Yeni YÜzyil üNİversitesi sağlik biLİmleri enstiTÜSÜ 6331 sayili iŞ sağLIĞi ve güvenliĞİ kanunun iNŞaat sektöRÜnde değerlendiRİlmesi Bitirme Projesi Murat ertan

Destek elemanı: Asli görevinin yanında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda özel olarak görevlendirilmiş uygun donanım ve yeterli eğitime sahip kişiyi,

Alt işveren: Bir işverenden, işyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan, bu iş için görevlendirdiği işçilerini/çalışanlarını sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran gerçek veya tüzel kişiyi yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşları,
7
Proje: Yapı işlerinin tasarımından tamamlanmasına kadar yürütülen bütün işleri

Proje sorumlusu: İşveren tarafından görevlendirilen ve işveren adına projenin hazırlanmasından uygulanmasından ve uygulamanın kontrolünden sorumlu gerçek veya tüzel kişiyi,

Sağlık ve güvenlik koordinatörü: Projenin hazırlık ve uygulama aşamalarında, işveren veya proje sorumlusu tarafından sorumluluk verilen ve bu Yönetmeliğin 10 uncu ve 11 inci maddelerinde belirtilen sağlık ve güvenlikle ilgili görevleri yapan gerçek veya tüzel kişileri,

Sağlık ve güvenlik planı: Muhtemel risklerin değerlendirilip yapı işi süreci boyunca sağlık ve güvenlik ile ilgili alınacak tedbirlerin, organizasyon yapısının, çalışma yöntemlerinin ve bunlara ilişkin işlerin ne zaman ve kim tarafından yapılması gerektiğinin belirlendiği, aynı yapı sahasında faaliyet gösterecek farklı işverenler, alt işverenler, kendi nam ve hesabına çalışan kişiler ve farklı çalışma ekipleri arasında sağlık ve güvenliğe dair hususların koordinasyonunun sağlanması amacıyla yapı alanının tamamından sorumlu işveren veya proje sorumlusu tarafından hazırlanan veya hazırlanması sağlanan plan

Yapı alanı: Yapı işlerinin yürütüldüğü alanı
8

BÖLÜM 2. İNŞAATLARDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UYGULAMALARI
2.1. İnşaat Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamalarını Olumsuz Yönde Etkileyen Unsurlar
İnşaat sektörünün kendine özgü karmaşık yapısından doğan tehlikeli durumlar ve yeterli iş güvenliği kültürü aktarılamamış personellerin tehlikeli hareketleri şantiye alanında iş kazası yaşanması riskini artırmaktadır. İnşaatlarda iş kazasının önlenmesi için tehlike yaratan bu durumları başlıklar altında tanımlamak ve bu durumları ortadan kaldıracak önlem ve politikalar belirlemek gerekmektedir. İnşaatlarda iş kazsına sebep olan durumları aşağıdaki başlıklar altında özetleyebiliriz.
2.1.1. İnşaat İşlerinin Çoğunlukla Doğal İklim Koşulları Altında Gerçekleştirilmesi
İnşaat işleri genellikle acık havada ve doğal iklim şartları altında gerçekleşir. İnşaatlarda çalışma alanlarında çoğunlukla özel ısıtma, soğutma sistemleri gibi ortam iklim şartlarını dengeleyici sistemler kullanılmaz. Bu durum işçilerin daha çabuk yorulmasına, dikkatlerinin dağılmasına sebep olur. Aşırı sıcak havalarda teleme, sıvı kaybı sonucu bayılmalar, aşırı soğuk havalarda personellerin kalın ve bol kıyafetler giyerek hareket kabiliyetlerini kısıtlamaları, yağmurlu ve karlı havalarda kaygan zeminler düşme gibi iş kazasını artırıcı riskleri oluşturur. Özellikle aşırı rüzgar alan bölgelerde çalışma yapılan inşaatlarda kule vinç ile malzeme kaldırılması sırasında büyük sıkıntılar yaşanmaktadır.
Şantiyelerde yukarıda belirtilen riskleri önlemek için; şantiyede uygun noktalara su sebilleri koyarak personellerin sıvı kayıplarını dengelemek, soğuk havalarda çalışanların yaptıkları işe uygun iş kıyafeti giymelerini sağlamak özellikle yüksekte çalışan personellerin hareketlerini sınırlandırılan bol kalın iş kıyafeti giymelerini engellemek, kayma düşme tehlikesi olan iskele, döşeme kenarları gibi ortamlarda yağışlı havalarda çalışma yapılmasını durdurmak ve rüzgâr hızını sürekli kontrol ederek rüzgar hızının 40- 50 km/ saat aralığında olduğu hızlarda kaldırma araçları ile malzeme kaldırılmasını engellemek gerekmektedir.

2.1.2. İnşaat İşlerinde İşçi Devir Hızının Fazla Olması
İnşaatlar personel sirkülâsyonun en fazla yaşandığı sektörlerin başından gelmektedirler. İnşaat işlerinde şantiyede ki faaliyetlerin değişmesi, yaz mevsiminde gurbetçi işçilerin memleketlerine tarımla uğraşmak için dönmesi, düşük ücretle çalışan çalışanın başka firmaya transfer olması gibi sebeplerden dolayı çalışan personeller sürekli değişim içindedir. Bu durum inşaat çalışanlarının iş yerlerinde sürekli bir mesleki eğitim almalarını ve iş güvenliği açısından kalıcı bir kurum kültürü oluşturulmasını güçleştirmektedir.
İnşaatlarda personel değişikliğinden yaşanacak iş kazalarını önlemek için mesleki ustalık belgesi olmayan tecrübesi ve eğitimsiz personellerin şantiye alanında çalışması

9
engellenmelidir. Yeni işe başlayan personeller oryantasyon ve yasal olarak almaları gereken zorunlu İSG eğitimleri almadan şantiye alanında çalışma yapmamalıdır. İşe yeni başlayan personeller oryantasyon süresi boyunca şantiyede tek başına yapılacak işlerde görevlendirilmemeli ve deneyimli bir personel ile badi sistemi kurularak çalıştırılmalıdır.

2.1.3. İşlerin Genellikle Farklı Organizasyon ve İş Disiplinine Sahip Çeşitli Taşeronlarla Yapılması
Alt yüklenicilerin (taşeronların) yönetimi çoğunlukla asıl yükleniciden bağımsız olarak gerçekleşmektedir. Her birinin iş anlayışı ve davranış kültürü farklı olan bu gruplar çoğunlukla bağımsız hareket ederler. Bu durum işyerinde, müşterek davranış formatının oluşmasını ve kurumda bir iş güvenliği kültürü oluşmasını güçleştirmektedir. (13)

Ana işveren tarafından taşeronlar arasındaki koordinasyon sağlanmalı, alt işverenler birebirlerinin riskleri ve İSG kurul kararları hakkında bilgilendirilmelidir. Örneğin kaba yapı taşeronun kalıp sökümü işlemi yaptığı bloğun çevresinde, izolasyon taşeronu firmasının personelinin çalışması engellenmelidir. Ana işveren tarafından iş organizasyonu yapılıp iki firmanın aynı anda faaliyet göstermesi sağlanmalıdır.

2.1.4. Çalışma Alanının Geniş ve Dağınık Olması
İnşaatın farklı aşamalarında aynı anda görev yapan farklı firmalara ait ve farklı işleri yapan çalışma grupları mevcuttur. Bu durum çalışma ortamı gözetimin sağlıklı bir şekilde yapılmasını güçleştirir. Genellikle çalışanların iş güvenliği kurallarına uygun şekilde çalıştıklarını ve gerekli koruyucu donanımları kullanıp kullanmadıklarını kesintisiz ve sürekli olarak izlemek çok zordur. Ayrıca çalışma alanın çok büyük olması tehlikeli durumlara karşı gerekli iş güvenliği önlemlerin alınmasını güçleştirir.

