Bir gerçek kişi/kurum ile bir başka gerçek kişi/kurum arasında olağan ticari faaliyet çerçevesinde sadece bayilik ilişkisinin bulunması durumunda söz konusu gerçek kişi veya kurumlar bayiliğe ilişkin mal ve hizmetler bakımından ilişkili kişi kapsamında değerlendirilmeyecektir.
TF GT. 2’de distribütör (ana dağıtıcı) ilişkili kişi olarak değerlendirilmiş.
İLİŞKİLİ KİŞİ (bayilik ilişkisi)
Örneğin; bir cep telefonu bayiinin, ana kurum ile yaptığı ödünç para alınması veya verilmesi işlemleri transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı hükümleri çerçevesinde değerlendirilecektir.
Ya da ana kurum ile bayii arasında başka türden bir ilişki olması durumunda (akrabalık vb.) yapılan cep telefonu ticareti transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı hükümleri çerçevesinde değerlendirilecektir.
İLİŞKİLİ KİŞİ (hizmet erbabı)
Kurum çalışanlarının söz konusu kurum ile ilişkilerinin sadece işveren-hizmet erbabı ilişkisi içinde bulunması durumunda ilgili kurum ile kurum çalışanı, yapılan ücret ödemeleri bakımından ilişkili kişi kapsamında değerlendirilmeyecektir. Ancak, kurum ile çalışanları arasında yukarıda belirtilen istihdam ilişkisi dışındaki işlemler, ilişkili kişilerle yapılan işlem kapsamında değerlendirilecektir.
İLİŞKİLİ KİŞİ (hizmet erbabı)
Örneğin;bir kurum, ortaklarından birinin kardeşini ücretli olarak çalıştırmakta ise çalışan, ilişkili kişi olarak değerlendirilecektir. Çünkü, bu durumda ilişki sadece istihdam ilişkisinden ibaret değildir. Ya da çalışanlara mal satılması durumunda transfer fiyatlandırması söz konusu olacaktır.
EMSALLERE UYGUNLUK İLKESİ
Emsallere uygunluk ilkesi ilişkili kişilerle yapılan mal veya hizmet alım ya da satımında uygulanan fiyat veya bedelin, aralarında böyle bir ilişkinin bulunmaması durumunda oluşacak fiyat veya bedele uygun olmasını ifade eder.
EMSALLERE UYGUNLUK İLKESİ
İlişkili kişilerle yapılan işlemlerde uygulanacak fiyat veya bedeller, aşağıdaki yöntemlerden işlemin mahiyetine en uygun olanı kullanarak tespit edilir. (Geleneksel Yöntemler)
Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi,
Maliyet Artı Yöntemi,
Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi,
EMSALLERE UYGUNLUK İLKESİ
Bu yöntemler aslında emsal bedel tespit yöntemleridir. Emsallere uygun fiyat veya bedele ulaşmak için öncelikle iç emsal kullanılacak, bu şekilde kullanılacak fiyat veya bedellerin bulunmaması ya da güvenilir olmaması halinde dış emsal karşılaştırmada esas alınacaktır.
EMSALLERE UYGUNLUK İLKESİ
İç emsaller, şirket içi veya grup içi emsaller olabilir.
Dış emsal olarak halka açık şirketlerin kamuya açıklanan bilgilerinden faydalanılabilir
Diğer şirketlerde emsal tespitinde sorunlar yaşanabilir. Avrupa’daki bazı özel şirketlerin (AMEDEUS) ticari veri tabanları var.
Dış emsal ticari sır niteliğindedir ve korunur.
EMSALLERE UYGUNLUK İLKESİ
Emsal bedel araştırmasında seçilen firmaların benzer fonksiyonlara sahip olmaları, benzer ürünlere sahip olmaları gerekmektedir. Firma büyüklükleri, firmanın ne zamandan beri faaliyette bulunduğu, aktif olup olmadığı, firmanın başından geçen önemli olaylar, yeterli finansal verisinin bulunması vs. bilgi ve veriler karşılaştırma analizinin sağlıklı yapılabilmesi için önemlidir.
EMSALLERE UYGUNLUK İLKESİ
Bu ilkenin uygulanabilmesi, ilişkili kişiler arasındaki işlemlerle ilişkisiz kişiler arasındaki işlemlerin karşılaştırılabilir olmasına dayanmaktadır. Bu noktada bazı kavramların bilinmesi gerekmektedir. Bunlar;
Karşılaştırılabilirlik Analizi
Emsal Fiyat Aralığı
EMSALLERE UYGUNLUK İLKESİ
1. KARŞILAŞTIRILABİLİRLİK ANALİZİ
Genel olarak ilişkili kişiler arasındaki mal veya hizmet alım ya da satımına konu olan işlemdeki koşullarla, aralarında ilişki bulunmayan kişiler arasındaki benzer nitelikteki işlemlerin koşullarının karşılaştırılmasına dayanmaktadır.
Örneğin;
Bir kurum tarafından aynı niteliklere sahip bir malın ilişkili kişilere vadeli, ilişkisiz kişilere peşin olarak satıldığı durumda, ödeme koşullarındaki bu farklılık dikkate alınarak yapılacak düzeltim sonucu iki işlemin karşılaştırılabilir hale getirilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde, emsallere uygun fiyata ulaşmak mümkün olmayacaktır.
EMSALLERE UYGUNLUK İLKESİ
Bu kapsamda;
Mal veya Hizmetlerin Nitelikleri (“marka” özelliği dikkate alınarak karşılaştırma yapılmalıdır.)
İşlev Analizi (ilişkisiz kişiler arasındaki işlemlerde, her bir tarafın kullandığı varlıklar ve üstlendiği riskler dikkate alınmalıdır.)
Ekonomik Koşullar (örneğin, rekabet koşulları dikkate alınarak gerekli düzeltmeler yapılmalıdır.)
İş Stratejileri (örneğin; pazara girmeye veya pazar payını artırmaya çalışan şirket ile pazar payını korumaya çalışan şirketin izleyeceği stratejiler farklı olabilir. Dolayısıyla karşılaştırmada bu hususun da dikkate alınması gerekecektir.)
