Kumanda ve Denetleme Sistemi
Merkezi olarak yerleştirilmiş bir Uzaktan Kumanda ve Denetleme Sistemi (UKDS) tüm trafo merkezlerinin uzaktan kumandasını sağlamak ve denetimini yapmak üzere daha sonraki bir tarihte monte edilecektir. Sistem aşağıdakileri içerecektir:
-
YG kesicilerin görüntülenmesi ve kontrolü
-
Anahtarlama pozisyonlarının, koruma açma ve alarmlarının görüntülenmesi
-
Akım ve reaktif güçlerin görüntülenmesi
Uygun aygıtların kumanda / röle panoları üzerinde UZAKTAN-DENETLEME transfer anahtarı olacak, denetleme pozisyonunda kontrolü UKDS ye transfer edecektir (aktaracaktır).
UKDS’ye gelecekte yapılacak bağlantılar için her bir kumanda / röle panosunda ALICI’nın isteğine uygun sayıda yedek terminaller ayrılacaktır. Bu terminaller, ilgili kumanda ve görüntüleme teçhizatına belirtilen teçhizatta başka bir değişiklik yapılmasının gerekli olmayacağı şekilde uygun olarak bağlanacaktır.
2.9.2.2.10. Yardımcı Donanım (Wiring)
Bütün pano kabloları IEC 60227’ye ve iligli TSE standartlarına uygun şekilde ısı, nem, aleve karşı izolasyonlu onaylı 0,6/1 kV ince çok telli bakırdan olacaktır. Yalıtkanın parlak bir yüzeyi olacak ve yanmayı desteklemeyecektir. Kablolama düzgün, sıralı şekilde yerleştirilmiş olacak ve eğilme veya titreşimlerden kaynaklı kırılmalara karşı uygun şekilde desteklenecektir.
Kablo kesit alanları tasarımın gerekliliklerine göre belirlenecektir. İhale dokümanında
aksi belirtilmedikçe minimum kesitler;
-
Güç, kumanda ve sinyal devreleri için 1,5 mm2
-
Ölçü ve koruma gerilim ve akım devreleri için 2,5 mm2
olacaktır.
Bütün kabin kabloları aşağıdaki renk kodlarına uygun olacaktır.
İletken İzolasyon Renkleri Devre Ayrıntıları
Kırmızı - Faz bağlantılarıTopraklı ya da değil, primer
Sarı devreye direkt bağlı ya da akım gerilim
Mavi trafolarının sekonder devrelerine bağlı
Siyah - AC nötr bağlantıları, Topraklı ya da değil,
primer devreye direkt bağlı ya da akım gerilim trafolarının sekonder devrelerine bağlı
Siyah - Yukarıdakilerden farklı AC bağlantılar
Yeşil - Toprağa bağlantılar
Gri - DC devrelere bağlantılar
Her bir kablo aşırı ısınma olmaksızın devrede oluşabilecek hata akımlarının şiddetinin ve süresinin en ağır kombinasyonuna karşı dayanıklı olacaktır.
Benzer fonksiyonlara sahip kablolar gruplar halinde düzenlenecek ve gruplar birbirinden tam olarak ayrılmış olacaktır. Kablo kanalları PVC’den olacak ve çıkartılabilir kapaklara sahip olacaktır. Kabloların kanallarının her yerden ve yönden ayrılması mümkün olacaktır. Panoların arkasındaki kablolar rölelerin bağlantı gövdelerine ve diğer cihazlara ulaşmak için uygun şekilde düzenlenecek, kontrol ve diğer anahtarların kontakları etkilenmeyecektir.
Başlangıçta ihtiyaç duyulmayan teçhizatın ilavesi için hazırlık yapıldığında, arada bir zaman diliminde kabloların destek ve sonlanması için araçlar sağlanacaktır.
Kablolar terminal noktaları arasında birbirine bağlanmayacak ve eklenmeyecektir. İletkenler Alıcı tarafından onaylanan tasarımın terminallerinde sonlandırılacaktır. Kablolar terminallerde vidalarla kelepçelenecektir. Vida basıncı basınç plakaları ile uygulanacaktır.
Herhangi bir terminale sadece bir iletken(giriş ya da çıkış kablosu) bağlanacaktır. Dahili kablolamada herhangi bir terminal noktasına bağlı birden fazla kablo olmayacaktır (Cihazlardaki maksimum iki kablo ve şartlara göre terminalin uygun şekilde boyutlandırılması ve düzenlenmesi şartı hariç)
Değişik gerilim ve/veya fonksiyon kategorilerini içeren terminal dizileri arasında tam derinlikli izolasyon bariyerleri bulunacaktır. Örnek terminal blokları Alıcının onayına sunulacaktır.