Bir firmanın faaliyetleri başka firma çalışanları için tehlike oluşturabilir. Örneğin kalıp iskelesi sökümü sırasında oluşan boşluklar önüne korkuluk yapılmaz ise, diğer çalışanlar için tehlike oluşturur.

2.1.5.Çalışma Alanının Genelde Zemin Seviyesinden Yukarıda veya Aşağıda Olması ve Sürekli Değişiklik Göstermesi
İnşaatlarda faaliyetler genellikle hafriyat çalışma ise ile birlikte başlar ve yükselerek devam eder. Bu durumda uygun şev acısı verilmeyen kazıların göçmesi, yüksekte çalışma yapan personellerin düşmesi yada yüksekten malzeme düşürmesi kaynaklı kazalar yaşanabilinir. İnşaatlarda çalışma çalışa ortamının sürekli değişmesi ortama alışmanın sağladığı avantajı azaltması yanında, çalışanların her an beklenmeyen durumlarla karşılaşmalarına ve dolayısıyla küçük dalgınlıkların büyük iş kazalarına neden olmasına zemin hazırlamaktadır.

10

2.1.6. Çalışanlar ve Malzemelerin Sürekli Hareket Halinde Olma

Yapılan işler montaj veya yerinde imalat olsun, çoğunlukla insan gücü ile yerine nakledilen ve uygulanan küçük parçalardan oluşur. Bu durum, kaldırma ve taşıma kusurlarına bağlı düşme, çarpma, ayak takılması veya bel fıtığı gibi bir takım meslek hastalıklarının oluşmasına zemin hazırlamaktadır. (13)
2.1.7 Şantiyedeki Hareketliliğin Sistematik Olmaması
Şantiye içerisinde malzeme ve insan hareketleri, belirlenmiş ve kesinleştirilmiş güzergâhlara göre olmayıp, kişilerin inisiyatifine bağlı ve her an değişebilen şekilde gerçekleşir. Bu durum çalışanları, zemin düzensizliği, düşme ve çarpmadan kaynaklanan kazalara karşı, korumayı güçleştirmekledir. (13)
2.1.8. Her Şantiyenin Kendine Özgü Koşullarının Olması

İnşaatların genellikle farklı projelere göre üretilmesi, şantiyenin bulunduğu yerin iklimsel özellikleri olması, zemin özelliklerinin farklılık gösterilmesi, imalat yönteminin ve imalat aşamasında kullanılan ekipmanların farklı olması gibi kendine özgü özellikleri vardır. Bu nedenlerden dolayı inşaatlarda iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hazır şablonlar kullanarak oluşturulmamalı, her şantiye için kendine özgü özellikleri ve tehlikeleri dikkate alınarak güncellenmelidir.

2.1.9. Kalıplaşmış Davranış Yaygınlığının Fazla Olması

Çalışanlar bireysel deneyim ve çalışma alışkanlıklarına dayalı olarak şekillenen davranış kalıplarına sahiptirler ve bunlardan vazgeçmeme konusunda inatçıdırlar. Bu durum işyerindeki oluşması istenen ortak davranış formatının oluşmasını güçleştirir.

2.2.İnşaat Şantiyelerinde Yürütülen Temel Faaliyetler ve Alınması Gereken İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemleri

2.2.1. Kazı Çalışmaları
Şantiye imalat faaliyetlerinde ilk aşama hafriyat ve kazı çalışmalarıdır. Kazı çalışmalarında, çalışanların, iş makineleri ve kamyon trafiğinin aynı ortamda iç içe bulunması iş kazası yanşaması riskini artırmaktadır.

