Yenileşme Dönemi sayfa 10
Tanzimat sonrası edebiyatımızda geleneksel yaşama tarzını kimler sürdürmüştür?
Yüklə 0,5 Mb.
|
6. Tanzimat sonrası edebiyatımızda geleneksel yaşama tarzını kimler sürdürmüştür? 6.Ahmet Mithat Efendi, Şeyh Vasfi, Halil Edip, Faik Esat (andelib), Müstecabizade İsmet, Mehmed Celal, Ahmed Rasim, Samih Rıfat, Ali Kemal gibi isimler geleneksel yaşama tarzını sürdürmüştür. 7. Yeniyi savunanlar Batılı yaşama biçimini niçin benimsemiştir? Açıklayınız. 7. Yeniyi savunanlar düzenli biçimde eğitim görmüş; özellikle küçük yaştan itibaren bir Batı dilini öğrenmiş kişilerdir. Batı edebiyatı zevkiyle yetişen bu Servetifünun sanatçıları, İstanbul’da Batılı bir yaşama biçimi sürdürmeyi arzu etmişlerdir, edebiyata da tamamen Batılı bir kimlik kazandırmak istemişlerdir. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME 1. Aşağıdaki cümlelerin bildirdiği yargılar doğru ise karşılarına “D”, yanlış ise “Y” yazınız.• Servet-i Fünûn şairleri parnasizm ve sembolizm akımlarından etkilenmişlerdir. (D) • Servet-i Fünûn romancıları realizm ve naturalizm akımlarından etkinlenmişlerdir. ( D) • Servet-i Fünûn şairleri konuşma dilinden uzak eserler verirken romancıları tam tersi bir tutum sergilemişlerdir. (Y) SAYFA 74 2. E 3. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun kelimeleri yazınız. • Servet-i Fünûn Dönemi edebiyatı ....1896-1901....... yılları arasında varlığını sürdürmüştür. • Servet-i Fünûn Dönemi edebiyatının fikir babası ....RECAİZADE MAHMUT EKREM....... • Servet-i Fünûn Dönemi şairleri, Tanzimat Dönemi şairi ABDÜLHAK HAMİT TARHAN'IN... biçim yeniliklerini çeşitlendirmişlerdir. 4. D 5. E 75-81
HAZIRLIK ÇALIŞMASI 1. Etkinlik: "Öğretici Metinler" kavramından ne anlıyorsunuz? Hangi edebî türler öğretici metindir? Öğretici metinler, bilgi ve haber vermek, ikna etmek, kanıları değiştirmek, uyarmak, düşündürmek, yönlendirmek, tanıtmak gibi amaçlarla yazılan metinlerdir. Makale, deneme, fıkra, sohbet, eleştiri, hatıra, biyografi, otobiyografi gibi türler öğretici metindir. 2. Etkinlik: Servet-i Fünûn edebiyatının getirmek istediği yenilikleri konu alan yazıları arkadaşlarınızla paylaşınız. Bu yazılarda anlatılanları tartışarak ulaştığınız sonuçları sözlü olarak ifade ediniz. Batı'daki edebi gelişmeleri yakından takip ederek tamamen Batılı anlamda bir edebiyat meydana getirmek amaçları arasındadır. 3. Etkinlik: Dergilerle öğretici metinler arasındaki bağı açıklayınız. Öğretici metinler dergiler aracılığıyla halka ulaşır. Bu türlerle halk bilgilendirilir, biliçlendirilir 4. Etkinlik:
Metnin iletisi "Abdülhak Hamit tiyatrolarını okunmak için yazmış, tiyatrolarında üç birlik kuralına uymamıştır." Anlam birliğine sahip birimler metnin bu iletisini açıklamak, hakkına bilgi vermek amacıyla bir araya getirilmiştir. 2. Metnin iletisi yazıldığı dönemin diğer edebî türlerinde de işlenmiş midir? Tartışarak belirleyiniz. İşlenmiştir. 3. Metinde Abdülhak Hamit’in tiyatro eserleriyle eserlerin yazıldığı dönemin sosyal hayatı ve gerçekliği arasında nasıl bir ilişki kurulmuştur? Metinde Abdülhak Hamit'in tiyatro eserlerinin okunmak için yazıldığı ve bunların sahnelenmeye uygun olmadığı metnin yazıldığı dönemdeki tiyatro seyircisi ve okuyucusuyla ilintilenerek ilişki kurulmuştur 4. Edindiğiniz bilgiler ışığında aşağıda verilen tabloyu doldurunuz. CENAP ŞEHABETTİN Eserle Olan İlişkisi: Cenap Şehabettin edebi tenkit(eleştiri) alanında az da olsa eser vermiştir. Bu eleştiride de Abdülhak Hamit'in tiyatrolarını incelemiş ve eleştirmiştir. Fikri ve Edebi Yönü: Maddeler Halinde, Tıklayın 2.Metin Gezi Yazısı/Kahire 1. Metin kaç birimden oluşmaktadır? Bu birimler hangi ileti etrafında ve nasıl bir araya gelmiştir? Metin 9 birimden oluşmaktadır. Bu birimler "Kahire gezisi" iletisi etrafında metnin bu iletisini açıklamak, hakkına bilgi vermek amacıyla bir araya getirilmiştir. 2. Metinden döneminin sosyal hayatı ve gerçekliğiyle ilgili neler yansımaktadır? Metinden dönemin Kahire'sinin sosyal hayatı ve gerçekliği yazarın bakış açısıyla yansıtılmıştır. 3. Metnin iletisi yazıldığı dönemin başka edebî türlerinde de işlenmiş midir? Niçin? İşlenmiştir. 3.Metin Hatıra 1. Metnin birimlerinde Tevfik Fikret’in hangi özellikleri anlatılmıştır? Bu birimler hangi ana düşüncenin oluşumu için bir araya getirilmiştir? Metnin birimlerinde Tevfik Fikret, iyi bir dost, güvenilir, dürüst, doğruluktan ayrılmayan, samimi, içten özelliklere sahip biri olarak anlatılmıştır. Bu birimler ""Tevfik Fikret'in kişisel özellikleri" ana düşüncesi etrafında bir araya getirilmiştir. 2. Metnin ana düşüncesine, yazıldığı dönemin diğer edebî türlerinin hangilerinde rastlanabilir? Eleştiri, makale ve fıkralarında rastlanabilir. 3. Metinden döneminin sosyal hayatı ve gerçekliğiyle ilgili hangi bilgilere ulaşılmaktadır? Metinden dönemin daha çok edebi hayatı ve gerçekliğiyle ilgili bilgilere ulaşılabilir. O dönemde çıkan Servetifünun dergisinin dönemin sanat ve edebiyat dünyasına yön veren bir değere sahip olduğu, dönem sanatçılarının kişilik özellikleri, birbiriyle ilişkileri, yaptıkları çalışmalar gibi bilgilere ulaşabiliriz. 4. Metinden hareketle aşağıda verilen tabloyu doldurunuz. Mehmet Rauf Edebi ve Fikri Yönü Sayfa 84-85-86 Cevapları Sayfa 84 1. Metnin yazarı hangi düşünceleri savunmaktadır? Bu düşünceler hangi ana düşünce etrafında bir araya getirilmiştir? 