ÜSTÜn yetenekli Çocuklar
Yüklə 2,52 Mb.
|
| • Tüm öğrencilerin, kendi yanlarında olduğunu hissedebilecekleri güvenilir uzman öğretmene gereksinimi vardır. Özellikle üstün zekâlı ve üstün yetenekli çocukların ihtiyaçlarını karşılayacak ve birlikte çalışacağı çeşitli alanlarda uzmanlaşmış öğretmenlerle çalışması ve onların yönlendirmelerine gereksinimi bulunmaktadır.
• Erken müdahale, üstün zekâlı ve üstün yetenekli çocuklar için de söz konusudur. Çocukların yetenekli oldukları alanlarda desteklenmeleri, gelişmelerinin ödüllendirilmesi ve benlik duygularının sağlıklı gelişimi için bu gereklidir. • Bütün olumlu yanlarının ve yetenekli oldukları alanların pekiştirilmesi ve ödüllendirilmesi gerekmektedir. Olumsuzluklar yerine olumlu davranışların ön plana çıkarılması ve desteklenmesi gerekir. • Bütün müfredattaki konuların ve alanların işbirlikçi bir yaklaşımla öğretimin, eleştirel düşünme ve yaratıcı problem çözmeyi geliştirecek biçimde düzenlenmesi gerekir. • Tüm eğitim-öğretim sisteminin, ilköğretim, orta öğretim ve yüksek öğretim kademelerinin üstün zekâlı ve üstün yetenekli çocukların gereksinimlerini karşılayabilecek biçimde esnekleşmesi, sınıf geçme yerine ders geçme, kredili sistem ve öğretim sürelerinin ve diploma ölçütlerinin gereksinimlere göre düzenlenmesi gerekmektedir. • Hizmet öncesi, hizmet içi programlarla tüm öğretmenlerin öğrenme-öğretme stratejileri, bilişsel süreçler, üstün zekâlı ve üstün yetenekli çocukların gereksinim ve özellikleri konusunda yetiştirilmeleri sağlanmalıdır. Üstün Zekâlı ve Üstün Yetenekli Çocukların Öğretmenlerinin Özellikleri: Bu tür öğrencilerin öğretmenlerinin niteliklerini bu konuda yapılan araştırmalar şöyle belirlemektedir. • Kapsamlı bir meslek tecrübesine ve yapılan hataları kabul edebilme yeteneğine sahip olmalıdırlar. • Her şeyi bildiğini sanan ve kendisini bütün bilgilerin kaynağı olduğunu iddia eden bir sınıf öğretmeninin, üstün zekâlı çocuklar arasında, çok geçmeden başarısızlığa uğrayacağı açıktır. • Öğretmenin “bilmiyorum” diyebilmesi gerekmektedir. • Çocuğu uygun kaynaklara yöneltebilmelidir. • Öğretmenin geniş bir tecrübeye sahip olması çocukların daha canlı ve daha kişilikli bir öğrenim yaşantısı sağlamasına büyük ölçüde yardım edecektir. • Benlik duyguları güçlü, iradeleri yüksek olmalıdır. • Kendilerine değer verir ve güvenirler. • Diğer kişilere ve özellikle de öğrencilerine değer verir, önemser ve saygı duyarlar. • Ortalama üstün zekâya sahiptirler. • Esnek, yeni fikirlere açık, entelektüel, edebi ve sanat konularına ilgili, bilgilerini geliştirme ve artırmaya heveslidirler. • Baskı ve zorlama yerine yol gösterici, rehber kişilerdir. • Demokratik, işbirlikçi, yenilikçi ve deneyimden hoşlanan bireyler olmalıdır. • İmgelem gücünü ve üretkenliği destekler ve saygı duyarlar. Üstün zekâlı çocukların sahip oldukları özellikler okulda öğretmenlerince yeterince yönlendirilmediği ve uygun eğitim sağlanmadığı zaman bazı olumsuz sonuçlar doğurabilir. Bu olası sonuçlar şöyle belirtilebilir. Öğretmenlerin, çocuğun olumlu özelliklerinin olumsuz sonuçlar oluşturmaması için dikkat etmesi gerekenlerin başında; üstün zekâlı çocukları, sınıflarındaki parlak çocuklarla karıştırmamaları gelmektedir. Bu nedenle parlak ve üstün zekâlı