Vergi Hukukunu ve Türk Vergi Sistemini, meslek sınavlarında şu zamana kadar sorulmuş tüm soruları esas alarak hazırlamış bulunmaktayım
Yüklə 321,45 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 8.3. Vergilendirme Dönemi
- 9. YILLIK BEYANNAMENİN VERİLMESİ 9.1. Beyannamenin Verileceği Yer
- 9.2. Beyannamenin Verileceği Süre 9.2.1. Ticari Kazancın Basit Usulde Tespit Edilenlerin Yıllık Beyanı
- 9.2.2. Diğer Haller
- 9.2.3. Özellik Arz Eden Durumlar 9.2.3.1. Ölüm Hali
- 9.2.3.2. Memleketi Terk Hali
- 10.3. Diğer Ücretlerde Ödeme
- 11. BEYANNAMEYE EKLENECEK BİLDİRİM VE BELGELER
- 12. VERGİNİN ÖDENECEĞİ YER
- 13. BEYANNAME VERMEYENLERE UYGULANACAK YAPTIRIMLAR
- 13.1.Basit Usulde Ticari Kazancın Beyanına İlişkin Örnekler Örnek: 1
- 13.2.Gerçek Usulde Ticari Kazancın Beyanına İlişkin Örnekler Örnek 1
- BEŞİNCİ BÖLÜM TİCARİ KAZANÇLARIN BEYANI 1. TİCARİ KAZANCLARIN BEYANI
- 1.1.Isletme Hesabi Esasma Göre Ticari Kazancın Tespiti
- 1.2.Bilanco Esasinda Ticari Kazancin Tespiti
- 2. Diğer İstisna ve İndirimler 2.1.Egitim ve Ogretim isletmelerinde Kazanc istisnasi
- 2.2.Serbest Bolgelerden Elde Edilen Kazanç istisnasi
- 2.3. 4691 Sayılı Teknoloji Gelistirme Bölgeleri Kanunu Kapsamindaki İstisna
8.2. Tarhiyatın Muhatabı Gelir vergisi, bu vergiyle mükellef olan gerçek kişiler namına tarh edilir. Ancak bazı istisnai durumlarda tarhiyatın muhatabı değişmektedir. Bunlar; Küçüklerle kısıtlılarda, bunların nam ve hesabına kanuni temsilcileri tarhiyatın muhatabı tutulur. Kanunî temsilci veli, vasi ve kayyımdır. Dar mükellefiyette tarhiyata muhatap Türkiye’deki daimi temsilcidir. Türkiye’de daimi temsilci yok ise kazanç ve iratları yabancı kişiye sağlayanlar, tarhiyatın muhatap tutulur.
Yıllık gelir vergisi beyannamesi; tam mükellefler için, vergiyi tarha yetkili vergi dairesine verilir veya taahhütlü olarak posta ile gönderilir. Tarha yetkili olan vergi dairesi ise yukarıdaki bölümde açıklandığı üzere mükellefin ikametgahının bulunduğu yerdeki vergi dairesi olmakla beraber Maliye Bakanlığı ticari ve mesleki faaliyetlerde tarha yetkili vergi dairesini işyerinin bulunduğu yer vergi dairesi olarak belirlemiştir. Dar mükellefiyette ise yıllık beyanname, Türkiye’de vergi muhatabı mevcut ise onun Türkiye’de oturduğu yerin/Türkiye’de vergi muhatabı yoksa işyerinin bulunduğu yer vergi dairesine verilir veya taahhütlü olarak posta ile gönderilir. İşyeri birden fazla ise bu işyerlerinden herhangi birisinin bulunduğu yer vergi dairesine verilir. 9.2. Beyannamenin Verileceği Süre 9.2.1. Ticari Kazancın Basit Usulde Tespit Edilenlerin Yıllık Beyanı Gelirin sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan ibaret olması halinde izleyen yılın Şubat ayının on beşinci günü akşamına kadar vergiyi tarha yetkili vergi dairesine yıllık beyannamenin verilmesi gerekmektedir. 