Genel olarak kazı çalışmalarında iş sağlığı ve güvenliğini acısından tehlike yaratabilecek durumları şöyle sıralayabiliriz;

• 
  Kazı Kenarının Çökmesi
  

Kenarların çökmesini engellemek amacıyla kazıyı yukardan aşağıya doğru zeminin özellikleri

ile orantılı bir şev açısı vererek açmak gereklidir. Zeminin özelliklerine göre şevli kazının

11

yeterli olmadığı veya şevsiz yapılmak zorunluluğu bulunan yerlerde yan yüzler uygun şekilde desteklenmelidir (13 )

• 
  Kazıda Çalışanların Üzerine Malzeme Düşmesi
  

Kazı toprakları veya diğer hafriyat atıkları kazı alanını kenarlarına yakın olacak şekilde depolanmamalıdır. Kazı alanında çalışan tüm personelin iş güvenliği ekipmanını kullanması sağlanmalıdır.

• 
  Kazı Alanına İnsan veya Araç Düşmesi
  

Kazı alanına insanların düşmesini önlemek amacıyla gerekli koruma bariyerleri oluşturulmalıdır. Kazı alanının çevresi ortalama 2 metre yükseklikte tahta perde ile çevrilmeli, payandalar içten vurularak ve bunlar yapının bitimine kadar bu şekilde korunmalıdır (19)

Araçların kazı alanından malzeme çekmesi durumunda ise güvenli giriş çıkış yapabilecekleri servis yolları oluşturulmalıdır.

• 
  Çalışanların İş Makinelerinden Zarar Görmesi
  

Şantiyede çalışma yapan iş makinelerinde çalışan operatörlerin tecrübeli ve gerekli ehliyet ve sertifikalara sahip olmaları gerekmektedir. Şantiye içerisinde, çalışanların iş makinelerin çalışma alanlarına girmemesi için gerekli uyarı levhaları teşkil edilmelidir.

• 
  Altyapı Hizmetlerinin Zarar Görmesi
  

Kazıya başlamadan önce ilgili kamu kurumlarından, inşaat sahasından geçen altyapı şebekeleri ile ilgili bilgi alınmalıdır. Eğer kazı yapılacak alanda böyle bir altyapı tesisat ve donanımı varsa ilgili kurumla beraber çalışarak gerekli tedbirler alınmalıdır.

2.2.2. Betonarme Kalıp Montaj ve Söküm Çalışmaları
Şantiyelerde iş kazalarının sıkça rastlandığı evrelerden biri de kalıp montaj ve sökümüdür. Kalıp montaj ve sökümünde meydana gelen iş kazalarının önüne geçebilmek için öncelikle yapılması gereken, işe başlanmadan önce kalıpçı ekibine şantiyedeki iş güvenliğinden sorumlu teknik eleman (uygulama koordinatörü) tarafından iş güvenliği ile ilgili gerekli uyarıların ve bilgilendirmelerin yapılmasıdır. Bu uyarı ve bilgilendirmeler kapsamında kalıpçı ekibine kullanmaları gereken kişisel koruma ekipmanları tanıtılmalı, çalışma sırasında iş kazasına uğramamaları için nelere dikkat etmeleri gerektiği açıklanmalıdır.(13)

Genel olarak kalıp işleri çalışmalarında iş sağlığı ve güvenliğini acısından tehlike yaratabilecek durumları şöyle sıralayabiliriz;

• 
  Yüksekten Düşmeler
  

Döşeme kenarları, asansör kuyusu ve şaft boşluğu gibi boşluklardan düşmeleri önlemek amacıyla döşeme kanarlarına korkuluk montajı yapılmalı, asansör kuyuları kapatılmalı, kuyu içlerine güvenlik ağları montajı yapılmalı, şaft ve mekanik boşlukları üzerine yeterli sağlamlıkta tahta plywood vb malzemeler çakılarak kapatılmalıdır.

12

Kalıp montajı, sökümü, üst katlara malzeme taşınması sırasında düşme tehlikesi olan dış kanat, döşeme kenarı, iskele, asansör kuyusu kenarı v.b bölgelerde çalışan personellerin kesinlikle paraşüt tipi emniyet kemeri ve yaşam halatları kullanarak çalışma yapması gerekmektedir.

