til oilalariga tegishli tillarni qiyoslash asosida o‘rganadi. Shu xususiyati bilan
ushbu metod faqat bir til oilasiga kiruvchi tillarni tadqiq qiluvchi qiyosiy-tarixiy
metoddan farq qiladi. Ushbu metodning mohiyati shundan iboratki, bunda tillar
genetik jihatdan qaysi oilaga mansub bo‘lishidan qat’iy nazar tuzilishidagi
o‘xshash va farqli jihatlariga ko‘ra qiyoslanadi, tillarning struktur-qurilish
xususiyatlari aniqlanadi, muayyan xulosalar chiqariladi. Tillarni tipologik
o‘rganishning quyidagi yondashuvlari mavjud: klassifikatsion-tasnifiy,
xarakterologik, belgili va ichki sistem yondashuvlar.
Klassifikatsion yondashuv tillarga tasnifiy yondashuv morfologik tasnif
sifatida o‘zak va qo‘shimchalar o‘zaro zid holda qiyoslab o‘rganiladi.
Xarakterologik yondashuv orqali qiyoslanayotgan har bir tilning
tuzilishiga, ya’ni o‘ziga xos muhim, xarakterli xususiyatlari, jihatlari
aniqlanadi hamda shu orqali tilga baho beriladi.
Belgili yondashuv tillarga muayyan belgi-xususiyatlar (masalan, fonetik,
morfologik kabi) jihatidan yondashuv bo‘lib, bunda til sathlari tipologiyasi
(fonetik tipologiya, leksik tipologiya kabilar) yaratiladi.
Ichki sistem yondashuvda muayyan tildagi muayyan hodisalar (fonetik,
leksik va b.) orasidagi o‘zaro munosabatlar, aloqalar o‘rganiladi va tadqiq
qilinadi.
Dostları ilə paylaş: