ÜNİte (sosyolojiye giRİŞ ve yöntem) Sosyoloji Veya Diğer Adı İle Toplumbilimini Değişik Şekillerde Tanımlamak Mümkündür
Yüklə 184,8 Kb.
|
249_ Olumsuz Pekiştirme Nedir? Öğrencilerin öğretmeden sorumlu olunan yerin azaltılmasını istemesi ve öğretmenin bunu kabul etmesi sonucunda öğrencilerin her seferinde bu isteği tekrarlaması gibi 250_ Olumlu Pekiştirme Nedir? Dersine çok çalışan bir kişinin iyi not alması daha sonra da çalışmasını sağlar.Bir davranış sonucunda hoş olmayan bir uyarıcı katılır ve bu davranışın gelecekte tekrarlanma olasılığı azalırsa bu işleme CEZA denir. Örn, kopya 251_ Pekiştirme Tarifeleri Hangilerdir? 1- Sabit Oranlı Tarife, her pekiştirmeden sonra sabit sayıda davranış gerçekleşir. Örn, bir işçiye parça başına para ödenirse, bu işçi sabit oranlı pekiştirilmiş olur. 2- Değişken Oranlı Tarife, sık sık piyango bileti alanların bazılarına ikramiye çıkar, bazılarına çıkmaz. 3- Sabit Zamanlı Tarife, memurun her ay maaş almak için 30 gün beklemesi gibi. Anne baba çocuğuna pekiştirme yoluyla bu davranışı uygulamalıdır. 4- Değişken Zamanlı Tarife, mektup gelip gelmediğini kontrol etmek için posta kutusuna bakılması örnektir. 252_ Gözlem Yoluyla Öğrenme Nedir? (Sosyal öğrenme), başka insanların deneyimlerinden yararlanarak meydana gelen öğrenmedir. Örn, üzüm üzüme baka baka kararır. Ünite 14 (Kişilik Psikolojisi Ve Kişilik Kuramları) 253_ Kişilik Nedir? Duygu, düşünce ve davranışlar bakımından bireyin sahip olduğu özelliklerin tümüdür. Bireyi başkalarından ayıran ve kendine özgülüğü oluşturan tüm davranışsal özellikleridir. 254_ Kurultu Nedir? Bireyin içsel durumları ya da özellikleri hakkında ileri sürülen ifadelerdir. Örn, zeka, kişilik 255_ Vardama Nedir? Gözlenen ve ölçülen olaylardan özellikle sayısal veri ve olgulardan henüz gözlenmeyen olay ve olguların yordanmasıdır. 256_ Kişiliğin Gelişmesi Nasıl Olur? Biyolojik Etkenler, Çevresel Etkenler 257_ Biyolojik Etkenler Nelerdir?
258_ Çevresel Etkenler Nedir? Maymunun yavrularına bir telden anne bir de havludan anne yapılmış, yavrular dokunabildikleri için havludan anneyi tercih etmişlerdir. (Harlow ve Zimmerman)
259_ Kişilik tanımlarını incelerken başlıca iki noktaya dikkat edilmelidir. Bunlar?
260_ Kuram Nedir? Gerçeği açıklamaya çalışan, sınanmamış kapsamlı bir potansiyel dönenceler bütünü ya da spekülasyondur. 261_ Psikoanalitik Kuram Nedir? Sigmund Freud Tarafından geliştirilmiştir. Başlıca dürtüleri cinsellik ve saldırganlıktır. 1- Yapısal Görüş, zihinsel yaşamın birbiriyle çatışma halinde olan ancak birbirini tamamlayan öğelerdir. Kişilik yapısını oluşturan sistemler, id, ego, süperegodur. İD, kişilik sisteminin en ilkel yapısıdır. Yaşam, ölüm, cinsellik ve saldırganlık dürtülerinden oluşur. Mantıksız, bencil ve bireycidir. EGO, id hazzı, ego ise gerçeği arar. Mantıklı, gerçekçi ve hoş görülüdür. SÜPEREGO, toplumsal aktarımın ürünü olan ahlaki işlevlerin temsilcisidir. Ulaşılmak istenen idealleri, mükemmeli kapsar. Vicdanı açıklar. 2- Topografik Görüş, kişilik sisteminin veya zihinsel yaşamın yüzeysel yapısını oluşturan betimleyici özelliklerdir. 