Döşeme kalıplarının montajında kullanılacak malzemelerin veya kalıpların sökümü tamamlandıktan sonra çıkan malzemelerin döşeme kenarlarına yığılmasına izin verilmemelidir. Ayrıca yine kullanılacak malzemelerin döşeme üzerine rastgele atılarak yürümeyi zorlaştıracak yığınlar oluşturması engellenmelidir.

• 
  Çalışanların Üzerine Malzeme Düşmesi
  

Kalıp çalışmasının yapıldığı blok çevresine ve asansör kuyusu içlerine güvenlik ağı montajı yapılmalıdır. Döşeme kenarlarına malzeme yığılmasına izin verilmemelidir. Kalıp sökümü ve beton dökülmesi işlemleri sırasında kalıbın altında kesinlikle kimse bulundurulmamalıdır.

2.2.3.Demir Döşemelerin İşlenmesi ve Montajı
Şantiyelerde inşaat demirlerinin kaldırılması, işlenmesi, taşınması ve montajı işleri iş kazası riskinin yüksek olduğu iş gruplarındandır. Bu çalışmalar sırasında iş kazalarının önüne geçebilmek için olası tehlikeli durumlar önceden tespit edilmeli ve bu durumlara karşı önlem alınmalıdır. Genel olarak kalıp işleri çalışmalarında iş sağlığı ve güvenliğini acısından tehlike yaratabilecek durumları şöyle sıralayabiliriz

• 
  Şantiye alanına getirilen demirlerin indirilmesi ve malzemelere taşımada kullanılan ekipmanların kullanılması hakkında çalışma yapacak personellere gerekli eğitimler verilmelidir. Malzemelerin taşınmasında ve kaldırılmasında kullanılacak ekipmanların sağlamlığı kontrol edilmelidir.
  
• 
  Kule vinç veya mobil vinçler ile demirlerin taşınması sırasında malzemenin sıkıca bağlandığına emin olunmalı, malzeme halatlar ile boğularak bağlanmalı ve malzemenin taşınması sırasında altında başka personellerin bulunmaması sağlanmalıdır.
  
• 
  Demir kesme ve bükme makinelerinin bakımları düzenli olarak yapılmalı, elektrikle çalışan demir kesme ve bükme makinelerinin topraklamaları kesinlikle yaptırılmalıdır.
  
• 
  Döşeme demirlerinin montajı sırasında, demirlere takılıp düşmelere engel olması bakımından montajın tamamlandığı kısımlara geçilmesine izin verilmemeli, demirlerin üzerinden geçilmesini gerektiren durumlarda geçilecek kısımlara tahtalar veya kalaslar kullanılarak yol oluşturulmalıdır. (13 )
  
• 
  Demir montajı tamamlandıktan sonra kullanılmayan parçalar ve hurdaya çıkan demirler çalışma alanından toplanılmalı şantiye içersinde uygun depolama nodalarına düzenli olarak istiflenmelidir.
  

2.2.4. Beton Dökümü

• 
  Beton mikserleri ve beton pompasının şantiye alanına giriş – çıkış sırasında kullanacağı yollar ve manevra alanları önceden belirlenmelidir.
  
• 
  Beton dökümü harici diğer işlerde çalışan işçilerin mikserlerin hareket alanına
  

13

girmemesine özen gösterilmelidir.

• 
  Beton döküm anında, şantiyede beton pompasının operatörü ile mikser şoförlerinin birbirleri ile iletişimini sağlayacak gerekli teçhizat bulunmalı, tehlikeli bir durumda döküm hemen durdurabilmelidir.(20)
  
• 
  Yüksek katlarda gerçekleştirilen beton dökümü sırasında özellikle de döşemenin kenarlarının dökümünde beton pompasının hortumunu tutmakla görevli çalışan, pompanın basıncından dolayı oluşan sarsıntılardan dolayı, emniyet kemeri veya uzun bağlama halatı kullanmalıdır.
  

