Ünden bugüN

HASEKİ DARÜŞŞİFASI

Haseki Darüşşifası ve Hastanesinde ameliyathane ve hamileler koğuşunun bulunduğu binalar.

TETTVArşivi

Haseki Caddesi'nde yaşamışlardır. Hattat Ömer Faik Efendi ve oğlu Muhiddin Hat-tatoğlu'nun evi, Hattat Şevki Efendi'nin konağı yine Haseki'dedir. Haseki Caddesi' nin başındaki Kazasker Ali Rıza Efendi' nin konağı 1925'te Türkiye Hilal-i Ahmer Cemiyeti (Kızılay) tarafından satın alınmış ve "Hastabakıcılık Mektebi" olarak kullanılmaya başlanmıştır. Sonraki yıllar Kızılay Ebe Hemşire Okulu adıyla eğitim faaliyetini sürdüren bu kurum, Kazasker Ali Rıza Efendi Konağı'nı günümüze kadar ulaştırmıştır.

Haseki semti tekkelerinde bazı şeyhler musiki ve tasavvuf kültürüne büyük katkıda bulunmuşlardır. Bayram Paşa ya da Paşmak-ı Şerif Tekkesi'nin son şeyhi ve Cerrah Paşa Camii imamı Şeyh Mehmed Arif Efendi son devrin tanınmış din bilgini ve musiki üstatlarmdandır. Ord. Prof. Şere-feddin Yaltkaya'nın babası olan bu şeyh, kendine özgü üslubu ile ünlenmiştir. Yine Şeyh Mehmed Arif Efendi'nin oğlu Taş-tekneler Dergâhı Şeyhi Hafız Kemal Efendi de uzun yıllar imamlıklarda bulunmuş ünlü bir musiki üstadıdır. Haseki Hamamı yanında Uçuruk Tekkesi Şeyhi Agâh Efendi ise sarık sarmada, tarikat gülleri ve vefk işlemedeki maharet ve güzelliği ile son devir istanbul tekkelerinin en önemli şahsiyetlerinden biridir. Haseki semtinden yetişen büyük kişiler içerisinde apayrı bir yeri olan kültür adamı Ord. Prof. Ahmet Süheyl Ünver(->) doğup büyüdüğü bu semtten kazandıklarını yine bu semte vererek Haseki'ye has özelliklerin günümüze ulaşmasını sağlamıştır. Bugün Cerrahpaşa Hastanesi ile Haseki Hastanesi arasında sıkışan bu semtin yapı dokusu tamamen değişmiş, 1918 yangınından kurtulan bazı ahşap yapılar da beton yangınından nasiplerim almışlardır. Semtin Fın-dıkzade'ye doğru olan kısmı uzun zaman yangın yeri olarak kaldığından Cumhuriyet dönemindeki imar faaliyetleri sırasında cadde ve sokaklara birbirine paralel ve dik olarak düzgün bir şekil verilmeye çalışılmıştır.

Bibi. S. Ünver, 400'üncü Yıldönümü Dolayısıyla Haseki Hastanesi Tarihçesi, İst., 1939; Osman Nuri Ergin, Müessesat-ı Hayriye-i Sıhhiye Müdüriyeti, ist., 1327, s. 20-25; 1960 Senesi Yapılan Genel Nüfus Sayımı Neticeleri, ist., 1961, s. 6-7; N. Taşkıran, Hasekinin Kitabı, İst., 1972; Ayverdi, Mahalleler, 31; Mül-ler-Wiener, Bildlexikon, 419-422; Eyice, istanbul, 86; Türkiye Hilal-i Ahmer Mecmuası, S. 68 (1927), s. 315-317; ae, S. 41 (1925), s. 179; th-saiyat, IV, 16; Ihsaiyat, III, 22; Mahallât Esâmisi, 25-26; Ayvansarayî, Hadîka, I, 209, 101, .186, 88, 59, 55; Barkan-Ayverdi, Tahrir Defteri, 344, 342, 339, 332; Ş. Akbatu, "istanbul Hamamları" İstanbul İl Yıllığı 1967, s. 224; ts-tanbulll Yıllığı 1973, s. 489; Kut, SıbyanMek-tebleri, 61; Aksoy, Sıbyan Mektepleri, 101-103; İSTA, I, 19; Gündüz Nadir "Dörtyüz Senelik Şerefli Bir Maziye Sahib Olan Mübarek Bir Sağlık Yurdu: Haseki Kadın Hastahanesi", İstanbul Belediye Mecmuası, no. 180-181 (1940); M. Kayar, "İstanbul Halkının 424 Yıldır Şifa ve Sağlık Hizmetinde Bulunan Müessese: Haseki", ae, no. 32 (1966), s. 9; 1KSA, IV, 1897-1900; Ülgen, İstanbul, 110; Mahallât Esâmisi (1294 Mebusan seçimi için hazırlanan), ist., 1293, s. 6; Evliya, Seyahatname, I, 164-165; Konyalı, Mimar Sinan, 109-116; G. Mesara, "A. Sü-

heyl Ünver'in Medresetü'l Hattatin Yılları ve Ötesi" Antik&Dekor, no. 17 (1992), s. 60-64; A. S. Ünver, "İstanbul Yedinci Tepe Hamamla-rı'na Dair Bazı Notlar," VD, S. 2, s. 245-251; 1301 İstatistik Cedveli, 84; Ergun, Antoloji, 657, 717; Zâkir, Mecmua-i Tekâyâ, 36; Özel Okullar Rehberi, ist., 1964 s. 78; İnal, Son Hattatlar, 397.

E. NEDRET İŞLİ