Xroniki qastrit – morfoloji diaqnozdur (xərçəng önü halı bildirmək üçün) Funksional dispepsiya – kliniki diaqnozdur

• Xroniki qastrit – morfoloji diaqnozdur (xərçəng önü halı bildirmək üçün)

• Funksional dispepsiya – kliniki diaqnozdur (hipersekresiya + motorikanın pozulması)

• “ Bizim funksional dispepsiya haqqında məlumatımız var, ancaq bizim belə xəstələrimiz yoxdur. Xəstələrimizin hamısı xroniki qastritli xəstələrdir”

• Həkimlərin söhbətindən

Polietiolojidir

• Polietiolojidir

• Ekzogen faktorlar:

• Düzgün qidalanmamaq

• Siqaret

• Alkoqoldan istifadə

• Sinir-psixi faktorlar

• Peşə zərərləri (metal, pambıq tozu, kimyəvi maddələr və s.)

• Dərman maddələri (QSİƏ preparatlar, qlükokortikosteroidlər)

Endogen faktorlar:

• Endogen faktorlar:

• Xronik infeksiyalar (vərəm, malyariya, sifilis, xr. və septiki ocaqlar)

• Endokrin sistemi xəstəlikləri

• Patoloji dəyişilmiş üzvlərdən reflektor təsirlər

• Maddələr mübadiləsinin pozulması (piylənmə, podaqra)

• Toxuma hipoksiyasına gətirib çıxaran xəstəliklər

• İntoksikasiya məhsulları: uremiya

• Allergik faktorlar

Etioloji faktorların təsirindən mədənin selikli qişası və vəziləri zədələnir

• Etioloji faktorların təsirindən mədənin selikli qişası və vəziləri zədələnir

• Yerli damar pozğunluğu əmələ gəlir

• Vəzi epitelinin regenerasiyası pozulur

• Mədə sekresiyasının və motor funksiyasının tənzimlənməsi pozulur

• Nəticədə - mədə, bağırsaq dispepsiyası və ağrı əmələ gəlir

H.pylori tərəfindən törənən qastrit (70%-ni təşkil edir, B tip qastrit, antral qastrit)

• H.pylori tərəfindən törənən qastrit (70%-ni təşkil edir, B tip qastrit, antral qastrit)

• Xronik autoimmun qastrit (15-18%-ni təşkil edir, A tip qastrit, fundal qastrit, atrofik qastrit)

• Xronik idiopatik qastrit

• Xronik reaktiv qastrit (S tip qastrit). Öd reflüksü, QSİP təsirindən əmələ gəlir.

Xr. qastritin xüsusi formaları:

• Xr. qastritin xüsusi formaları:

• Qranulomatoz qastrit (Kron xəstəliyində, sarkoidozda, vərəmdə)

• Eozinofil qastriti (bronxial astmada, qida allergiyasında)

• Limfositar qastrit

• Menetriye xəstəliyi (giqant hipertrofik qastrit)

• Antral rigid (sklerozlaşan) qastrit

Mədə dispepsiyası – qida qəbulundan sonra ağırlıq, təzyiq hissi, ürəkbulanma, qusma, qıcqırma, gəyirmə, ağızda xoşa gəlməyən dad, iy, iştahanın pozulması (90% hallarda müşahidə edilir)

• Mədə dispepsiyası – qida qəbulundan sonra ağırlıq, təzyiq hissi, ürəkbulanma, qusma, qıcqırma, gəyirmə, ağızda xoşa gəlməyən dad, iy, iştahanın pozulması (90% hallarda müşahidə edilir)

• Bağırsaq dispepsiyası - əsasən meteorizmlə özünü göstərir: qarında qurultu, stulun pozulması-qəbizlik, ishal, dəyişkən stul (20-40% hallarda qeyd edilir)

• Ağrı sindromu

Əsasən yaşlılarda olur

• Əsasən yaşlılarda olur

• Ağrının qida qəbulu ilə əlaqəsi olmur

• Periodiklik olmur

• B12, dəmir defisitli anemiya, endokrin sistemi xəstəlikləri (1TŞD, Addison xəstəliyi) etioloji səbəb olur

• Digər autoimmun xəstəliklərdə (autoimmun tireoidit), vitiliqoda tez-tez rast gəlinir

Normal atrofik qastrit

• Normal atrofik qastrit

İshal

• İshal

• Hipokortisizm – arıqlama, adinamiya, ümumi zəiflik, baş gicəllənmə, dəri örtüklərinin tündləşməsi