2.2.5 İskelelerde Yapılan Çalışmalar
Şantiyelerde iskele kurulması ve iskelede çalışılması sırasında şantiyelerde sıkça iş kazaları yaşanabilmektedir. Bu kazalar iskelede çalışanların dikkatsizliklerinden, iskelenin hatalı kurulmuş olabileceğinden, iskelede kullanılan malzemenin yeterli sağlamlıkta olmamasından kaynaklanabilir

İskele üzerinde çalışma yapacak olan personellere yüksekte çalışma eğitimleri verilmeli ve uygun iş ekipmanları sağlanmalıdır. Özellikle dış cephe iskeleleri kurum planlarına uygun olarak kurdurulmalı, iskelelerin taşıma kapasiteleri hesaplanmalı ve personellerin görebileceği uygun noktalara asılmalıdır.

2.2.6. Kaldırma Araçları İle Yapılan Çalışmalar
Şantiye alanında kullanılan mobil vinç ve kule vinç gibi araçlar sadece operatörlük belgesine sahip personeller tarafından kullanılmalıdır. Kaldırma aracı operatörlerine yük kaldırma ve sağlık güvenlik işaretleri hakkında özel eğitim verilmelidir. Kaldırma araçlarının bakımı belirlenen periyotlar ile yapılmalıdır. Kule vinç operatörleri halat, kanca v.b ekipmanların kontrolünü yapmadan malzeme kaldırma işlemi gerçekleştirmemelidir.

Kaldırma araçlarını yönlendirecek ve malzeme bağlayacak personellere işaretçi ve sapancı eğitimi verilmelidir ve eğitimsiz personellerin kaldırma aracı ile çalışma yapması engellenmelidir.

Kaldırma araçlarına taşıma kapasitelerinin üstünde malzeme yüklenmemeli, rüzgarlı havalar da malzeme taşınması yapılmamalı, malzeme taşınması sırasında yük altından başka personellerin geçmesine kesinlikle izin verilmemelidir.
2.3. İnşaatlarda Sağlık ve Güvenlik Koordinatörlerinin Görevlendirilmesi, Sağlık ve Güvenlik Planları Bildirimi
Sağlık ve güvenlik koordinatörü: Projenin hazırlık ve uygulama aşamalarında, işveren veya proje sorumlusu tarafından sorumluluk verilen ve Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliğinin 10 uncu ve 11 inci maddelerinde belirtilen sağlık ve güvenlikle ilgili görevleri yapan gerçek veya tüzel kişiler.

Sağlık ve güvenlik planı: Muhtemel risklerin değerlendirilip yapı işi süreci boyunca sağlık ve güvenlik ile ilgili alınacak tedbirlerin, organizasyon yapısının, çalışma yöntemlerinin ve bunlara ilişkin işlerin ne zaman ve kim tarafından yapılması gerektiğinin belirlendiği,

14

aynı yapı sahasında faaliyet gösterecek farklı işverenler, alt işverenler, kendi nam ve hesabına çalışan kişiler ve farklı çalışma ekipleri arasında sağlık ve güvenliğe dair hususların koordinasyonunun sağlanması amacıyla yapı alanının tamamından sorumlu işveren veya proje sorumlusu tarafından hazırlanan veya hazırlanması sağlanan plandır.(5)

2.3.1. Sağlık ve Güvenlik Koordinatörlerinin Görev, Yetki ve Sorumlulukları
Sağlık ve güvenlik konularında koordinatörün görevleri şöyledir; (5)

• 
  İş sağlığı ve güvenliği yükümlülüklerin yerine getirilmesini koordine etmek,
  
• 
  Yapı alanında yürütülen faaliyetleri dikkate alarak, uygulanacak kuralları belirleyen bir sağlık ve güvenlik planı hazırlamak veya hazırlanmasını sağlamak,
  
• 
  Yapı üzerinde daha sonra yapılacak işler sırasında dikkate alınacak sağlık ve güvenlik bilgilerini içeren bir dosya hazırlamak,
  
• 
  İşin mimari, teknik veya organizasyon yapısına karar verilirken, yapı işinin değişik kısımlarının veya aşamalarının aynı anda yada birbirini takip edecek şekilde yapılması gereken işlerin ve bunların sağlık ve güvenlik korunma prensiplerinin planlanmasını sağlamak,
  
• 
  İşin bütününün veya bir kısmının tamamlanması için geçecek tahmini sürenin belirlenmesini sağlamaktır.
  