Her bir terminal, kablo, ve tel çekme açıkça görülebilen ve değiştirilemeyen bir referansın (rayın) üzerinde olacaktır. Pano terminallerindeki devreler, aşağıdaki değişik fonksiyonlar birbirinden tamamen ayrılarak kurulacaktır.
-
Koruma,
-
Kumanda,
-
Sinyal,
-
Ölçme ve sayaç,
-
Yardımcı güç.
Panolardaki bütün iletkenlere ve çok telli kabloların uçlarına numaralandırılmış bilezikler (markalar) geçirilecektir. Bilezikler siyah veya beyaz renkte izolasyon malzemesinden yapılacak ve kirin yapışmasını önlemek için parlak bir yüzey kullanılacaktır. Nemden veya yağdan etkilenmeyecek açıkça ve kalıcı şekilde etiketlenecektir; geçici etiketleme kabul edilmeyecektir.
Aynı panoda seri veya paralel bağlantıları direkt olarak oluşturmayan iletkenlerde aynı bilezik numarası kullanılmayacaktır. Eğer birbiri üzerinde interferans yaparak açtırma akımına sebep olabilecekse bütün teller kırmızı bilezikli olacaktır.
Uygulanabilir olduğu yerlerde, bütün güç devreleri kontrol kablolarından ve düşük gerilimli sinyal kablolarından fiziksel olarak ayrılacaktır. Yukarıdaki sistemler için ayrılmış yollar sağlanacaktır. Akım ve gerilim transformatörlerinin bağlantıları test sırasında gerekli kolaylığı sağlayacak olanaklarla donatılacaktır. (Örneğin geçmeli-plug in ve kısa devreyi ayıran bağlantılar)
2.10. AG Kablolar
İstenilen şartlara uygun şekilde komple sistemin düzgün çalışması için gerekli olan
-
Alçak gerilim güç kablolarının
-
Koruma-kumanda ve ölçme kablolarının
Tasarım, temin, teslim ve komple montajı bu sözleşmenin kapsamına dahildir.
Bu sözleşme kapsamında sağlanan bütün AG Kablolar PVC veya PE izolasyonlu tipte, IEC 60227, IEC 60228, IEC 60304 (izolasyonun renkleri) ve ilgili TSE Standardlarına uygun olacaktır.
DC kontrolde gerilim düşümü ve açtırma (trip) devreleri için ve akım transformatörüne ve gerilim transformatörüne binen yük için bütün kablo yollarının kontrolünden ve temin edilen teçhizatın uygun şekilde çalışmasından Yüklenici sorumlu olacaktır. Aynı zamanda, kablonun merkezde oluşacak toplanmayı (pick up) en aza indirecek şekilde döşenmesi ve gerekli durumlarda kablo kılıflarının sistem toprağı kaçak akımından zarar görmesini engellemek için önlemlerin alınması da Yüklenicinin sorumluluğundadır.
2.10.1. Kablo Kesiti
Kablolar, bu şartnamenin gerektirdiği şekilde tek damarlı (core) veya çok damarlı (core) olacaktır. Kablo kesitleri;
-
Güç, kumanda ve sinyal devreleri için 1,5 mm2
-
Koruma ve ölçme amaçlı gerilim ve akım devreleri için 2,5 mm2’den az olmayacaktır.
Çok damarlı (core) kablolar ince çok telli bakır iletkenli olacaktır. Her bir damar (core) bağımsız olarak numaralandırılacaktır.
2.10.2. İletken Aksesuarları
Bağlantılar (konnektörler) terminaller, destek kavramaları, işaretleyiciler (marker), kablo bağları ve izolasyon, kaplama (gömlekleme), arktan koruma ve kablo yastığı malzemeleri de dahil olmak üzere bütün iletken aksesuarları donatılacak ve tesis edilecektir.
2.10.3. Terminal Bağlantıları (Konnektörler)
Kablo bağlantıları (konnektörler), güvenilir ve sağlam bir bağlantı sağlayacak ve kendiliğinden gevşemeyen tipte olacaktır.
2.10.4. Terminal Blokları
İletkenlerin terminal blokları anma gerilimi 600 V strap screw (şeritli vida) tipte olacak ve terminallere bağlanması gereken iletkenlerin miktarından % 10 daha fazla terminale sahip olacak ve beyaz işaret bandı ile markalanacaktır.
Dostları ilə paylaş: |