9.2.2. Diğer Haller Bir takvim yılında elde edilen gelir sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan ibaret ise yukarıda yapılan açıklamalara göre beyanname verilmesi gerekmektedir. Söz konusu hallerin dışında bir takvim yılında elde edilen kazanç ve iratların beyan edilmesi gerekenler izleyen yılın Mart ayının on beşinci günü akşamına kadar vergiyi tarha yetkili vergi dairesine yıllık beyannamenin verilmesi gerekmektedir. 9.2.3. Özellik Arz Eden Durumlar 9.2.3.1. Ölüm Hali Takvim yılı içinde ölüm halinde, ölüm tarihinden itibaren 4 ay içinde yıllık gelir vergisi beyannamesinin yetkili vergi dairesine verilmesi gerekmektedir. Beyannamenin kapsayacağı dönem ölüm tarihi ile takvim yılının başı olan kıst dönemdir. 9.2.3.2. Memleketi Terk Hali Takvim yılı içinde memleketi terk edenlerin beyannameleri memleketi terke takaddüm eden 15 gün içinde yetkili vergi dairesine verilmek durumundadır. 10. YILLIK BEYAN ESASINDA VERGİNİN ÖDENMESİ 10.1. Ticari Kazancın Basit Usulde Tespit Edilmesi Halinde Gelirin sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan ibaret olması halinde izleyen yılın Şubat ayının 15 nci günü akşamına kadar yıllık beyannamenin verilmesi gerekmektedir. Verilen yıllık beyanname ile tahakkuk ettirilen vergi Şubat ve Haziran aylarında olmak üzere iki eşit taksitte ödenecektir. 10.2. Diğer Haller Yedi gelir unsurundan birinden veya bir kaçından veya tamamından bir takvim yılında elde edilen kazanç ve iratları beyan edilmesi gerekenler izleyen yılın Mart ayının 15 nci günü akşamına kadar yıllık beyannamede toplanarak beyan edilmesi gerekmektedir. Mart ayında beyan edilen gelir üzerinden tahakkuk ettirilen vergi Mart ve Temmuz aylarında olmak üzere iki eşit taksitte ödenecektir. 10.3. Diğer Ücretlerde Ödeme Diğer ücretlerin vergisi, Öteden beri işe devam edenlerde, yıllık verginin yarısı takvim yılının ikinci (Şubat), diğer yarısı sekizinci (Ağustos ) ayında; Takvim yılının birinci yarısında işe başlayanlarda, yıllık verginin yarısı verginin karneye yazıldığı ayda; diğer yarısı takvim yılının sekizinci (Ağustos) ayında; Takvim yılının ikinci yarısı içinde işe başlayanlarda, verginin karneye yazıldığı ayda; ödenir.
11. BEYANNAMEYE EKLENECEK BİLDİRİM VE BELGELER Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesine: Ayrıntılı Bilanço ve Ayrıntılı Gelir Tablosu, Bilanço Esasına Göre Defter Tutan Mükelleflere Ait Ticari Kardan Mali Kara Ulaşmak İçin Hesaplamayı Gösteren Bildirim, Yabancı Ülkelerde Ödenen Vergilere İlişkin Bildirim, Varsa, Kesinti Yoluyla Ödenen Vergilere İlişkin Belgeleri, 4325 Sayılı Kanun Kapsamındaki Gelir Vergisi Bildirimine İlişkin Bildirimi, ekleyeceklerdir. 12. VERGİNİN ÖDENECEĞİ YER Vergi;
Bağlı bulunulan vergi dairesine, Bağlı bulunulan vergi dairesinin belediye sınırları dışındaki herhangi bir vergi dairesine, Vergi tahsiline yetkili banka şubelerine, ödenebilir. 13. BEYANNAME VERMEYENLERE UYGULANACAK YAPTIRIMLAR 2005 takvim yılı kazançlarına ait olup, 2006 yılında verilmesi gereken beyannamenin süresinde verilmemesi durumunda mükelleflere, Usulsüzlük cezası, Vergi ziyaı cezası, Gecikme faizi, uygulanır.