Hazırlık koordinatörünün görev, yetki ve sorumlulukları şöyledir; (5)

• 
  Şantiye sahası içerisinde yürütülen faaliyetleri dikkate alarak, uygulanacak kuralları belirleyen bir sağlık ve güvenlik planı hazırlamak veya hazırlanmasını sağlamak.
  
• 
  Yapı üzerinde daha sonra yapılacak işler sırasında dikkate alınacak sağlık ve güvenlik bilgilerini içeren bir dosya hazırlamak.
  

• 
  İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliğinde belirtilen genel koruma prensiplerine uymak.
  
• 
  İşin mimari, teknik veya organizasyon yapısına karar verilirken, yapı işinin değişik kısımlarının veya aşamalarının aynı anda ya da birbirini takip edecek şekilde yapılması planlamak.
  
• 
  İşin bütününün veya bir kısmının tamamlanması için geçecek tahmini sürenin belirlenmesi.
  

Uygulama koordinatörünün görev, yetki ve sorumlulukları şöyledir; (5)

• 
  Aynı anda veya birbiri ardına yapılan işlerin veya aşamalarının planlanması için teknik ve organizasyona yönelik kararlar alınmasını sağlamak,
  
• 
  İşin bütününün veya bazı aşamalarının tamamlanması için gereken sürenin tahmini, genel güvenlik ve koruma prensiplerinin uygulanmasının koordinasyonunu sağlamak.
  
• 
  İşverenlerin gerekli önlemleri uygulamasını ve gerektiğinde işçilerin kendi adına çalışanların korunmasını koordine etmek,
  
• 
  Yapı alanının düzenli tutulması ve yeterli temizlikte olması,
  
• 
  Yapı alanındaki çalışma yerlerinin seçiminde; buralara ulaşımın nasıl sağlanacağının ve ekipman, hareket ve geçişler için alan veya yolların belirlenmesi,
  

15

• 
  Malzemenin kullanım ve taşıma şartlarının düzenlenmesi,
  
• 
  Tesis ve ekipmanın kullanılmaya başlamadan önce ve periyodik olarak teknik bakım ve kontrollerinin yapılması,
  
• 
  Çeşitli malzemeler ve özellikle tehlikeli malzeme ve maddeler için uygun depolama alanları ayrılması ve bu alanların sınırlarının belirlenmesi,
  
• 
  Tehlikeli malzemelerin kullanılma ve uzaklaştırılma koşullarının düzenlenmesi,
  
• 
  Atık ve artıkların depolanması, atılması veya uzaklaştırılması,
  
• 
  Çeşitli işler veya işin aşamaları için öngörülen sürelerin yapı alanındaki işin durumuna göre yeniden belirlenmesi,
  
• 
  İşverenler ve kendi adına çalışanlar arasında işbirliği,
  
• 
  Yapı alanındaki veya yakınındaki endüstriyel faaliyetler ile etkileşimin dikkate alınmasını koordine etmek.
  
• 
  Sağlık ve güvenlik planının uygulanmasını koordine etmek,
  
• 
  Yapılan işteki ilerlemeleri ve meydana gelen değişiklikleri dikkate alarak sağlık ve güvenlik planında ve hazırlanan dosyada gerekli düzenlemeleri yapmak veya yapılmasını sağlamak.
  