öğrencileri biri birinden ayıran özelliklerin bilinmesinde yarar vardır. Parlak Çocuklar Üstün Zekâlı Çocuklar İlgilidir Oldukça fazla meraklıdır Sorulara cevap verir Sorunun ayrıntılarını tartışır Yanıtlan bilir Sorular sorar Grubun üst dilimindedir Grubun çok ötesindedir Anlamı kavrar Sorular sorar Uyanıktır Keskin gözlem yapar Verilen işi tamamlar Projeler oluşturur iyi fikirleri vardır Alışılmamış tuhaf fikirleri vardır Okuldan hoşlanır Öğrenmeden hoşlanır Güçlü belleği vardır İsabetli tahminlerde bulunur Öğrenirken mutlu olur Öğrenirken oldukça eleştireldir Verilenleri kolaylıkla alır Verilenleri alırken coşkulu ve gergindir Kolaylıkla öğrenir Verilenleri zaten bilmektedir Sunumların belli bir sıra izlemesinden hoşlanır Karmaşık ve girifttik onu çok coşkulandırır. Akranlarıyla birlikte olmaktan hoşlanır Büyük sınıflardaki öğrencileri yada yetişkinleri tercih eder. Bilgileri özümser Bilgileri manipule eder Özel Eğitimde Aile Eğitimi Sempozyumu (13-14 Nisan 2000, Ankara), KAYNAKÇA James J. Gallagher, (çev: Asis: Ayşegül Ataman) “İlkokulda Üstün Zekâlı Çocuk:”, A. Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt.8 sayı:1-4,1976. Ayşegül Ataman, “Üstün Zekâlılar ve Üstün Yetenekliler,” Açık öğretim Fakültesi, 1998 Virginia, Z. Ehlich, Gifted Children, A Guide for Parents and Teachers, Trillium Press, 1989 Diane Montgomery, Educating The Able, Cassell, 1996 David George, Gifted Education, Identification and Provision, Davit Fulton com. 1995 Ann Turnbull, Exceptional Lives, Prntice Hall com. 1999 Shirley Kokot, Help Our Child Is Gifted. Radfort House Pu. 1999 Janice Leroux, Edna Mc.Millan, Smart Teaching, Pembrook, 1993 David Lazear, Seven Ways of Teaching, SkyLightPub.1991 Ek 1 BİRRAPOR
Üstün Yetenekliler ve Eğitimleri Komisyon Raporu I. GiRiŞ Komisyonumuz 13.5.1991 günü Ankara Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi II. Kat 1/C adlı salonunda saat 14.00 de toplandı. Prof. Dr. Doğan ÇAĞLAR’in gözetiminde Divan Üyelerinin seçimine geçildi. Seçim sonucunda Prof. Dr. Cevat ALKAN Divan Başkanlığına, Doç. Dr. Ferhunde ÖKTEM Başkan Yardımcılığına, Hayrunisa SALDIROĞLU ve Mehmet YILMAZ Raportörlüğe getirildi. Komisyon çalışmalarında izlenecek yöntem tartışılmasına geçildi. 14.00-17.30 arasında komisyon ön raporu ışığında üyelerin sözlü ve yazılı görüş ve önerilerinin alınmasına; bu görüş ve öneriler doğrultusunda komisyon taslak raporunun hazırlanmasına; hazırlanan taslağın 14.5.1991 günü saat 11.00-13.00 ve 14.00-16.00 arasındaki iki oturumda komisyonda okunup tartışılmasına; bu tartışmalar ışığında saat 16.00-19,30 arasında raporun son düzeltilmesinin yapılmasına ve Komisyonun hazırlayacağı raporun adının “Üstün Yetenekliler ve Eğitimleri” şeklinde değiştirilmesine ve içeriğinin yedi bölümünden oluşmasına karar verildi. Komisyonda yapılan çalışmalarda 37 üye ve 3 alt çalışma grupları, sözlü ve yazılı öneri ve taslaklarla katkıda bulundu. Üstün yetenekliler ve eğitimleri konusunda Bakanlık tarafından komisyona sunulan ön rapor incelendi ve tartışmalarda hareket noktası olarak alınması benimsendi. Divan Başkanlığı, komisyonda yapılan çalışmalar, ileri sürülen görüşler ve öneriler doğrultusunda; ön rapor ve diğer ilgili dökümanlardaki bilgiler ışığında