Kayseri ilinde taksi işletmeciliği faaliyetinde bulunan ve basit usulde vergilendirilen Yalçın Tekeş, 2005 yılında 12.500 YTL kar elde etmiştir. Mükellef bu yıl içinde 2.020 YTL Bağ-Kur primi ödemiştir. Mükellefin Beyanı Aşağıdaki Gibi Olacaktır. Ticari Kazanç 12.500 YTL Bağ-Kur Primi 2.020 YTL Kalan (12.500 YTL-2.020 YTL) 10.480 YTL Hesaplanan Gelir Vergisi (6.600 YTLX %20) (3.880 YTLX %25) 2.290 YTL Ödenecek Gelir Vergisi 2.290 YTL Örnek: 2 Niğde ilinde büfe işletmeciliği faaliyetinde bulunan ve basit usulde vergilendirilen Burak Koç, 2005 yılında 9.600 YTL kar elde etmiştir. Burak Koç, milli piyango bayiliği faaliyeti nedeniyle, 910 YTL kesinti yoluyla vergi, 2.245 YTL de Bağ-Kur primi ödemiştir. Mükellefin Beyanı Aşağıdaki Gibi Olacaktır. Ticari Kazanç 9.600 YTL Bağ-KurPrimi 2.245 YTL Kalan (9.600- 2.245 YTL) 7.355 YTL Hesaplanan Gelir Vergisi (6.600 YTL X %20) ( 755 YTL X %25) 1.508,75 YTL Kesinti Yoluyla Ödenen Vergi 910 YTL
598,75 YTL Örnek : 3 Tekirdağ ilinde bakkallık faaliyetinde bulunan ve basit usulde vergilendirilen Bülent Koçak, 2005 yılında 12.000 YTL kar elde etmiştir. Bülent Koçak çalışma gücünün asgari %40 ını kaybetmiş olup, üçüncü derece sakatlık indiriminden yararlanmaktadır. Üçüncü derece sakatlar için yıllık indirim tutarı, (120 YTLx12=1.440 YTL) dir. Mükellef bu yıl içinde 2.500 YTL Bağ-Kur primi ödemiştir. Mükellefin Beyanı Aşağıdaki Gibi Olacaktır. Ticari Kazanç 12.000 YTL
1.685 YTL Ödenecek Gelir Vergisi 1.685 YTL 13.2.Gerçek Usulde Ticari Kazancın Beyanına İlişkin Örnekler Örnek 1: Ankara Büyükşehir Belediye sınırları içinde ikamet eden Süleyman İMREN lokanta işletmeciliği faaliyetinde bulunmaktadır. Bay İMREN, lokanta işletmeciliğinden dolayı 2005 yılında 12.000 YTL. kar elde etmiştir. Mükellef işletme hesabı esasına göre defter tutmaktadır. Ayrıca mükellefin, 2005 yılı içinde ödenen 1.500 YTL. geçici vergi tutarı bulunmaktadır. Örnek Hakkında Açıklama; Bu örnekte işletme hesabı esasına göre defter tutan bir mükellefin durumu açıklanmaktadır. Mükellef ticari kazancı nedeniyle yıllık gelir vergisi beyannamesi vermek zorundadır. Mükellef 2005 yılında 12.000 YTL. ticari kazanç elde etmiştir. Mükellefin Beyanı Aşağıdaki Gibi Olacaktır: Ticari Kazanç 12.000 YTL Safi Ticari Kazanç 12.000 YTL Vergiye Tabi Gelir (Matrah) 12.000 YTL Hesaplanan Gelir Vergisi (6.600 YTL X %20) (5.400 YTL X %25) 2.670 YTL Mahsup Edilecek Vergiler Toplamı 1.500 YTL (Geçici Vergi 1.500 YTL) Ödenmesi Gereken Gelir Vergisi
Mükellef 1.600 YTL şahıs sigorta primi ödemiştir. Mükellefin 2005 yılında ödediği ve mahsubu gereken geçici vergi tutarı 1.750 YTL’dir.
