Yaygin insan haklari eğİTİMİ Kolaylaştırıcılar ve Öğretmenler için 24 Katılımlı Alıştırma Richard Pierre Claude

ALIŞTIRMA 7, “DUYARLILIK OYUNU”

Genel bakış: Diğer insanlarla karşılaştırıldığında, herkes şöyle ya da böyle bir çeşit yoksunluğun sıkıntısını yaşamaktadır. Haklara karşı duyarlı insanların bilincini geliştirmenin önemli bir adımı, yaşamdaki kendi konumlarını derinlemesine düşünme ve daha az avantaja sahip veya farklı zorluklarla yüz yüze gelen insanların yerine kendini koyabilme yeteneklerini geliştirmektir.

Hedefler: Katılımcıların,

• 
  çevrelerindeki diğer insanların ve kendilerinin onuruna tecavüzde bulunulan gerçek, yaşam olaylarına karşı duyarlı olmaları sağlanmalıdır,
  
• 
  kendi insan haklarının korunması ve saygı gösterilmesi şeklinde tanımlanan, etkili ve aynı zamanda iyi kavranmış bir onur anlayışını geliştirmeleri beklenmektedir,
  
• 
  onurlarına bağlı olarak, toplumdaki diğer insanların göreli konumlarını takdir etmeleri sağlanmalıdır. Bu, İHEB (Madde 1)’de bütün insanların birbirlerine karşı kardeşlik duyguları içinde hareket etmeleri için yapılan çağrıda anlatılmak istenen şeydir.
  

Usuller: Bu oyun en iyi şekilde büyük bir odada oynanır. Katılımcılardan “duyarlılık oyunu” için bir başlangıç alanında sıraya girmelerini isteyin. Oyunun amacının aralarından hangisinin bitiş çizgisine ilk ulaşacağını bulmak olduğunu açıklayın. Bitiş çizgisini 10 adım ilerisi olarak belirleyin. Amaç, bazılarının hedefe neden ulaşabildikleri ve diğerlerinin neden ulaşamadıkları hususundaki etkenleri belirleyerek, toplumdaki insanların çeşitli durumları ile ilgili eleştirel bir anlayışın gelişmesine yardımcı olmaktır. Kolaylaştırıcı hedef gruba uygun olmasını sağlamak için katılımcıların sayısını, atılacak adımların sayısını, sorulacak soruları ve kullanılacak alanı değiştirmek gibi ayarlamalar yapmalıdır.

Materyaller: İHEB 1., 2. ve 25. Maddeleri. Katılımcıların merkezde durup, 12 adım geriye veya 12 adım ileriye hareket edebilmeleri için yeterli açık bir alana ihtiyaç vardır.

Sıra: Adım 1. Herkes ortadaki başlangıç alanına geldikten sonra, gerekli hareketlerle ilgili bir dizi soru sorun; böylece ileriye ve geriye doğru birçok adım atılacak;

• 
  aranızdan hangilerinin ailesi, doğumunuzda size çocuk olarak bakmaya yetecek kadar paraya sahipti? Öne doğru 2 adım ilerleyin,
  
• 
  aranızdan hangileri fiziksel engelli olarak doğdu veya sonradan böyle bir durumla karşı karşıya kaldı? Geriye doğru 1 adım atın,
  
• 
  aranızdan hangileri bir veya daha fazla eve sahip? Öne doğru 2 adım atın,
  
• 
  aranızdan hangileri, ailesinin ihtiyaçları için yeterli olduğunu düşündüğü aylık bir gelire sahip? Öne doğru 3 adım atın,
  
• 
  aranızdan hangileri, ayırımcılıktan dolayı sıkıntı çektiğini hissettiğiniz bir toplum grubuna ait? 3 adım geriye gidin,
  
• 
  aranızdan hangileri, ailesi için yeterli sağlık bakımına ve temiz suya sahip? Öne doğru 3 adım atın,
  
• 
  aranızdan hangileri kadın? 3 adım geriye gidin,
  
• 
  aranızdan hangilerinin ebeveynleri işsiz veya düşük ücretli bir işte çalışıyor? 2 adım geriye gidin,
  
• 
  aranızdan hangileri işsiz? 3 adım geriye gidin,
  
• 
  burada, ileride emekli olma durumu olan birisi var mı? Öne doğru 2 adım ilerleyin.
  

