Ünden bugüN

HIRAMÎ AHMED PAŞA MESCİDİ

bak. CEMALEDDİN UŞŞAKÎ TEKKESİ

HBRKA-İ SAADET ZİYARETİ

Osmanlı döneminde, ramazanın 15. günü Topkapı Sarayı'nda ve Fatih'teki Hırka-i Şerif Camii'nde yapılan iki ayrı dini tören. "Hırka-i şerife ziyareti" de denmiştir. İlkini padişah, ikincisini valide sultan başlatırdı. Günümüzde ise Hırka-i Şerif Camii'nde ramazanın 15-27. günleri arasında ziyaret geleneği sürdürülmektedir. I. Selim' in (Yavuz) (hd 1512-1520) Suriye-Mısır seferinde (1516-1517) ele geçirip İstanbul'a getirdiği kutsal emanetler denen eşya, bir süre harem dairesinde saklandıktan son-

ra hasodaya kondu. Bunlar arasında bulunan ve Hz Muhammed'in Ka'b bin Zü-heyr'e hediye ettiği sanılan "bürde" (hırka) bir anlamda "peygamberin halifesi olmanın simgesi" kabul edilerek özel bir çekmece içinde korumaya alındı. Ayrıca saraya özgü bir iç törenle de her yıl ziyaret edilmeye başlandı. Bu amaçla, ramazan ayının 12. günü hasodalılar, tekbir ve selat ü selam getirerek hırka-i saadeti ve öteki kutsal emanetleri bir başka daireye (17. yy'ın ortalarından itibaren Revan Köşkü'ne) götürürler; iki gün boyunca ha-sodayı gülsuyu ile silip yıkarlar; buhurlar yakarlar; ramazanın 14. günü kutsal emanetleri tekrar buraya getirirlerdi. 15. gün ise padişah sabah namazını burada kılardı. Önceden yapılan çağrı uyarınca protokole dahil tüm yöneticiler, din bilginleri ve ocak ağaları, saray meydanında toplanırlardı. Öğle namazım Ayasofya'da kılan sadrazam ve şeyhülislamın da katılımı ile "hırka-i saadet alayı" denen kortej, düzenli bir yürüyüşle saraya girerdi. Alay, haso-dada arzhaneye alınır, bu sırada padişah da hasoda ağalarına gümüş sandukayı, yedi kat bohçaya sarılı küçük altın çekmeceyi açtırır, bunun içindeki "bürde-i saadet" çıkarılırdı. İlkin, padişah tarafından sembolik bir biçimde hırkanın bir yeni veya yaka düğmesi altın tas içinde zemzemle yıkanır, amberli ateşdanla kurutulur, bundan sonra sırma işlemeli bir yastık üzerine konur ve protokoldekiler içeriye alınarak hırkaya yüz sürerlerdi. Tören boyunca hasodalılar, hünkâr imamı ve müezzinleri, Şadırvanlı Sofa'da Kuran o-kurlardı. 1825'ten sonra hırkanın bir bölümünün ıslatılması ve hırkaya yüz sürülmesi âdetleri bırakılarak üzerine Hırka-i Hazret-i fahr-i Resule / Atlas-ı cerh ola-

Bugün Topkapı Sarayı Müzesi'nde kutsal emanetlerin sergilendiği Hırka-i Saadet adı verilen hasodadan bir görünüm.

Nazmı Timuroğlu, 1991