Mahsup Sonrası Kalan Tutar 14.250 YTL Vergiye Tabi Gelir (Matrah) 14.250 YTL Hesaplanan Gelir Vergisi (6.600 YTL X %20) (7.650 YTL X %25) 3.232,50 YTL Mahsup Edilecek Vergiler Toplamı 1.750 YTL (Geçici Vergi 1.750 YTL) Ödenmesi Gereken Gelir Vergisi 1.482,50 YTL Örnek 3: İstanbul Büyükşehir Belediye sınırları içinde lokantacılık faaliyetinde bulunan ve işletme hesabı esasına göre defter tutan Faruk Koçak’ın 2005 yılı karı 10.500 YTL’dir. Mükellef 2005 yılında 2.245 YTL Bağ-Kur Primi, 1.500 YTL geçici vergi ödemiştir. Mükellefin ayrıca tevkif yoluyla vergilendirilmiş brüt 55.000 YTL mevduat faizi ve repo geliri (bu gelirler ticari işletmesine dahil bulunmamaktadır) ile Elazığ’da bulunan ve emlak vergisi değeri 40.000 YTL olan apartman dairesinden (meskenden) 4.800 YTL kira geliri bulunmaktadır. (Mesken kira gelirinde götürü gider yöntemi seçilmiştir.) Mükellef ticari kazancı nedeniyle yıllık beyanname vermek zorunda olup, beyannameye mesken olarak kiraya verdiği gayrimenkulden elde ettiği kira gelirini de dahil edecektir. Ticari, zirai ve mesleki kazancı nedeniyle yıllık beyanname verenler konut kira gelirine ilişkin istisnadan yararlanamayacağından bu gelire istisna uygulanmayacaktır. Kira gelirinde safi irat hesaplanırken %25 oranındaki götürü gider düşüldükten sonraki kalan tutar beyan edilecektir. Mükellefin 2005 yılında elde ettiği tevkif yoluyla vergilendirilmiş bulunan mevduat faizi ve repo geliri Gelir Vergisi Kanununun geçici 55 inci maddesi hükmü uyarınca verilecek beyannameye dahil edilmeyecektir. BEŞİNCİ BÖLÜM TİCARİ KAZANÇLARIN BEYANI 1. TİCARİ KAZANCLARIN BEYANI Gelir Vergisi Kanununa gore, her türlü ticari ve smai faaliyetten dogan kazanç ticari kazanc olup, ticari kazançlarm vergilendirilmesi basit usul veya gergek usulde olmak üzere iki sekilde yapilmaktadir. (G.V.K Madde 37) Basit usul kosullanm tasimayan gelir vergisi miikelleflerinin ticari kazançları gerçek usule gore tespit edilmektedir. Ticari kazanclar için (basit usulde vergilendirilenler dahil) tutari ne olursa olsun zarar edilmis olsa dahi yıllık gelir vergisi beyannamesi verilecektir. (G.V.K Madde 85, 86) Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesinin Eki’nde ticari kazanç sahiplerinin elde ettikleri kazançlarım bildirmeye yonelik dort ayn tablo bulunmaktadir. Bunlar Ticari Kazançlara iliskin Bildirim (Tablo 2), Diğer istisna ve indirimlere Ait Bildirim (Tablo 3), Basit Usulde Ticari Kazançlara iliskin Bildirim (Tablo 4) ve tsletme Hesap Ozeti (Tablo 5) tablolandir. Ticari kazanç sahipleri bu tablolardan durumlanna uygun olanlan dolduracaklardir. Ticari Kazancin Tespiti: Gerçek usulde vergilendirilen ticari kazanç sahiplerinin ticari kazançları kanunen tutmak zorunda olduklan defterler (birinci ve ikinci sinif tiiccarlar) bakimindan isletme hesabi esasi veya bilan9o esasma gore tespit edilmektedir. Ticari kazancın tespitinde, Vergi Usui Kanununun degerlemeye ait hilkiimleri ile Gelir Vergisi Kanununun 40 ve 41 inci madde hükümleri uygulanacaktir. Gerek isletme hesabi esasi gerekse bilanco esasma gore defter tutan miikellefler “Tablo 2 Ticari Kazanclara iliskin Bildirim” tablosunu, “Tablo 3 Diğer istisna ve Indirimlere Ait Bildirim” bolumilnde yer alan istisna kazanc tutarlanm da dahil etmek suretiyle toplam tutan dikkate alarak dolduracaklardir. Diğer bir anlatimla 10 no.lu satirda yer alacak kar toplarm olagan faaliyetten elde edilen kazanc ile “Tablo 3″ de yer alan istisna kazanclann toplami