1. Ahmet Mithat Efendi'nin "dekadanlık" iddiası Servetifünun sanatçıları tarafından reddedilmiştir. Ahmet Mithat Efendi'nin iddia ettiği "dekandanlık" gerçekte yoktur ve kimse böyle bir sıfatı kabul etmemiştir. Bunun için de olmayan bir şeye itiraz etmek akıl dışıdır. Servetifünun edebiyatını anlamayanlar olduğu gibi anlayan ve zevk alan birileri de mevcuttur. "Servetifünun yazarlarının eserleri taklittir" görüşü hiçbir kanıtı olmayan bir iddiadır. Garip olduğu iddia edilen on on beş tamlama için bütün Servetifünun edebiyatı mahkum edilemez. Bu düşünceler "Servetifünun ve yenilik" ana düşüncesi etrafında bir araya getirilmiştir. www.edebiyatfatihi.net 2. Metinde savunulan düşünceler, metnin yazıldığı dönemde başka hangi edebî türlerde ele alınabilir? Söyleyiniz. 2. Eleştiri(tenkit), hatıra gibi türlerde ele alınabilir. 3. Metnin ana düşüncesiyle yazıldığı dönemin sosyal gerçekliği arasında nasıl bir ilişki olduğunu açıklayınız. 3. Metnin ana düşüncesi, metnin ait olduğu sosyal ve siyasi şartlarla, Servet-i Fünun'u oluşturan şartlar dolayısıyla ilişkilidir. 4. Hüseyin Cahit Yalçın’ın fikrî ve edebî yönü hakkında çıkarımlarda bulununuz. Yazarın eserle olan ilişkisini açıklayınız. 4. Özellikle yeni edebiyatı ve Doğu kültürüne karşı Batı kültürünü savunmuştur. Servetifünun'un savunuculuğunu yapmış, kendilerine yöneltilen yönetilen eleştirilere cevap vermiştir. Servetifünun'un en önemli tenkitçisidir.
Tüm metinler bilgilendirmek, haber vermek, öğretmek düşüncesiyle yazılmıştır. Hakim Zihniyeti: Dönemin öğretici metinleri dönemin siyasi şartlarından dolayı toplumdan, sosyal sorunlardan uzak ve bireyseldir. Bu durum, Servet-i Fünun Dönemi öğretici metinlerinin bireysellik etrafında şekillendiğini göstermektedir. 2. Etkinlik: İncelediğiniz metinlerden terim, kavram ve gündelik hayatla ilgili ifadelere örnekler veriniz. "üç birlik kuralı, Dekadanlık, mensur şiir, talep-arz, edebiyat-ı cedide" edebiyat okulu, edebi hareket, sanat, sanatkar, taklit, estetik, roman, ilerleme" 3. Etkinlik: İncelediğiniz metinlerden hareketle öğretici metinlerle dergiler arasında nasıl bir ilişki olduğunu tartışarak belirleyiniz. Servetifünun döneminde dergiler, dönemin sanat ve edebiyat hayatına yön veren öğretici metinlerin yazıldığı, sanatın fikri ve edebi yönünün yer aldığı birer merkez konumundadır. 4. Etkinlik: Tanzimat Döneminin öğretici metinleriyle Servet-i Fünûn Döneminin öğretici metinlerini aşağıdaki başlıklara göre karşılaştırınız. • Dil ve anlatım • İşlenen düşünceler • Hâkim zihniyet Tablo cevabı için tıklayınız 5. Etkinlik: Servet-i Fünûn Döneminin edebî zevk ve anlaşını anlatan bir yazı hazırlayarak yazınızı arkadaşlarınızla paylaşınız. 6. Etkinlik: İncelediğiniz metinlerdeki ifadeleri kesinlik ve açıklık bakımından değerlendiriniz. Metinler öğretici metin olduğu için ifadeler kesin ve açıktır. 7. Etkinlik: İncelediğiniz metinlerin dil ve anlatım özellikleriyle ilgili çıkarımlarda bulununuz.
İncelediğiniz metinlerden somut ifadelere örnekler vererek bunların nasıl kullanıldığını söyleyiniz.
• Servet-i Fünûncular içinde başka türlerle uğraşmayarak edebî çalışmalarını yalnız edebî eleştiri alanında toplayan tek şahsiyet Ahmet Şuayip’tir. ( D) • Servet-i Fünûn Döneminde edebî eleştiri objektif bir nitelik kazanmıştır. ( Y) • Servet-i Fünûn dergisi Tevfik Fikret’in kaleme aldığı “Edebiyat ve Hukuk” adlı makaleden dolayı kapatılmıştır. ( Y)
• Servet-i Fünûncuların sanat için sanat görüşünü benimsemelerinde ...II.Abdülhamit ..... Döneminin baskıcı tutumu etkili olmuştur. • Servet-i Fünûn Döneminin en önemli öğretici metin türleri makale , eleştiri, hatıra, gezi yazısı ve fıkradır. 3. Aşağıdakilerden hangisi Servet-i Fünûn Dönemi öğretici metin yazarlarından biri değildir? A) Ahmet Rasim B) Hüseyin Cahit Yalçın C) Ahmed Şuayip D) Cenap Şehabettin E) Tevfik Fikret
B) Halit Ziya Uşaklıgil C) Mehmet Rauf E) Hüseyin Cahit Yalçın Etkinlik: Servet-i Fünûn Dönemine ait Tevfik Fikret’in “Cânân-ı Girizana” adlı şiiri ile günümüz edebiyatına ait Attila İlhan’ın “Ben Sana Mecburum” adlı şiirini tema açısından karşılaştırınız (94. sayfadaki 1. Etkinlik içindir. ayfa 87 Cevapları SAYFA 87 Metinden hareketle Servet-i Fünûn şiiri hakkında çıkarımlarda bulununuz.
2. Etkinlik: Açıklayınız. Tanzimat Dönemi şiirinde yapılan yeniliklerden hangileri Servet-i Fünûn şiirini etkilemiştir? Açıklayınız. Tanzimat II.dönemde şiirin konusu genişletilmiş; ölüm, karamsarlık, aşk, felsefi düşünceler tema olarak seçilmiştir. Sanatçılar, "Güzel olan her şey şiirin konusu olabilir." anlayışını savunmuşlardır. Bu dönem şiiri tema, estetiğe önem verme, bireyse duyguları işleme yönüyle Servet-i Fünun şiirine de esin kaynağı olmuştur. Sayfa 90-91Cevapları SAYFA 90 • Nazım birimi: bent • Uyak düzeni: aabaaabba... • Ölçü: Aruz ölçüsü (Mef ûlü / fâilatü / mefâîlü / fâilün (_ _ . / _._. / ._ _ . / _ . _ ) • Kelime tekrarı ve aliterasyon: kelime tekrarları "senin, sen" Aliterasyon: İlk bölümde "n,s" ünsüzleri b) Metindeki ahenk unsurlarının metne olan katkısını söyleyiniz. Metindeki ahenk unsurları şiire müzikalite katmış, söyleyişi güçlendirmiştir. edebiyatfatihi.net c) Metinde her türlü ses benzerliğinin nasıl sağlandığını örneklerle açıklayınız. Ferda Şiirinin Kafiye ve Redifleri: …inkılâb …şebâb …ma’kesin …sehâb -âb: zengin uyak …şitâb! -sin: zengin uyak …Herkesin …ümidisin …âfitâb .... pür-mihen ....müebbeden "en" tam uyak ... bugün "ün" tam uyak ....gördüğün .... kızcağız "ız" tam uyak ..... saygısız Metnin temasını söyleyiniz. Metnin birimleri tema etrafında nasıl bir araya gelmiştir? Metnin teması: Gençliğin görevleri, gençliğe öğüt... Metnin birimleri temayı değişik yönlerden işleyerek bir araya gelmiştir. Metnin temasıyla yazıldığı dönemin gerçekliği arasında nasıl bir ilişki vardır? II. Abdülhamit’in istibdat adı verilen baskıcı yönetim anlayışı eleştirilmiştir. Düşüncelerinden dolayı dönemin siyasetçileri ve devlet adamlarıyla ters düşmüştür. Şairin gençleri uyarmasında, vatanın duru munu tehlikede görmesinde dönemin baskıcı politik anlayışın etkileri vardır. Ayrıca Tevfik Fikret, “Batıcılık” düşüncesini benimseyen bir sanatçıdır. Gençlerin Batı'nın ilim ve fennini ülkemize getirmesini, ülkemizin geri kalmışlıktan kurtarmasını istemektedir ve bu yüzden gençlere çok güvenmektedir. SAYFA 91 4. Metnin teması şiir geleneğimiz açısından bir yenilik taşımakta mıdır? Niçin? Metnin teması, Divan şiiri geleneğinden farklıdır. Divan şiirindeki gazel, kaside gibi türlerde aşk, kadın güzelliği, özlem, devlet büyüğüne övgü gibi bireysel konular işlenirken Ferda adlı şiirde toplumsal bir konu işlenmiştir. 5. Metinde dile getirilenler günümüzde de geçerliliğini korumakta mıdır? Açıklayınız. Korumaktadır. Çünkü geleceğin emanetçisi gençler vatan için didinerek, uğraşarak, arayarak, bularak, düşünerek ve zaman kaybetmeden çalış malıdır. 6. Metinden, şiir dilinin düz yazıya yaklaştığını gösteren dizelere örnekler veriniz. Cennet kadar güzel vatanın var; şu gördüğün Zümrüt bakışlı, inci şetâretli kızcağız Kimdir, bilir misin? Vatanın... Şimdi saygısız 15 Bir göz bu nazlı çehreye — Allah esirgesin,— 16 Kem bir nazarla baksa tahammül eder misin? 7. Metinde doğal çevreyle ilgili tasvirler resim sanatına uygun mudur? Niçin? 8. Metinden kendi anlamı dışında kullanılan kelime ve kelime gruplarına örnekler veriniz. Bunların metindeki işlevini açıklayınız. Yarın, ey ümidin parlak çehresi, titrek kucağı açık, bekli yor, zümrüt bakışlı, inci şetaretli kızcağız, şikâyetçi ati, her organı ihtiyaç kasırgalarıyla sarsılmış bir so yun oğlusun...” 9. Metinde kullanılan yeni kavram ve imajlara örnekler bularak bunların niçin kullanıldığını açıklayınız. “yenilik, inkılap, yarın, mazi, âti, terakki, inhitat” Bu sözcükleri yeni bir toplum düzenini arzuladığı için kullanmıştır. 10. Metinde geçen söz sanatlarını bularak bu söz sanatlarının metne olan katkısını söyleyiniz. Bir daha yaşanmasın o cehennem; dizesinde istiare Cennet kadar güzel yurdun var; dizesinde teşbih(benzetme) "Cehennem ve cennet" sözcükleriyle tezat sanatı yapılmıştır. “Yarınlar senindir; bu inkılap, bu yenilik hep senin...” dizesinde inkılap ve yenilik sözleri arasında tenasüp vardır. Gençlik, ümidin parlak çehresine benzetilerek teşbih yapılmıştır. Ümidin parlak çehresi sözüyle ümit kavramı kişileştirilmiştir. Yarınlar, saf ve bulutsuz bir semaya benzetilerek açık is tiare yapılmıştır. Yarınların titreyen kucağını açması ise kişileştirmedir. “Alnında yeni bir yıldız -hayır- bir ay olarak / Ufuklara doğ” dizesinde yeni bir ay ve yıldız sözleri Osmanlı Devleti’nin geçmişteki ihtişamını ve başarılarını işa ret etmektedir. Bu sözlerle hatırlatma (telmih) sanatı yapılmıştır. "Cehennem ve cennet" sözcükleriyle tezat sanatı yapılmıştır. Vatan kavramı, neşeli ve güzel bir kıza benzetilerek hem teşbih hem de kişileştirme yapılmıştır. 