262_ Topografik Görüş Kaça Ayrılır? A- Bilinçaltı-Bilinç Dışı, Freud, kuramında çok üzerinde durmuştur. Davranışların nedenlerinin geçmiş yaşantılara dayandığı bu yaşantılara ilişkin duygu, düşünce ve güdü gibi psikolojik olguların izlerinin bilinçaltını oluşturduğu varsayılır. Bilinç altını çözümlemek için başlıca teknikler olarak düş analizi ve serbest çağrışım teknikleri kullanılır bu tekniklerin psikolojik tedavide kullanılması PSİKOANALİZ dir. B- Bilinç Öncesi, bilince en yakın, kolayca hatırlanabilir kısımdır. C- Bilinç, egoya denk düşer. Gerçekçi, farkında olunan, zihinsel öğedir. Ego, bilinci, id bilinçaltını temsil eder. 263_ Psikoseksüel Gelişim Dönemleri (Freud) Hangilerdir? 1- Oral Dönem (0-1) Ağız en önemli organ ve haz kaynağıdır. 2- Anal Dönem (1-3) Çocuk fizyolojik gelişmeye bağlı olarak tuvalet eğitimi kazanır. 3- Fallik Dönem (3-6) Odipal Kompleks yani çocuğun karşı cinsteki ebeveyne cinsel yakınlık ve ilgi duyma yaşantısı yer alır. Bu da çatışmaya sebep olur. Bu çatışma aynı cinsteki ebeveynle özdeşim kurarak çözümlenebilir. 4- Latans Dönem (6-11) Kişiliğin belirgin yönlerinin belirginleştiği dönemdir. 5- Genital Dönem (11 Yaş ve sonrası) Cinsel olgunluğa karşı cinsten olan kişilerle kurulan ilişkiler sonucu ulaşılan dönemdir 264_ Freud Sonrası Psikodinamik Kuramlar Hangilerdir? Sosyal görüşlü psikoanalistler, bu kurama göre insan Freud’un belirttiği gibi yalnız biyolojik bir varlık değil, aynı zamanda sosyal bir varlıktır 265_ Freud Sonrası Psikodinamik Kuramcılar Hangilerdir? Alfred Adler, Karen Horney, Eric Fromm, Harry Stack Sullivan’dır. 266_ İnsancıl Yaklaşımı Savunan Kişilik Kuramlar Hangilerdir?
267_ Carl Rogers Kimdir? Rogers, kişilerarası ilişkileri önemseyen ve bu yöndeki çalışmalarını psikoterapi tekniğine indirgeyen, bu alanda çok etkili olmuş bir kuramcıdır. 268_ Rogersin Kişilik Kuramı Şu Başlıklar Altında Özetlenebilir
269_ İnsancıl (Hümanist) Yaklaşım Nedir? Bu kuramcılara göre insana özgü özelliklerin dikkate alındığı tamamlayıcı bir yaklaşımdır. 270_ Davranışçı Yaklaşım (Pavlov, Skinner) Nedir? Uyarıcı-tepki veya davranım (U-D) modeli, davranışı ve kişiyi anlamanın tek yoludur. Tüm davranımlar öğrenme yoluyla kazanılır. Temelini deney ve araştırmalardan alır. 271_ Sosyal Öğrenme Kuramı Nedir? Deneysel yöntemler benimsenmiştir. Örn, model alma
272_ Kişilik Değerlendirilmesi Ve Kişilik Testleri Hangilerdir? 1- Objektif Kişilik Testleri, örn, kişilik envanteri, zeka testleri ve bireyin kişisel ve toplumsal uyumunu objektif olarak değerlendiren MMPI (doğru, yanlış, bilmiyorum) gibi belirli test uyarıcıları bulunur. 2- Projektif Kişilik Testleri, amacı kişilerin psikolojik yaşantılarını (duygu, düşünce, kaygı, çatışma) belirsiz test uyarıcılarına yansıtmalarıdır. Yanıt özgürlüğü vardır. Kişiliğin bütününü değerlendirir. A- Rorschach Testi, mürekkep lekelerinin algılaması B- Tematik Algı Testi, öykü anlatma, cümle tamamlama, kelime çağrışımı 273_ Bir Testte Bulunması Gereken Özellikler Nelerdir? 1- Yordama gücü (tahmin etme) 2- Nesnellik (değerlendirme bağımsızlığı) 3- Standartlık (puanlamanın standartlığı) 4- Güvenirlik 5- Geçerlilik Ünite 15 (Davranış Üzerine Sosyal Etkiler) 274_ Uyma Nedir? Bireyin düşünce ve davranışlarını üyesi oldukları grubun normlarına uyacak şekilde düzenlemesidir. Örn, iki kişinin baktığı noktaya diğer insanların da bakması 275_ Uyma Kaça Ayrılır?