olacaktir. Toplam tutardan oncelikle gelirin elde edildigi yilda odenmis olmasi kaydiyla Bag-Kur primi ile yatinm indirimi ve “Tablo 3″ de yer alan ve 16 no.lu satira aktanlan istisna ve indirimlerin diisiilmesi sonucu kalan tutar Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesinin 17 no.lu Ticari Kazanclar satinna aktanlacaktir. “Tablo 3″ de yer alan ve gelir vergisinden istisna edilen kazanclann zararla sonuclanmis olmasi halinde, bu zarann “Tablo 2 Ticari Kazanclara iliskin Bildirim”in 10 no.lu satirmdaki zarar bolumiinde veya beyannamenin 25 no.lu satmndaki zarar bolumiinde gosterilmesi soz konusu degildir. Zira gelir vergisinden istisna edilen kazanclann zararla sonuclanmasi durumunda bu zarann dikkate almmasi veya mahsubu mümkün bulunmamaktadir. 1.1.Isletme Hesabi Esasma Göre Ticari Kazancın Tespiti Ikinci smif tiiccarlar kazanclarmi isletme hesabi esasinda tespit ederler. Gelir Vergisi Kanununa gore, isletme hesabi esasinda ticari kazanc, bir hesap donemi içinde elde edilen hasilatlarla, giderler arasmdaki muspet farktan olusur. (G.V.K Madde 39) Giderlerin daha fazla olmasi halinde zarar dogmus olur. Kazanclan isletme hesabi esasina gore tespit edilen miikellefler tarafmdan, Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi Ekinde yer alan Tablo 2′nin yamsira “Tablo 5 isletme Hesabi Ozeti” boliimu de doldurulacaktir. 1.2.Bilanco Esasinda Ticari Kazancin Tespiti Birinci sinif tuccarlar kazançlarmi bilan90 esasmda tespit ederler. Gelir Vergisi Kanununa gore, bilanco esasinda ticari kazanc, tesebbiisteki 6z sermayenin hesap donemi sonunda ve basmdaki degerleri arasindaki miispet farktir. Kazançları bilan90 esasina gore tespit edilen mukellefler, Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi Ekinde yer alan Tablo 2′nin yamsira “Aynntih Bilanfo” ve “Aynntih Gelir Tablosu” ile “Bilan90 Esasina Gore Defter Tutan Mukelleflere Ait Ticari Kardan Mali Kara Ulasmak 19m Yapilan Hesaplamayi Gosteren Bildirim” i de doldurarak Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesine ekleyeceklerdir. Ancak adi ge9en bildirim ticari kar ile mali karm farkli olmasi durumunda doldurulacaktir. 1.2.1.Bag-Kur Primi Mukellefler, beyan edecekleri ticari kazançlarmdan gelirin elde edildigi yilda Qdenmis olmasi sartiyla, 1479 sayıli Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bagimsiz Cahsanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanununun (Bag-Kur) 49 uncu maddesi hiikmii geregince; Bag-Kur primi, giris kesenegi, sosyal giivenlik destek primleri ve basamak ilerlemesi için yapilan odemeleri indirebileceklerdir. Bag-Kur giris kesenegi ve sigorta primlerinin Gelir Vergisi Kanununun 89/1 maddesi hiikmii geregince, gelirin elde edildigi yilda odenmis olduğunun tevsik edilmesi kaydiyla mukellefler tarafindan ticari kazançları dolayisiyle verilecek yıllık beyannamede bildirilen gelirden indirilmesi (Adi komandit sirketlerinin komanditer ortaklan ile limited sirket ortaklan hakkinda da bu esaslar ge9erlidir.) mumkun bulunmaktadir. Adi komandit sirketlerin komanditer ortaklan ile limited sirket ortaklarının gelirleri kar payi olup, menkul sermaye iradi olarak beyan edilecek bu gelirlerde Bag-Kur primi yukandaki esaslar 9er9evesinde indirilebilecektir. Bag-Kur Kanunu kapsamina giren serbest meslek erbabmin da, Gelir Vergisi Kanununun 68/8 inci maddesi hiikmiine dayanarak hasilatlanndan emekli aidati veya sosyal sigorta primi indirmemis olmalan sartiyla, anilan kanun geregince odedikleri Bag-Kur giri§ kesenegi ve primlerini serbest meslek kazanclan ile ilgili olarak verecekleri yıllık beyannamelerinde gosterdikleri gelirden indirmeleri mumkiin bulunmaktadir. Dikkat edilmesi gereken husus, bu primlerin odenmis olmasi kosuluyla indirilebilecegidir. Dolayisiyla, basamak ilerlemesi primleri de dahil olmak üzere, Bag-Kur primleri ne zaman odenmisse o yılın gelirinden indirilebilecektir. 