taslak raporu hazırlayarak Komisyon Genel Kuruluna sundu. II. ÖZEL EĞİTİMİN GEREĞİ VE ÖNEMİ – Eğitimin temel işlevi, bireysel potansiyele işlerlik kazandırmak üzere bireyin yeteneklerini geliştirmektir. Bu durum, eğitim süreçlerinin bireylerin özel durumlarına göre düzenlenmesini gerektirmektedir. Bu nedenle bireye göre ve özel olma eğitimin doğasında mevcut temel bir özelliktir. Ayrıca eğitimde sözkonusu olan bireyler zihin, beden, duygu yönünden özel ilgi gerektiren bir konumda olabilmektedirler. Eğitimde sosyal adalet ve eşitlik kavram ve anlayışı süreçlerdeki tüm bireylerin bireysel ilgi, kapasite ve yetenek potansiyeli oranında eğitimden yararlanabilmelerini sağlayacak önlemlerin alınmasını gerektirmektedir. Eğitimde ortalama standartlar, bireylere ortak özellikler kazandırma gereksinimi ve eğitim hizmetlerini yaygınlaştırmak maksadıyla büyük grupla öğretim uygulamalarına öncelik verilmektedir. Bu nedenle eğitim bireysel bazda özel gereksinimlere göre düzenleme yönünden işlevini yerine getirememektedir. Okul programlarının hazırlanışında ortalama yetenek düzeyine öncelik verilmektedir. Ancak, öğrenme güç ve yetenekleri yaşıtlarından üstün olan çocuklar bu uygulamalarla zarar görmekte ve bocalamaktadır. Arkadaşlarına uyum sağlayabilmek için ya merak ve ilgisini törpüleyecek ya da arkadaşlarınca itilip yalnız kalacaktır. Çağdaş bilgi toplumunda en önemli güç insan gücü olup bu da bireysel yeteneklerle en üst düzeyde işlerlik kazandırmayı gerektirmektedir.,. Tüm bu ve benzer nedenler eğitimde özel ilgi ve yaklaşım gerektiren özel hedef grupların durumlarının incelenmesini, özel eğitim gereksinimlerinin belirlenmesini ve bu gereksinimlere uygun özel düzenlemelerin yapılmasını gerektirmektedir. Diğer bir deyişle eğitimin bütününde özel eğitimin önemi ve gereğini ortaya koymaktadır. Bu nedenle komisyonumuz üstün yeteneklilerin eğitiminde özel eğitim uygulamalarına önem ve öncelik verilmesini, bu alandaki hizmetlerin yaygınlaştırılmasını ve etkili biçimde uygulanmasının temel bir eğitim politikası olarak benimsenmesini uygun bulmaktadır.
Eğitimde esas amaç belirli bir kitlenin sahip olduğu potansiyele istenilen doğrultuda işlerlik kazandırmaktadır. Bu da herşeyden önce sözkonusu hedef kitlenin tüm yönleriyle belirlenmesini gerektirmektedir. Bu durum özellikle üstün yetenekliler sözkonusu olunca özel bir önem kazanmaktadır. Bu nedenle üstün yeteneklilerin objektif olarak tanımlanması ve tanılarının geçerli ve gerçekçi yöntemlerle yapılması ve buna göre seçilmeleri gerekmektedir. Üstün Yeteneklilerin Tanımı Üstün yetenekliler; genel ve/veya özel yetenekleri açısından, yaşıtlarına göre yüksek düzeyde performans gösterdiği konunun uzmanları tarafından belirlenmiş kişilerdir. Üstün yetenekliler, bu yeteneklerini geliştirmede, normal eğitim programlarının yetersiz kaldığı, kendi ilgi ve yetenekleri doğrultusunda farklılaştırılmış programlara gereksinim duyan gruptur. Üstün yeteneklileri diğer bireylerden ayırdeden özellikler genellikle şunlardır; 1. İleri düzeyde zihinsel yetenek 2. Çeşitli alanlarda özel yetenek 3. Duyarlılık ve yaratıcılık 4. Yoğun motivasyon