276_ İnsanlar Niçin Uyma Davranışı Gösterirler? 1- Bilgi Sağlayıcı Etki, örn, iyi bir insan olup olmadığımıza tek başımıza karar veremeyiz. 2- Normatif Etki, normlara uymayanlar gruptan dışlanırlar. 277_ Uyma Davranışlarını Belirleyen Etkenler Hangilerdir? 1- Bireysel Özellikler, bağlanma ihtiyacı yüksek, kendine güveni az, otoriter, grubu çekici bulan, grupça benimsendiklerinden emin olmayan, grup içi statüsü düşük bireyler daha fazla uyma davranışı gösterirler. Sürekli olarak gruptan farklı davranmaya KARŞIT UYMA denir. 2- Grubun Özellikleri, 3-4 kişilik gruplarda normatif baskının da yüksekliği ile uyma davranışı çoktur. 3- Ortamın Özellikleri, belirsizlik, grupla yüz yüze görüşme uyma davranışını etkiler. 278_ Kabul Etme Nedir? İsteğin direk bildirilmesi sonucunda ortaya çıkan davranışı kabul etmedir. Statüsü yüksek bir kişiden gelen, yüz yüze dile getirilen, birden çok kişi tarafından ortaya konulan ve karşılığının alınma şansı bulunan isteklerin kabul olasılığı daha fazladır. Asch’in deneyi. 279_ İsteğimizi Kabu Ettirmek İçin Kullandığımız Taktikleri Hangilerdir? 1- Kendimizi sevdirmek 2- Karşılıklılık normu, yapılan iyiliklerin karşılığının verilmesi 3- Çoklu istek taktikleri, işe kabul ya da reddedileceği bilinen bir istekle başlanıp, bu istek kabul ya da reddedildikten sonra asıl isteğin dile getirilmesidir. Örn, birkaç soru soracak pazarlamasının isteğinin kabulüyle pazarlamacının bir çok soru içeren bir ankete cevap istemesi EŞİĞE ADIM ATMA taktiğidir. Örn, elini verip kolunu kaptırma. 280_ İtaat Nedir? Konusunda uzmanlığına inandığımız kişilerin sözlerine itaat ederiz. Milgram’ın deneyi buna örnektir. Örn, polisin uyarılarına uymayanlar tutuklanır. 281_ Grubun Bireylerin Davranışları Üzerindeki Etkisi Nedir? 1- Sosyal Hızlandırma, çevremizdeki insanların bizi gözlemesi ya da aynı işi yapması performansımızı etkiler. 2- Tanık Etkisi, çevrede olaya tanık olan başka insanların bulunmasının bireyin acil yardım gerektiren bir duruma müdahale etme olasılığını azaltmasıdır. Temelinde bilgi sağlayıcı etki, değerlendirilme kaygısı ve sorumluluğun yayılması vardır. 3- Sosyal Ket Vurma, bir iş tek başına yapıldığında daha verimli olmasına rağmen grupla aynı verim alınmaz. Örn, halat çekme 4- Uçlara Kayma, grup çılgınsa, yapamayacağımız işleri yaparız. Grup ağır başlı ise yapacağımız işten vazgeçeriz. 5- Özdenetimin Ortadan Kalkması, hiçbir zaman küfür etmeyen bir insanın maçta hakeme küfür etmesi 282_ Sosyal Ket Vurma Nedir? Özellikle grubun ortaya koyduğu sonuca, her bir üyenin ne ölçüde katkıda bulunduğunu saptamanın olanaksız olduğu koşullarda görülen grup etkisidir. Ünite 16 (Tutumlar) 283_ Tutum Nedir? Bir bireye atfedilen ve onun psikolojik bir nesneye ilişkin düşünce, duygu ve davranışlarını organize eden eğilimdir. Hakkında tutum sahibi olunan şeye tutumun nesnesi denir. İnsanlar psikolojik her nesneye karşı tutum alabilirler. Bireylerin sayılamayacak kadar tutumları vardır. Ancak tutumlar sınırsız değildir. 284_ Tutumun Bileşenleri Hangilerdir? 1- Bilişsel Bileşen, bireyin tutum nesnesine ilişkin düşünce, bilgi ve inançlarından oluşur. Örn, futbolda oyuncu sayısını bilme 2- Duygusal Bileşen, tutumu inanç, gerçek ve olgudan ayıran en önemli özellik tutumun duygusal bileşene sahip olmasıdır. (olumlu-olumsuz duygular) Örn, A takımı kötü bir takımdır. 3- Davranışsal Bileşen, tutum nesnesine olumlu duygular besleyenler olumlu davranışlar geliştirirler. 