1.2.2.Yatirim indirimi Bilanco esasma gore defter tutan ticari ve zirai kazanc mukelleflerinin faaliyetlerinde kullanmak üzere satin aldiklan veya imal ettikleri amortismana tabi iktisadi kiymetlerin maliyet bedellerinin % 40′i yatirim indirimi istisnasi olarak indirim konusu yapdabilecektir. indirim konusu yapilacak tutar Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi Ekinin Tablo 2 “Ticari Kazanclara iliskin Bildirim” in 15 no.lu satinnda gosterilecektir. Dikkat edilmesi gereken husus, cari yila iliskin yatirim indirimi tutan ile onceki yillardan kazancın yetersiz olmasi nedeniyle indirilemeyen devreden yatirim indirimi tutarimn topluca ayni satirda gosterilecegidir. Devreden yatirim indirimi ile ilgili olarak Gelir Vergisi Kanununda, 01/01/2004 tarihinde yiirurliige giren 5024 sayıli Kanun ile yapilan degisiklikle, endekslemede yeniden degerleme orani yerine, Devlet istatistik Enstitusu Toptan Esya Fiyatlan Genel Endeksinde meydana gelen artis orani esas alınmıştır. (G.V.K Madde 19) Ancak 24/04/2003 tarihinden once tesvik belgesine baglanmis olan ve miikellefler tarafmdan yatirim indirimine iliskin eski hukiimlerin uygulanmasinin tercih edilmis olmasi halinde devreden yatirim indiriminde “TEFE” endekslemesi degil, yeniden degerleme orani endekslemesi esas alinacaktir. Yatirim indirimi istisnasi uygulamasma, istisnaya konu iktisadi kiymete iliskin harcamalann yapildigi yilda baslanacak ve indirilecek tutara ulasilincaya kadar devam edilecektir. Dolayısıyla, indirilemeyen tutarla ilgili olarak herhangi bir zaman sınırlamasi söz konusu değildir. 2. Diğer İstisna ve İndirimler 2.1.Egitim ve Ogretim isletmelerinde Kazanc istisnasi 31 Temmuz 2004 tarih ve 25539 sayıli Resmi Gazete’de yayimlanarak yurirrluge giren 5228 sayıli Kanunla, Gelir Vergisi Kanununun 20 nci maddesinde yapilan dilzenlemede, egitim ve ogretim isletmeleri ile ilgili olarak elde edilen kazanclarm 5 vergilendirme donemi gelir vergisinden istisna edilmesi ongoriilmektedir. Anilan madde hiikmii 01/01/2004 tarihinden itibaren yiiriirluge girmistir. Egitim ve ogretim isletmelerine tanman kazanç istisnasi, ticari kazanç miikellefleri ile kurumlar vergisi miikellefleri tarafmdan 625 sayıli Kanun kapsammda isletilen okul oncesi egitim, ilkogretim, ozel egitim ve orta ogretim ozel okullarmdan elde edilen kazançlara uygulanacaktir. Ayrica, kurumlar vergisi miikellefleri için Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanman vakiflar veya kamu yararma calisan derneklere bagh rehabilitasyon merkezlerinin isletilmesinden elde edilen kazançlara da istisna uygulanacaktir. Istisna kapsammda yer alan; Okul Oncesi Egitim Okulu, 1739 sayıli Milli Egitim Temel Kanununun 19, 20 ve 21 inci maddelerine gore kurulan ve mecburi ilkogretim 9agina gelmemis 90cuklarm egitimini saglayan okullan, ilkogretim Okulu, 1739 sayıli Kanunun 22-25 inci maddelerinde belirtilen ve 6-14 yaslarmdaki 90cuklarm egitim ve ogretimini saglayan okullan, Orta Ogretim Okullan, 1739 sayıli Kanunun 26-30 uncu maddelerinde belirtilen ilkogretime