1. Gelişimin tüm alanlarında yaşıtlarının ilerisinde olma, 2. Öğrenme ve bilgiye sürekli açlık duyma, 3. Merak, 4. Kelime hazinesinin zengin olması, 5. Çabuk öğrenme, kavrama ve akılda saklama, 6. Genelleme ve soyutlama yaparak elindeki bilgiyi diğer alanlara aktarma, 7. Niteliksel olarak farklı problem çözme ve öğrenme stratejileri kullanma, 8. İlgisiz gibi görünen işlemler arasında ilgi kurma, 9. Yaratıcılık, 10. Bağımsız çalışma, 11. Kararlılık ve sebat, 12. Karşılarındakinin duygu, düşüce ve ihtiyâçlarına vb. duyarlı olma. 13. Kendin11i açık seçik ifade etme, 14. Espiri yeteneği, 15. Kendini inceleyip, öz eleştiri yapma vb. Bütün bu özellikler her çocukta bulunmaz. Üstün Yeteneklilerin Tanılanması İçin Model Taslağı A. Gözlemler ve bilgi toplama, Bireyin erken gelişimi, yetenekleri, şimdiki durumuna ilişkin ana-babanın, yakınlarının, öğretmenlerinin görüş ve düşünceleri, B. Bu amaca göre geliştirilmiş, ülke koşullarının uygunluğu sürekli gözden geçirilen grup testleri, C. Bireysel incelemeler, 1. Tıbbî
2. Psikolojik (Bu amaçla geliştirilmiş, bireysel zekâ, ilgi, yaratıcılık, uyum ve kişilik özelliklerinin değerlendirilmesi, ölçeklerin uygulanması) 3. Sosyal incelemeler, 4. Psikodeyimsel incelemeler D. Çeşitli alanlarda hazırlanmış başarı testleri, E. Vak’a toplantısı ve sonuçların değerlendirilmesi.
Üstün yeteneklilerin tanılanması ve seçimi aşağıda sıralanan hususlar gözönüne alınarak yapılabilir: 1. Ölçmeler çok yönlü ve çok boyutlu olmalıdır. 2. Ölçütler çağdaş bilimsel veriler ve toplumun o zamanki koşulları özellikleri ışığında işevuruk bir biçimde belirlenmelidir. 3. Ölçme işlemleri hem formol hem de informal yollar kullanılarak yürütülmelidir.(Objektif ölçme araçlarının yanısıra, öğretmen kanısı, bireyin süreç içinde gözlenmesi, bireyin ilgisinin yoğunluğu gibi ölçümler de karar vermede gözönüne alınmalıdır). 4. Tanılama ve seçme işlemleri çok aşamalı bir biçimde düzenlenmelidir. (Aday gösterme, grup testleri uygulaması, bireysel testler uygulaması, doğrudan gözlem gibi). 5. Objektif ölçme araçları evrensel boyutlar ile ülke koşullarında üstün yeteneğin sergilenme biçimi temel alınarak Türkiye’de geliştirilmeli, geçerliği ve güvenirliği sağlanmalı, standartlaşma işlemleri yapılmalıdır. 6. Türkiye koşullarına;uygun araçlar geliştirilinceye kadar yurt dışından uyarlanan objektif ölçme araçları sınırlı bir biçimde ve dikkatle kullanılmalıdır. Değerlendirme amacıyla kullanılacak testlerin hazırlanması ve kullanılışında gizliliğin ön plânda tutulması çok önemlidir. Bir süre sonra bu testlerin eğitimini veren kuruluşların ortaya çıkacağı tehlikesi sürekli gözönünde tutulmalıdır. 1. Bireysel testlerin uygulanışı, “test verme ve değerlendirme konusunda ilgili alanda bilim uzmanlığı derecesi almış psikologlar ve pedagoglarca yapılmalıdır. Yeterli eleman temin edilinceye kadar en az 6 ay bireysel test uygulamaları konusunda hizmetiçi eğitimden geçmiş, psikolog ye pedagoglar bu görevi yapabilir. 2. Grup testleri Üniversitelerin ilgili bölümlerinin katkılarıyla hazırlanarak sürekli gözden geçirilmelidir. 3. Tıbbî değerlendirmenin, Çocuk Ruh Sağlığı Uzmanları ve Pediatrist tarafından yapılması istenmektedir. 4. Vak’a değerlendirmesinin, okul psikologu klinik psikolog, pedogog psikometrist, Çocuk Ruh Sağlığı Uzmanı Özel Eğitim Uzmanının yeraldığı bir kurulca yapılması uygun olacaktır.