11. Metinde anlatılan doğal çevre gerçekliğe uygun mudur? Doğal çevrenin hangi özellikleri dikkat çekmektedir? Saf ve bulutsuz seherli bir sema ifadesi, zümrüt bakışlı….kızcağız… gibi betimlemelerde gerçek bir manzarayı yanstımayı değil benzetme ve soyutlaştırma yoluyla duygu ve düşüncelerini yansıtmayı amaçlamıştır. 12. Metinde gençlere seslenen kişi kimdir? Bu kişi gençlerden neler beklemektedir? Şairdir, vatanını sevmelerini, korumaları, çok çalışmalarını bekliyor. edebiyatfatihi.net 13. Metinde konuşan kişinin beklentilerine katılıyor musunuz? Niçin? Evet, çünkü vatan ancak genç insanların omuzları üstünde yükselebilir. 14. Metinden hareketle Tevfik Fikret’in fikrî ve edebî yönü hakkında çıkarımlarda bulununuz. Ferda şiiri toplumcu sanat anlayışıyla yazdığı şiirdir. Beyit ve mısra bütünlüğünü kırmış anlamı birkaç dizeye yaymıştır. Şiirin içeriğine uygun aruz kalpıları kullanmıştır. SAYFA 93 1. Metinde ahenk hangi ögelerle ve nasıl sağlanmıştır? Aruz ölçüsü, kafiye, redif, asonans ve aliterasyonla... 2. Ahenk unsurlarının metne olan katkısını söyleyiniz. Metindeki ahenk unsurları şiire müzikalite katmış, söyleyişi güçlendirmiştir. 3. Metinde ahengin ses akışı, söyleyiş, ritim ve her türlü ses benzerliğiyle nasıl sağlandığını açıklayınız. Şiirde üç farklı aruz kalıbı kullanması şiirde anlam ile ses arasında bir uyum oluşturmuştur. Şair karın yağışını hissettirmek, ses ahengini sağlamak için sesleri seçerken dikkatli davranmıştır. Ayrıca şiirde ünlü ve ünsüzler belirli bir düzene göre dizilerek şiirde müzikalite sağlanmıştır.
Elhân-ı Şitâ adlı şiir üç bent, iki dörtlük ve altı beyitten oluşan hem divan hem de Batı şiiri ile halk şiiri etkilerini taşıyan bir yapıya sahiptir. Metnin yapı birimleri "kar" teması etrafında içeriği de verecek şekilde kurgulanmıştır.
Ka, hüzün, kaybolan mutluluk... 8. Metindeki kış tasviri günümüz gerçekliğini de yansıtmakta mıdır? Bu tasvirlerle resim sanatı arasında nasıl bir ilişki vardır? Yansıtmaktadır, resim sanatıyla ilişkisi vardır. Şair resim gibi şiir yazmıştır. Şairin güçlü betimlemeleri vardır. Şair, kelimelerle adeta bir kış tablosu çizmiştir. 9. Metinden kendi anlamı dışında kullanılan kelime, kelime grubu ve cümlelere örnekler veriniz. Bu ifadeleri yeni kavram ve imajlar açısından değerlendiriniz. "Beyaz titreyiş, dumanlı uçuş kalplerin çılgın ezgileri, güvercinlerin şarkıları, derin sessizlik, beyaz melek kanadının saçağı, mavi tüyler, tabiatın ruhu, gölgeler siyahlıklar ve ümitsizlikler yığını, beyaz örtü, emelller gibi yağan kar, hayal gibi koşan kar, sessiz rüzgar, saf kanat, sükut ilahilerinin ezgileri, semanın eli, cömertliğin eli, kışın eli, kuşların ezgileri, ümit sessizliği." 10. Metindeki yeni kavram ve imajların kullanılma nedenini söyleyiniz. Bu imgelerin kullanılma nedeni bireysel duyuş ve düşünüşü en yeni ve farklı biçimde yansıtma arzusudur. Yüklə 0,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|