• 
  Aynı yapı alanında, işe sonradan katılan işverenler de dahil olmak üzere, işverenler arasında organizasyonu sağlamak, iş kazaları ve meslek hastalıklarından işçileri korumak üzere işverenlerce yapılan çalışmaları koordine etmek, bilgi alış verişini sağlamak ve gerekli hallerde kendi adına çalışan kişilerin de bu çalışmalarda yer almasını sağlamak.
  
• 
  Yapı işyerinde güvenli bir şekilde çalışılmasını sağlamak üzere gerekli kontrollerin yapılmasını koordine etmek,
  
• 
  İzin verilen kişilerden başkasının yapı alanına girmesini önlemek üzere gerekli düzenlemeleri yapmak.
  

2.3.2. Sağlık ve Güvenlik Planı
Yapı üretimi sürecinde alınacak sağlık ve güvenlik önlemlerinin belirlenip bunların noksansız ve bilinçli bir şekilde uygulanması için, bu konuda nelerin ne zaman ve nasıl yapılacağının önceden belirlenmesi büyük önem arz etmektedir. Diğer bir ifadeyle, daha inşaata başlanmadan önce bu konuda ayrıntılı bir planlamanın yapılması gerekmektedir. Ayrıca böyle bir planlama çalışmasının yapılması, işverenin isteğine de bırakılmamış olup, “Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği”nde, inşaatına başlanılacak bir yapı henüz proje aşamasındayken sağlık ve güvenlik planının hazırlanması zorunlu kılınmıştır. Adı geçen yönetmelikte böyle bir hüküm yer almakla birlikte, bu planın genel çerçevesi ve içeriği konusunda uygulayıcılara rehberlik edecek bir metin bulunmamaktadır. Bu nedenle de konu ile ilgili olarak, kişilerin plan anlayışına bağlı ve genellikle de yetersiz sayılabilecek içerikte uygulamalar yapılmaktadır. Oysa bu planın, sürecin tümü ve inşaata özgü koşullar dikkate alınarak hazırlanması gerekmektedir.
Belirtilen nedenlerle bu çalışmada, yapı işlerinde iş sağlığı ve güvenliği bağlamında hazırlanması gereken sağlık ve güvenlik planının genel çerçevesi ve içeriğine yönelik bir öneri sunulması hedeflenmiştir. Önerilen planın, proje ve uygulama aşamalarında sağlık ve güvenlik adına yapılması gerekecek çalışmaları içerecek şekilde ve farklı yapı üretimlerine uyarlanabilecek esneklikte olması esas alınmıştır. Amaçlanan doğrultuda hazırlanmış bulunan bir sağlık ve güvenlik planı önerisi ekte sunulmuştur.
16
Plan, kısaca “izlenecek yolun belirlenmesi” olarak da tanımlanmaktadır. Plan hazırlamanın kendine özgü bir sistematiği bulunmakla birlikte, konusu ve işlevi itibariyle planlar oldukça genel nitelikli veya ayrıntılı olabilirler. Sağlık ve Güvenlik Planı önerisi hazırlanırken, yapı üretiminin özgün koşulları yanında, iş sağlığı ve güvenliği konusunun ülkemizde algılanma ve uygulanması konusundaki bilinç düzeyi dikkate alınmaya özen gösterilmiştir. Bu bağlamda planın, sadece yapılacak çalışmaların genel bir sıralaması yerine aynı zamanda olumlu davranış kazandıracak unsurlar içermesinin uygun ve yararlı olacağı düşünülmüştür. Diğer taraftan da bu planın, inşaat sektöründe farklı yapı üretimlerine uyarlanmasına olanak verecek genellikte bir metin olması hedeflenmiştir. Ayrıca ilgili yönetmekte Sağlık ve Güvenlik Planı, inşaatın projelendirilme aşamasında hazırlanması öngörüldüğünden, planda, proje aşamasında ulaşılabileceği varsayılan bilgileri içermelidir. ( 13 )

Bir sağlık ve güvenlik planı içerisinde şu bilgileri içerir;