Bu hedef grubun eğitim programlarının temel amacı, değişik yetenek alanlarında üstün potansiyele sahip olan bu bireylerin, yeteneklerine optimum düzeyde işlerlik kazandırarak bireylerin bu potansiyelinin kendileri, içinde yaşadıkları toplumları ve genelde insanlığın hizmetine sunmak olmalıdır. Üstün yeteneklilerin eğitiminde uygulanan çeşitli programların yararlarının ya da zararlarının tartışmaları tüm ülkelerde sürmektedir. Bu nedenle tek bir eğitim programının belirlenmesi yerine, programların sınırlıklarının ya da yararlarının gözönüne alındığı, değişik durum ve zamanlara uygun yaklaşımlarda bulunması daha gerçekçi görünmektedir. Bu hedef kitlelerin eğitim programları, değişik yetenek düzeyleri ve çeşitli yetenek alanlarına cevap verecek nitelikte, çeşitlilikte ve esneklikte düzenlenmelidir. – Programların uygulamaya konmasında çağdaş eğitim teknolojilerinin sağladığı tüm olanaklardan en iyi şekilde yararlanma esas alınmalıdır. – Eğitim programları hedef kitlesine özgü niteliklere ve gereksinimlere uygun olmalıdır. – Programlar yetenek alanlarına göre çeşitli modellerde geliştirilmeli ve uygulanmalıdır. – Programlarda yatay ve dikey geçişler hareketlilik ve esnek düzenlemelere yer verilmelidir. – Programlarda, sınıf geçme, ders geçme öğrenim yılı esasına göre değerlendirme yerine ünite-kredi yaklaşımı esas alınmalıdır. – Programlar paket program esası uyarınca ilgi ve yetenek alanlarına göre hazırlanmalı, her ilgi alanında hazırlanan program ilerledikçe derinleşen bir yapıya sahip olmalı, bireyin beceri ve yetenek alanındaki ilerleme hızına göre program işlenişine hız verilerek, detaylarına doğru gidilmelidir. – Programlar eğitim bilimlerindeki ve eğitim teknolojilerindeki çağdaş gelişmelere paralel ve bu gelişmelere açık olarak bilimsel program geliştirme yaklaşımıyla hazırlanmalı ve geliştirilmelidir. – Programlar eğitimin en alt kademelerinden (erken çocukluk döneminde) üst kademelerine uzanan ve bir bütünlülük arz eden biçimde geliştirilmeli ve uygulanmalıdır. – Programlar çerçeve niteliğinde ve yerel ve bireysel özelliklere uygun olmalıdır. Üstün yeteneklilerin eğitimi, genel özellikleri itibari ile nitelikli normal eğitimden çok farklı değildir. Ancak, öğrencilerin çabuk ve kolay öğrenmeleri, ilgi ve meraklarının çeşitliliği, özel yeteneklerinin sınırlı olmayışı nedeniyle bir konunun derinliklerine inebilme becerileri açısından daha özenle hazırlanmış ve olabildiğince bireyselleştirilmiş öğretim programlarını özel eğitim için daha uygun kılmaktadır. Bu tür program geliştirme yaklaşımı ile hazırlanan programlar öğrenme yaşantılarının farklılaşmasını gerektirmektedir. Bu tür bir program anlayışı her öğrencinin kendi potensiyeli doğrultusunda ulaşabileceği her yöne ve düzeye, kendi hızıyla ilerlemesine fırsat verecek bireyselleştirilmiş öğretim anlayışıdır. Bu tür farklılaştırılmış programlar şu özelliklere sahip olabilir: Farklılaştırılmış programların geliştirilmesinde, öğrenme yaşantıları düzenlenirken kapsam, sıra düzen, zamanlama ve derinlik boyutları bireylere göre esnek bir biçimde ele alınmalıdır. Aynı zamanda her bireyin kazanması gereken temel bilgilerin gözden kaçmamasına da dikkat etmelidir.