• Polihipovitaminoz –dəri quru olur, damaq qızarır, dil qalınlaşır, dilin kənarında dişlərin izi qalır, dil məməcikləri atrofiyalaşır, hamarlaşır, angulyar stomatit

Qastroskopiyada: mədə selikli qişasının avazıması və nazikləşməsi, selikli qişa üzərində qansızma

• Qastroskopiyada: mədə selikli qişasının avazıması və nazikləşməsi, selikli qişa üzərində qansızma

• Rentgenoskopiyada: motorikanın güclənməsi və barium sulfatın evakuasiyasının sürətlənməsi

Mədə xorası

• Mədə xorası

• Mədə xərçəngi

• Mədənin polipi

Daha çox cavanlarda olur

• Daha çox cavanlarda olur

• Asidizm əlamətləri: ürəkbulanma, qusma, qıcqırma, gəyirmə

• Ağrının qida qəbulu ilə əlaqəsi olur

• Qəbizlik

• Qastroskopiyada: mədə selikli qişasının hiperemiyası, ödemi

• Hipertrofik qastritdə: selikli qişa büküşlərinin qalınlaşması

• Rentgenoskopiyada: kobud rigid büküşlər

Morfoloji müayinə ( “qızıl standart”)

• Morfoloji müayinə ( “qızıl standart”)

• Nəcisdə HP əleyhinə antigenlərin təyini

• Tənəffüs ureaza testi

• Qastrobioptatda ureazanın aktivliyinin təyini

• Histoloji müayinə (atrofiya, hiperplaziya)

• Rentgenoskopiya

• Qanda antihelikobakter antitellərin təyini

• Nəfəs verilən havada izotopların təyini (H. pylori-nin diaqnostikası üçün)

Mədə selikli qişasında interleykin 8-in artması – H.Pylori qastritində

• Mədə selikli qişasında interleykin 8-in artması – H.Pylori qastritində

• Fundal vəzilərin atrofiyası bağırsaq metaplaziyası ilə - autoimmun qastritdə

• Zərdab pepsinogeni I-in səviyyəsi aşağı, hiperqastrinemiya olur - autoimmun qastritdə

1983-cu il – Avstraliya alimləri Warren və Marshal

• 1983-cu il – Avstraliya alimləri Warren və Marshal

• 2005-ci il – Nobel mükafatı

• H.Pylori-nin 40-a qədər növü var

• Məməlilərdə, quşların bəzi növlərində HP-nin hər hansı 1 növü tapılır

H.pyloriyə qarşı müalicə -

• H.pyloriyə qarşı müalicə -

• 4 Maastrixt konsensusu (ardı)

• PNİ (gündə 2 dəfə)+

• Amoksisillin 2 qr./gün +

• Levofloksasillin 1000 mq/gün

• (10 gün)

• Yaxud

• PNİ +

• Klaritromisin +

• Levofloksasillin 1000 mq/gün

• (10 gün)

• Yaxud

• PNİ +

• Metronidazol 1q/gün +

• Levofloksasillin 1000 mq/gün

• (10 gün)

Çobanyastığı

• Çobanyastığı

• Nanə

• Gicitkən salatı

• Kələm

• Alma

• Çuğundur

• Qara qarağat

• Kartof şirəsi (çəhrayı)

Qələvi mineral sular

• Qələvi mineral sular

• İsti halda (37-38 dər.) 1 st.×3 d. yem. 1 saat əvvəl (qazını əvvəlcədən çıxarmaqla) - 20-25 gün

Abşeron, Borjomi, Yessentuki, Jeleznovodsk

• Abşeron, Borjomi, Yessentuki, Jeleznovodsk

• Remissiya dövründə (müalicəvi qidalanma, mineral sular, fizioterapiya)

Xəstəliyin etioloji səbəblərinə və risk faktorlarına qarşı mübarizə

• Xəstəliyin etioloji səbəblərinə və risk faktorlarına qarşı mübarizə

• Prozerin 0,5-1 ml x 1-2 dəfə ə/dax. (2-3 həftə)

• Kokarboksilaza 50-200 mq x 1 dəfə ə/d. -3-4 həftə

• Polivitaminlər (1 ay)

• Sitoxrom S 4 ml ə/d. – 2-3 həftə

• Pentaqastrin 1 ml ə/d.- 2-3 həftə

Sirab, Yessentuki, Slavyanovskaya, Mirqorodskaya

• Sirab, Yessentuki, Slavyanovskaya, Mirqorodskaya

• Yem. 15-20 dəq. əvvəl isti halda yarım stəkandan 2-3 d.-20-25 gün

Remissiya dövründə

• Remissiya dövründə