2. SOSYAL GÜVENLİK MEVZUATINA GÖRE ZAMAN AŞIMI SÜRESİ
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yayınlanan 12.05.2010 tarih – 27579 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 125 inci maddesi ile İşyeri yasal kayıt ve belgelerini saklama süresi, 2007 ve öncesi yıllar için 5 (Beş) yıl 2008 dahil sonraki yıllar için ise 10 (On) yıl olarak uygulanacağı hükme bağlanmıştır.
3. YENİ TÜRK TİCARET KANUNU MEVZUATINA GÖRE ZAMAN AŞIMI SÜRESİ
6102 Sayılı TTK tüm defter ve belgelerin saklama süresi 82. Maddede tanımlanmış olup, Ticari defter ve belgelerin saklanma süresini on yıl olarak belirlemiştir. Saklama süresi boyunca kayıtlara her an ulaşılabilme ve uygun bir süre içinde kayıtların okunabilir hâle getirilebiliyor olması gerekmektedir.
Belge konusu Kayıtlar Türk Ticaret Kanunu 65 inci maddenin dördüncü fıkrasının ikinci cümlesi uyarınca elektronik ortama alınıyor ise, bilgiler; Bilgisayar yerine basılı olarak da saklanabilir.
ÜNİTE 4-MALİYET HESABI
MALİYET HESABININ TANIMI VE ÖNEMİ
Maliyet: Bir mal veya hizmete sahip olmak için, o mal veya hizmetin ortaya konulabilmesi için harcanan dolaylı ve dolaysız harcamaların toplamına maliyet denir.
Günlük ihtiyaçlarımızı karşılamak için kullandığımız bütün malların kullanıma hazır hale gelmeleri için bir maliyet bedeli vardır. Mal veya hizmet üretenler maliyet elemanlarını bilmedikleri veya eksik bildikleri zaman işletmelerinin devam etmesi zorlaşır. Bir müddet yüksek karlar elde edebilirlerse de zaman içinde iflas ederler. Üreticilerin maliyetin unsurlarını bilmek yanında, maliyeti düşürücü etkenler hakkında da bilgi sahibi olmalıdırlar. Günümüzde her türlü mal ve hizmeti devamlı bir şekilde satabilmenin ilk şartı; kaliteli ve ekonomik oluşuna bağlıdır.
MALİYETE ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1- Hammadde: Her üretim faaliyeti tabiattan elde edile maddeler ve tabiat kuvvetleri ile elde gerçekleştirilir. Bu bakımdan yer altı ve yer üstü kaynakları; madenler, ormanlar, toprak, hava, güneş, üretimin gerçekleşmesine kaynak oluştururlar.
Topraktan demir filizi,(cevher) pamuktan iplik, şeker pancarından şeker üretilmesi hammaddeye örnektir.
2- Yardımcı Maddeler: Mamul (yapılmış) malzemelerin yapısında bulunsun veya bulunmasın üretim yapabilmek için kullanılan diğer maddelerdir. Örnek: pamukta kullanılan boya, kömür üretmede kullanılan makine, demir üretmek için kullanılan kömür yardımcı maddelerdir.
3- İşçilik: Üretimin gerçekleşmesi için insanların yaptıkları beden ve beyin faaliyetleri için ödenen ücretlere işçilik denir. Maliyet üzerinde iki çeşit işçilik bulunur.
a) Direkt işçilik: Malın üretimi için sarf edilen ücret ve üretim zamanın çarpımı ile bulunabilen işçiliktir.
b) Endirekt İşçilik: Üretilen mal üzerinde olmayan, işletme faaliyetlerinde ödenen ücretlerdir. Taşıma, temizlik, güvenlik ücretleri gibi.
4- Genel Giderler: İşletme faaliyetlerini devam edebilmesi için yapılan, aydınlatma, ısıtma, taşıma, haberleşme, kırtasiye, vb. için yapılan harcamalardır.
5- Amortismanlar: İşletmenin üretim yapabilmesi için birtakım makine araç ve gereçler kullanılır. Kullanılan bu araç gereçler zamanla yıpranır ve ekonomik ömürlerini tamamladıkları zaman kullanılamazlar. Bundan dolayı üretimin maliyetinde kaybolan bu sermaye için malın fiyatına eklenen miktara amortisman denir.
6- Bakım ve onarım Giderleri: Üretimde kullanılan makine araç gereçlerin belirli sürelerde bakımları yapılır, zaman zaman da arızalanırlar bu masraflar maliyete eklenir.
7- Genel İşletme Giderleri: Üretilen malın üzerinde görülmeyen ancak işletmenin faaliyeti içinde yapılan masraflardır. Kira ve sigorta giderleri gibi.