• Farklılaştırılmış • Bireyselleştirilmiş • Çok Yönlü (Disiplinler arası) • Gelişimsel • Esnek ve Dinamik olmaları sayılabilir.
• Problem çözebilme, • Bilimsel düşünebilme, • Araştırma-İnceleme-Deney yapabilme, • Yaratıcılık, • Eleştirel Düşünebilme, • Diğergamlık/Duyarlılık/Dürüstlük, • Olayları ve olguları bilim-teknoloji-toplum, ilişkisi içinde görebilme, • Sağlıklı iletişim kurabilme,. Liderlik becerilerini geliştirebilme,. Bağımsız çalışabilme • İşbirliği yapabilme, • İnsiyatif kullanabilme, • Sorumluluk alabilme, • Karar verebilme, • Bedenini, aklını ve duygularını uyum içerisinde geliştirebilme, • Olumlu benlik kavramı geliştirebilme, • Riski göze alabilme. Konunun ve bireyin özelliklerine göre tek tek ya da birlikte kullanılabilecek üstün yeteneklilerin öğretiminde esas alınması önerilen temel öğretim yöntemleri ise şöyle özetlenebilir: 1. Genel Modeller a. Okulda öğrenme modeline dayalı tam öğrenme stratejisi. b. Temel inceleme-Araştırma (inquiry) modeli. c. Temel karar verme modeli. 2. Özel Modeller a. Mantıksal inceleme, b. Matematiksel problem çözme, c. Eleştirel okuma, d. Betimleyici yazma, e. Öyküleyici yazma, f. Deneme yazma, g. Doğa bilimleri modeli, h. Randomizasyon-deneysel, i. Vak’a inceleme, j İlişkilendirme (correlational)
– Klüp faaliyetleri, – İlgi merkezlerine yönelik faaliyetler, – Usta ile çalışma programları, – Mübadele programları. Başarı ve programların değerlendirilmesi, Bireyin başarısının değerlendirilmesinde:biçimlemeye ve durum muhasebesine dönük değerlendirmelere başvurulmalıdır. Programın değerlendirilmesinde sürece ve ürüne bakılarak çok yönlü sürekli ve dinamik değerlendirme yapılmalıdır. V. EĞİTİM PROGRAMLARININ UYGULAMASI: Genel – Sınıf mevcutları azaltılmalı, -Deneysel çalışma ve pilot uygulamalara göre uygulamaları yönlendirilmelidir. -İlgi ve yeteneğe göre özel programlar yapılmalı. -Özel yetenekler geliştirilirken genel eğitimi ihmal etmemelidir. -Bu hedef kitlenin eğitimi henüz deney aşamasında olduğundan uygulamalarda çoklu yaklaşım izlenmeli, ucuzluk yerine yeterlilik ve etkililik esas alınmalıdır. -Özel Sınıf, Özel Okul, Bireysel Öğretim, Türdeş Yetenek Kümeleri, Program Zenginleştirme, Erken Başlama ve Hızlı ilerleme gibi çeşitli uygulama yöntemleri ve değişik yaklaşımlar uygulamalı; gerekli durumlarda bir veya birkaçı birlikte işe koşulmalıdır.