285_ Tutumların Özellikleri Nelerdir? 1- Kuvvet Derecesi, iki birey bir siyasi partiye karşı olumsuz bir tutuma sahip olabilir. Ancak bu bireylerden birinin tutumu diğerinden kuvvetli ya da zayıf olabilir. 2- Karmaşıklık Derecesi, bir tutum veya bileşenin karmaşıklığı bu tutum veya bileşenin içerdiği unsurların sayı ve çeşitliliğine bağlıdır. 3- Bileşenler Arası Tutarlılık (Bilişsel-Duygusal-Davranışsal) örn, bir partiyi sevmek, gurur duymak ve oy vermek. Ancak bazen bireyin tutumunun bileşenleri arasında tutarsızlık olabilir. Bu da bireyin tutumunu değiştirmesinin en kestirme yoludur. Örn, köpekten korkan kişinin köpek beslemesi. 4- Diğer Tutumlarla İlişki, bazı tutumlar bireyin başka bir çok tutumuyla ilgilidir. Örn, dini, politik 286_ Tutumların Oluşması Nasıl Olur? Tutumlar doğuştan gelmezler, öğrenilerek kazanılırlar. 287_ Tutumların Oluşmasında Etkili Faktörler Nelerdir? 1- Ana-Baba Etkisi, en önemli faktördür. Örn, anne babamızla aynı politik görüşü savunmamız, aynı takımı tutmamız. 2- Akranların Etkisi, tutumlar üzerindeki etkiler en üst düzeye ergenlik çağında ulaşmaktadır. 3- Kitle İletişim Araçları, örn, TV deki reklamlar 288_ Tutumların Ölçülmesi Nasıl Olur? Mülakat, davranış gözlemi, psiko-fizyolojik ölçümler bunlardan bazılarıdır. En sık kullanılanı tutum ölçekleridir. 289_ Tutumların Değişmesi Nedir? Tutum değişmesinde etkili olabilecek faktörler bilgi kaynağı, mesaj ve hedeftir. 290_ Bilgi Kaynağının Özellikleri Nelerdir? A- İnanılırlık, bilgi kaynağının uzman ve B_Güvenilirlik C- Sevilme, bilgi kaynağının sevilmesi D- Benzerlik (Bilgi kaynağı ile hedef arasındaki benzerlik) örn, ev hanımı tarafından verilen deterjan reklamının ev hanımlarınca denenmesi 291_ Mesajın Özellikleri Nelerdir? A- Yüz yüze olmanın etkisi, daha etkilidir. B- Tek yönlü-çift yönlü iletişim, tek yönlü mesaj, karşıt görüşleri içeren mesajdır. Çift yönlü mesajda ise bilgi kaynağının görüşlerine karşıt olabilecek görüşlere de yer verilir ve görüşler çürütülür. Örn, bir bireyin tutumunun kuvvetli hale getirilebilmesi için tek yönlü mesaj etkilidir. Hedef karşıt görüşlerden haberdarsa zeka ve eğitim düzeyi yüksekse çift yönlü mesaj etkilidir. C- Görüş farkı, hedefin mevcut tutumlarından orta derecede farklı bir görüşle yola çıkmak daha etkilidir. Tutum ile verilen bilgi arasında görüş farkı azsa görüşün paylaşıldığı düşünülür. Görüş farkı çoksa hedef bilgiyi baştan reddeder. 292_ Hedefin Özellikleri (Tutuma Sahip Kişi) Nelerdir? A- Tutumun kuvvet derecesi, tutum kuvvetliyse bilgiden az etkilenir. B- Bağlanma, hedefin değiştirilmek istenen tutuma bağlılığı C- Kendilik değeri, olumlu kendilik değerine sahip bireyler az etkilenir. D- Zeka, zeka düzeyi yüksek olanlar çift yönlü mesajdan, zeka düzeyi düşük olanlar ise tek yönlü mesajdan etkilenir. 293_ Bireylerin Etkili İletişime Direnç Mekanizmaları Hangilerdir? 1- Algısal Seçicilik, insanlar tutumlarıyla çelişen bilgileri algılamazlar. 2- Bilgiyi Reddetme, gerekçeli veya gerekçesiz bilgiyi yanlış olarak değerlendirmedir. 3- Bilgi Kaynağını Reddetme, bilgi kaynağının uzmanlığını, güvenirliliğini kabul etmemedir. 4- Bilgiyi Amacından Saptırma ve Mantığa Bürünme, sigara içen kişi “ fazla sigara içme, akciğer kanserine yol açar” diyerek bilgiyi amacından saptırabilir. Mantığa bürünmede ise “sigaranın sinirlerini yatıştırdığını” belirtebilir Sayfa / Yüklə 184,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|