Yukarıda yazılı maliyete etki eden faktörler direkt ve endirekt giderler olarak sınıflandırılır. Direkt masrafların ürünün maliyetine ne kadar etki ettikleri hesaplamalarla belirlenir. Endirekt masraflar belli dönemlerde uygun biçimde üretilen mal veya hizmetler üzerine bölüştürülerek eklenir.
MALİYETİ DÜŞÜRÜCÜ ETKENLER
Günümüzde işletmelerin amaçlarına ulaşabilmesi için kuruluş aşamasından başlayarak Maliyet düşürücü etkenleri dikkate alması ve bunları en yi şekilde gerçekleştirmesi gerekir. Maliyeti düşüren etkenler dikkate alınmadığında üretim pahalıya mal olacağından, üretilen mal piyasanın rekabet şartlarında müşteri bulamayacaktır. Bu nedenle maliyeti düşürebilmek büyük önem kazanmaktadır.
1- İşletme yerinin bütün ekonomik faktörler dikkate alınarak doğru seçilmiş olması,
2- Ham ve yardımcı maddelerin kolay ve ucuz temin edilebilmesi,
3- Nitelikli iş gücünün kolay ve ucuz bulunması,
4- İşletme bölgesinde farklı ekonomik imkânların bulunması,(ulaşım enerji, pazar)
5- Üretime ait İthal ve ihraç imkânlarının olması,
6- Altyapının gelişmiş olması(elektrik, su, aydınlatma, ısıtma, imkânları)
7- Üretimde kullanılacak makine araç gerecin bulunması ve onarım imkânı olması
8- Ana ve yan sanayilerden faydalanma imkânlarının olması.
MALİYET ÇEŞİTLERİ
Maliyetin hesaplanması ile ilgili çeşitli yöntemler vardır. Bu yöntemler işletmenin amaçlarına, kullanılan üretim çeşidine, kullanılan maliyet usulüne göre sınıflandırılır.
İşletmenin çalışma şekline göre;
1- Seri ya da sürekli maliyet; Bir fabrikanın ara vermeden sürekli olarak üretim yapması halinde hesaplanan maliyeti ifade eder.
2- Parça maliyeti; Bir mal birden fazla atölyeden geçerek tamamlanıyorsa her atölyeden çıkışında hesaplanan maliyetidir. Örnek: Bir otomobilin motor, şasi, karoseri, lastik gibi bölümleri ayrı atölyelerde üretilir montajda birleştirilir ve maliyeti buna göre hesaplanır.
HESAPLAMA ZAMANINA GÖRE MALİYET
1- Ön maliyet; Üretim öncesi yapılan maliyettir.
2- Ara maliyet; İşin bitiminden önce malın üretiminin bir aşamasında hesaplanan maliyettir.
3 - Son maliyet; İş bitiminden sonra hesaplanan maliyettir.
HESAPLAMA ŞEKLİNE GÖRE MALİYET
1- Tedarik Maliyeti; Üretim için gerekli olan ana girdilerle ilgili ancak bunlar dışında kalan taşıt, sigorta, komisyon gibi giderlerin eklenmesi ile yapılan maliyettir.
2- Endüstriyel Maliyet; üretimde kullanılan malzemeler ile işçilik, amortisman, genel giderlerin eklenerek yapılan maliyettir.
3- Ticari Maliyet; Endüstriyel maliyete ambalaj, reklam gibi giderlerin eklenmesi ile elde edilen maliyettir.
4- Standart Maliyet; Belli bir faaliyet düzeyinde ve belli koşullarda bir mamul ve hizmetin maliyetini oluşturan direkt ilk madde ve malzeme, direkt işçilik, ve genel imal giderlerinin bilimsel esaslara göre önceden tespit edilmiş maliyete standart maliyet denir.
Stok Maliyeti
Bilançoda gösterilecek malların hesabı için yapılan maliyettir. Fiili maliyet, Standart maliyet, Ortalama maliyet, İlk giren ilk çıkar. Son giren ilk çıkar gibi metotlarla yapılır.