Adım 2. Katılımcılara şunları sorun: (1) Başlangıç ve bitiş çizgileri neyi ifade ediyor? (2) Şu anda nerede bulunduğunuzu bildiğinize göre kendinizi nasıl hissediyorsunuz? Neden iyi hissediyorsunuz? Ya da kötü? Diğerleri hakkında nasıl düşünüyorsunuz? Geride olmak iyi mi? (3) Sizce neden bazıları çizginin ilerisinde ve bazıları neden geride kaldı? Bunu nasıl değerlendiriyorsunuz? (4) Bazılarının önde ve bazıların arkada olmasının adil ve insancıl olduğunu düşünüyor musunuz? (5) Sizce neden bazı durumlar geriye değil ileriye ve bazıları da ileriye değil de, geriye doğru götürüyor? (6) Bitiş çizgisine ulaşamayanların ihtiyaçlarının neler olduğunu düşünüyorsunuz?

(sayfa 62 deki resim koyulacak)

Adım 3. Kolaylaştırıcı: Başlangıç çizgisinin, bir eşitlik esasına dayalı olarak insanların doğuştan sahip oldukları insan onurunu temsil ettiğini belirterek katılımcıların cevaplarını sentezle birleştirin. Onurumuzu korumak zorundayız. Başlangıç çizgisinde, hepimiz eşit olarak doğarız çünkü tam olarak geliştirmek zorunda olduğumuz insanlık potansiyellerine sahibiz. Fakat doğumdan itibaren ve yaşamda ilerledikçe, bizim bütün potansiyellerimize ulaşmamızı engelleyen etkenler vardır. Farklı uzaklıklarda duruşumuzun nedeni de budur. Bazılarının insan haklarından bütünüyle yararlanabildikleri ve diğerlerinin yararlanamadıkları gerçeği hakkında yorumda bulunmalarını ve tartışmalarını isteyin. İHEB’in 1. ve 2. Maddelerine dikkat çekiniz.

Adım 4. Bitiş çizgisinin, insan olmanın tamamlanmasını temsil ettiğini açıklayın. İnsanlık onurumuz korunmuş ve saygı gösterilmiştir. Bu hepimizin çok arzu ettiği şeydir. Başlangıç ile bitiş çizgileri arasındaki mesafe, onurumuzu korumamızı sağlamak, belli bir yaşam standardına sahip olmamız gerektiğini anlatır. Bu tür yaşam standartlarını oluşturan şeyler insan hakları olarak adlandırdığımız şeylerdir. İHEB’in 25. Maddesine dikkat çekiniz.

Adım 5. Kendilerini en geride bulanlara, ileriye doğru gidebilmek için neler yapabileceklerini sorun. Bitiş çizgisindekilere, arkalarındakilere yardım etmek için neler yapabileceklerini sorun.

Adım 6. Kolaylaştırıcı: Bir katılımcı kendisini nerede bulursa bulsun, onurunun eşit şekilde saygı görmeyi ve korunmayı hak ettiği fikri üzerinde bir tartışma yaparak oturumu sonuçlandırın.

Adım 7. “Bitiş çizgisi” üzerindekilere veya çok yakınındakilere, geride kalanlar için herhangi bir sorumluluk duygusu taşıyıp taşımadıklarını sorun. Bu sorumluluklar konusunda yapabilecekleri olumlu şeyler olabilir mi?

Alıştırma 7 için Ek. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi (1948)

Madde 1. Bütün insanlar özgür, onur ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdana sahiptirler, birbirlerine karşı kardeşlik anlayışıyla davranmalıdırlar.

Madde 2. Herkes, ırk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasal veya başka bir görüş, ulusal veya sosyal köken, mülkiyet, doğuş veya herhangi başka bir ayrım gözetmeksizin bu Bildirge ile ilan olunan bütün haklardan ve bütün özgürlüklerden yararlanabilir.

Madde 25. Herkesin kendisinin ve ailesinin sağlık ve refahı için beslenme, giyim, konut ve tıbbi bakım hakkı vardır. Herkes, işsizlik, hastalık, sakatlık, dulluk, yaşlılık ve kendi iradesi dışındaki koşullardan doğan geçim sıkıntısı durumunda güvenlik hakkına sahiptir.