– Çağdaş eğitim uygulamalarında olduğu gibi bu hedef kitlenin eğitiminde de gerekli insan gücünü seçme yetiştirme ve istihdamında profesyonel meslek anlayışına uygun yaklaşım izlenmeli ve hizmet götürmede takım çalışması esas alınmalıdır. – Alanda görevlendirilecek personelin tümü özel ilgi gerektiren bireylerin eğitimi konusunda özel eğitim formasyonuna sahip olmalıdır. – Bu alandaki personeli yetiştiren ve istihdam eden kurumlar arasında işbirliği sağlanmalıdır. – Alan için özel olarak bir uzman olarak yetiştirilecek öğretmenlerin seçiminde öğretmenlik mesleğinin ve alanın gerektirdiği kişilik özelliklerine önem verilmelidir. – Öğretmenlerin bu alan için yetiştirilirken hizmet öncesi eğitimlerinde: alanda uygulanan değişik tür program ve teknolojilere uyum sağlayacak formasyon kazandırılmasına, uygulamalı olarak eğitimlerine; Rehberlik Formasyonu kazanmalarına özel önem verilmelidir. – Öğretmenlerin sürekli ve aşamalı olarak hizmetiçi eğitimden geçirilmesi için gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. – Bu alandaki eğitim hizmetleri uzmanlık esasına göre yürütülmeli; bu maksatla Rehberlik ve Araştırma merkezlerinde alanın gerektirdiği türde ve niteliklerde olmak üzere; • Okul Psikologu • Danışma Psikologu • Psikometrisi • Özel Eğitim Uzmanı • Program Geliştirme Uzmanı • Eğitim Teknoloğu • Araştırma-istatistik Uzmanı • Gezici Rehber Öğretmen • Grup Rehberi • Sosyal Hizmet Uzmanı-Sosyoloğu • Hekim • Çocuk Gelişimi Eğitimi Uzmanı vb. uzman kadroları sağlanmalıdır. -Uzmanlık dallarında akademik uzmanlık anlayışına ve standartlarına uygun olarak yüksek lisans düzeyinde eğitim görmüş uzmanların görevlendirilmesi esas alınmalıdır.(Bu konuda geçici önlem olarak ilgili uzmanlık alanlarında öğrenim görenlere lisans düzeyinde özel sertifika programları uygulanabilir) – Bu alanda görevlendirilecek yönetici ve denetici personelin de alana özgü bilgi ve becerilerle donatılması ve bu konuda eğitim görmüş olmaları ve alanın gerektirdiği kişilik özelliklerine sahip olmaları esas alınmalıdır. – Alanda görevlendirilecek tüm diğer personel (memur, teknisyen, hizmetli vb.) hizmetiçi eğitim yoluyla gerekli formasyona sahip olmalıdır. – Alanda çalışan personelin performanslarının yükseltilmesi için motivasyonlarını artırıcı ve hizmeti cazip hale getirici önlemler alınmalıdır. – Öğretmenlerin çalışmaları, uygun ortam, donatım, kaynak, uzman yardımı ve diğer olanaklar ve hizmetlerle desteklenmelidir. – Alan açısından özel önemi nedeniyle okul öncesi dönemde anaokulu ve sınıfı öğretmenlerinin sayılarının artırılması ve niteliklerinin yükseltilmesine ve bunların sosyal ve kültürel yönden yetersiz bölgelerde görevlendirilmelerine önem ve öncelik verilmelidir. – Bu grupdaki bireylerin tanılanması ve eğitiminde temel boyutlardan biri ailedir. Aile bu konuda kalıtsal ve çevresel faktörler açısından önem taşımaktadır. – Üstün yeteneklilerin tanılanması ve eğitiminde aile desteğinin sağlanması zorunludur. Bu nedenle ailelerin eğitilmeleri gerekmektedir. – Bu konuda ailelere ulaşabilmek için şu önlemlerin alınması önem taşımaktadır. 1. Ailelere genel sağlık bilgileri, hamilelik ile çocuk sağlığı ve gelişimi, çocuk açısından, fiziksel, zihinsel, duygusal vb. risk faktörleri, önlenmesi gibi bilgilerin, tüm ilgili kuruluşların (TRT, MEB, Sağlık Bakanlığı, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü, Kültür Bakanlığı, Üniversiteler, Yayın organları, ilgili Devlet Bakanlığı vb.) işbirliği ile sistemli, ulusal bir program çerçevesinde verilmelidir. 2. Rehberlik ve Araştırma Merkezleri bu konuda nitelikli uzmanlık hizmetleri verebilecek (aile rehberliği konusunda akademik, uzmanlığı bulunan elemanların, sosyal uzmanlarının, merkez doktorlarının, konuyla ilgili formasyonu bulunan gezici özel eğitim Öğretmenlerinin ve diğer meteryal, donanım ve finans olanaklarının sağlanmasıyla) düzeye getirilerek; sistematik, kademeli küçük gruplarla uygulamalı ve giderek yaygınlaşan programlarla ailelere ulaşılmalıdır. 3. Bu konudaki çalışmalarda Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinin varsa yörelerindeki Aile Danışma Merkezleri ile işbirliği yapmalı ve programların yerel özelliklere ve bu konudaki araştırma bulgularına göre düzenlenmelidir. Yüklə 2,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|