dayali, en az 119 yıllık ogrenim veren genel, mesleki ve teknik ogretim okullarmi, Ozel Egitim Okullan, engelliler için agilan okul oncesi, ilkogretim ve ortaogretim okullarmi, Rehabilitasyon Merkezleri ise; 24/5/1983 tarih ve 2828 sayıli Sosyal Hizmetler ve £ocuk Esirgeme Kurumu Kanunu ve ilgili mevzuat 9er9evesinde kurularak faaliyet gosteren ve bedensel, zihinsel ve ruhsal oziirleri nedeniyle normal yasamin gereklerine uymama durumunda olan kişilerin, fonksiyon kayiplarmi gidermek ve toplum içinde kendi kendilerine yeterli olmasim saglayan beceriler kazandirmak veya bu becerileri kazanamayanlara devamli bakmak uzere kurulan sosyal hizmet kuruluslarmi, ifade etmektedir. Istisna, okullarm egitim-ogretim, merkezlerin ise rehabilitasyon faaliyetlerinden elde edilen kazançlara uygulanacaktir. Dolayisiyla, egitim tesisleri ile rehabilitasyon merkezlerinde yer alan kantin, biife, kafeterya, kitap satis yeri gibi tesislerin gerek bizzat isletilmesinden gerekse kiraya verilmesinden elde edilen kazançlara istisna uygulanmasi soz konusu degildir. Ancak, yemek ve konaklama hizmetlerinin de okul biinyesinde verildigi ve yemek ve yatma bedelinin okul ucretine dahil olduğu durumlarda, herhangi bir aynma tabi tutulmaksizm elde edilen kazanca istisna uygulanacaktir. Yukanda belirtilenlerin dismda kalan; Qgrencileri istedikleri derslere yetistirmek, bilgi diizeylerini yukseltmek amaciyla faaliyet gosteren dershaneler ile kişilerin sosyal, kiilturel ve mesleki alanlarda bilgi, beceri, yetenek ve deneyimlerini gelistirmek veya serbest zamanlanni degerlendirmek üzere faaliyet gosteren ozel ogretim kurumlan (toiversiteye veya Anadolu liselerine hazirhk, bilgisayar, suriicti, dans, bale, mankenlik ve spor kurslan gibi) ile ogrenci etiit egitim merkezlerinin isletilmesinden elde edilen kazançlar hakkinda istisna uygulanmayacaktir. Aym sekilde rehabilitasyon merkezi dismdaki saghk tesislerinin isletilmesinden elde edilen kazançlara istisna uygulanmasi da s6z konusu degildir. Diğer taraftan, 01/01/2004 tarihinden once faaliyete gecmi§ bulunan okullarm isletilmesinden elde edilen kazanclar ile bu okullan 01/01/2004 tarihinden sonra devralanlar tarafmdan isletilmesinden elde edilen kazançlar istisna uygulamasi disinda bulunmaktadir. Ozel egitim ve ogretim kuramlarının istisnadan yararlanabilmeleri i?in 01/01/2004 tarihinden itibaren faaliyete gecmi!? olmalan gereklidir. Soz konusu tarihten once faaliyete ge9mis olan ozel okullar ile kalkmmada oncelikli yorelerde a9dan ozel okullarla ilgili olarak, 625 saydi Kanunun 5228 saydi Kanunla degistirilmeden onceki hiikmii uygulanacaktir. Dolayisiyla, 01/01/2004 tarihinden once faaliyete gecmif? olan ozel kresler, anaokullan ve meslek teknik okullan ile kalkmmada oncelikli yorelerde a9ilmis olan ozel okullar, ogretime basladndan tarihten itibaren be? yd, diğer bolgelerde a9dmi§ olan ozel okullar ise bir yd stire ile gelir/kurumlar vergisinden muaf tutulacaklarmdan, bu i^letmeler hakkmda 5228 saydi Kanunla yeni getirilen istisna hiikmu uygulanmayacaktir. istisnadan yararlanmak isteyen mukelleflerin faaliyete ge9melerini miiteakiben Bakanhgimiza yazih olarak basvurmalan gerekmektedir. Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarmda yapdan diizenleme 01/01/2004 tarihinden ge9erli olmak ilzere yuriirluge girmis olduğundan, 01/01/2004 tarihinden itibaren faaliyete ge9en okul ve rehabilitasyon merkezlerinin kazançları, faaliyete ge9ilen donemden itibaren 5 vergilendirme doneminde gelir ve kurumlar vergisinden istisna olacaktir. Kurum a9ma izin belgesinin daha onceki bir tarihi tasimasi, istisna uygulamasmm siiresini etkilememektedir. Ozetle, istisnadan yararlanan kazançlar, ticari kazanç mukellefleri tarafmdan Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi Ekinin “Tablo 3 Diğer Istisna ve indirimlere Ait Bildirim” boliimunun ilk satirmda gosterilccektir. 2.2.Serbest Bolgelerden Elde Edilen Kazanç istisnasi 3218 sayıli Serbest Bolgeler Kanununda 5084 sayıli Kanunla yapilan degisiklik ile serbest bolgeler gtimriik hatti dismda sayılmis; bu bolgelerde gilmriik ve kambiyo mtikelleflyetine dair mevzuat hukumlerinin uygulanmayacağı belirtilmis; isletmeci ve kullamcilann yatmm ve tiretim safhalarmda Bakanlar Kurulunca belirlenecek vergi disi teipviklerden yararlandinlabilecegi hukme baglantmstir. (3218 sayıli Kanun Madde 6) 3218 sayıli Kanuna 5084 sayıli Kanimun 9 uncu maddesiyle eklenen gecici 3 iincti maddede de, serbest bolgelerde 06/02/2004 tarihi itibariyle faaliyette bulunmak üzere ruhsat almis mukelleflerin, faaliyet ruhsatlarmda belirtilen silre ile smirh olmak tizere bolgelerde gerceklestirdikleri faaliyetler dolayisiyla elde ettikleri kazanclan gelir ve kurumlar vergisinden istisna edilmistir. 3218 sayıli Kanunda yapilan degisikliklerin incelenmesinden de anlasilacağı üzere, bolgelerde vergi miikellefiyetine dair mevzuat hukiimlerinin uygulanmasi saglanmis, tam ve dar mukelleflerin bfilgedeki gelir ve kurumlar vergisi muafiyetine son verilmistir. Dolayisiyla, 06/02/2004 tarihi itibariyle bolgede faaliyet gosteren mukelleflerin gelir veya kurumlar vergisi miikellefiyeti tesis ettirmeleri ve bu tarihten sonra serbest bQlgelerdeki faaliyetlerinden elde edilen kazanclarmi genel hükümler ?er9evesinde beyan etmeleri gerekmektedir. Dolayisiyla, istisnadan yararlanan kazanclar, gelir vergisi mukellefleri tarafindan Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi Ekinin “Tablo 3 Diğer istisna ve indirimlere Ait Bildirim” boliimunun ilk satirmda gosterilecektir. Serbest bolgelerde faaliyette bulunan mukelleflerle ilgili olarak, 4 Eylill 2004 tarih ve 25573 sayıli Resmi Gazete’de yayimlanarak yilriirluge giren 85 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliginde ayrintih aciklamalara yer verilmistir. 2.3. 4691 Sayılı Teknoloji Gelistirme Bölgeleri Kanunu Kapsamindaki İstisna 4691 Sayıh Teknoloji Gelistirme Bolgeleri Kanununa gore teknoloji gelistirme bolgelerinde faaliyet gosteren mukelleflerin, miinhasiran bu bolgedeki yazihm ve AR-GE faaliyetlerinden elde ettikleri kazanclan faaliyete basjamlan tarihten bagimsiz olmak üzere, 31/12/2013 tarihine kadar gelir ve kurumlar vergisinden istisna edilmistir. (4691 sayıh Kanun Gecici Madde 2) Gecici 2 nci maddenin yiiriirltige girdigi 01/01/2004 tarihinden once teknoloji gelistirme bolgelerinde faaliyet gosteren mukelleflerin, bolgedeki yazihm ve AR-GE faaliyetlerinden elde ettikleri kazanclar da, faaliyete basladiklan tarihten bagimsiz olmak üzere, 31/12/2013 tarihine kadar gelir ve kurumlar vergisinden istesnadir. KAYNAKÇA 1.Akdoğan ,Apdurrahman Türk Vergi sistemi kitap evi 2.Ergülen, güneri Banka ve sigorta işlerinin vergilendirilmesi T.C Anadolu üni 3.www.edubilim.com 4.Tebkobitv.com/ vergi 5.www.e-bugra.com 6. ang-tr/soruvergi.cgi 7. blog.selcukoksuz.com/turk-vergi-sistemi.html 8. www.stajyer.gen.tr/.../580-turk-vergi-sistemi.html Yüklə 321,45 Kb. Dostları ilə paylaş:
|