MALİYET HESABININ YAPILMASI
Mesleğini toplum içinde bağımsız ve tek başına yürütmek yetkisine sahip olan usta, mesleğinin gerektirdiği bilgi ve beceriye sahip olmalıdır. Maliyet hesabını doğru yapabilmek kalitenin de ölçüsüdür. Üretim mesleklerinde Maliyeti hesabı yapacak kişilerin Teknik ve Meslek Resim, yeteri kadar matematik bilgisi, Uzunluk, Yüzey, Alan, Hacim ölçülerini bilmeleri gerekir. Malzemelerin piyasaya arz, (sunuluş) şekilleri maliyet hesabını yapan kişi tarafından bilinmelidir. Örnek; Mobilyacılıkta masif keresteler, sunta ve MDF ler,in ebatları, levha biçimleri, siparişlerde hangi malzemenin kullanılması halinde maliyetin düşeceği, Metal işlerinde demir ve sacların uzunluğa veya kalınlığa göre miktarın kaç kilogram olduğu önceden bilinmeli, çeşitli mesleklerde paket/kolilerdeki malzeme miktarı, ölçüleri bilinmelidir. Günümüzde bu bilgiler için internetten yararlanılabilir. Önemli diğer bir konu, o meslek dalında üretimi yapılan ürünlerin malzeme ve ölçü standartlarıdır.
Örnek; imal edeceğiniz bir mobilya ürünü, bir elektrik panosu, bir ev eşyası veya herhangi bir sanayi ürünü, hangi ölçülerde yapılmalıdır. Müşteri tercihlerinin ötesinde bu konu standartlarla belirlenmiştir. Kalite, Toplam kalite yönetimi konuları Maliyet ilişkileri konusudur.
ÖRNEK BİR GENEL MALİYET HESABI
SORU: 25X25X1mm. lik profil borudan standart sandalye imal dilecektir. Sandalye oturma tablası ve sırt dayama tablası siparişle yaptırılacaktır. Standart sandalyenin iskelet kısmının maliyetini hesaplayınız?
CEVAP:
St. Sandalyenin yapımında kullanılacak direkt malzeme listesi:
Malzemenin adı Miktarı Birim Fiyatı Tutarı
25x25x1mm. profil boru...............................6.5 mt. ……8 TL...........52.00 TL.
2.5 mm. Elektrot................................................10 Ad x.. 5 krş..............0.50 “
Cıvata...............................................................10 Ad.x.. 15krş.............. 1.50 “
Astar Boya......................................................1/5 kg.x …20TL…..........5.00 “
Yağlı Boya.......................................................1/5kg.x …20TL..............5.00 “
Cıvata ¼” .........................................................8 Ad.x …15krş.............1,20 “
Sandalye tablası ( hazır alınacak)....................1 Ad.x …15TL............15.00 “
Malzeme toplamı.................................................................................80.20 TL.
Gnl. Giderler (elk.+ aydınlatma + temizlik ) vb. %2............................1.60 “
Ara Toplam..........................................................................................81.80 “
Amortisman.......................................................... % 5............................4.09 “
Ara Toplam.........................................................................................85.89 “
Kar..........................................................................% 25...................... 21.47 “
GENEL TOPLAM............................................................................107.36 TL.
Açıklamalar:
-107.36 TL. Sandalyenin satış fiyatıdır,
-Üretilen malın özelliğine göre genel giderlerin % oranı değişebilir,
-Amortisman, üretimin özelliğine göre % 1 ile % 100 arasında değişebilir,
-Kar oranı piyasa arz – talep oranına göre gerçekçi bir % ile tespit edilebilir.
Sonraki sayfalar……………………………….
EKLER EKLER EKLER EKLER
TİCARİ BELGE ÖRNEKLERİ VE DÜZENLEMELERİ
FATURA
2016 YILINDA FATURA DÜZENLEME SINIRI: 900 TL. DİR
SEVK İRSALİYESİ
- Sevk irsaliyesinde bulunması gereken bilgiler:
- Sevk irsaliyesi ibaresi,
- Maliye Bakanlığı klişesi veya noter tasdik mührü şekli,
- Gönderilen malın cinsi ve miktarı,
- İrsaliyeyi düzenleyen mükellefin; adı, soyadı ile varsa ticaret unvanı, iş adresi, vergi dairesi ve hesap numarası,
- Müşterinin adı, ticaret unvanı, adresi varsa vergi dairesi ve hesap numarası,
- Mükellefin diğer iş yerine veya satılmak üzere bir alıcıya (müşteriye) gönderdiği hâllerde malın kime ve nereye gönderildiği,
- Malın, taşıyana teslim tarihi ve müteselsil irsaliye numarası,
- Düzenleyenin, malı alan ve teslim edenin imzaları
Bu açıklamalara göre:
- Sevk irsaliyesine bağlı olarak düzenlenen faturalarda sevk irsaliyesi düzenlenme tarihinin olması hâlinde, ayrıca sevk tarihinin yer almasına gerek bulunmamaktadır.
|
|
İRSALİYELİ FATURA
İrsaliyeli faturada bulunması gereken bilgiler:
- İrsaliyeli fatura ibaresi,
- Maliye Bakanlığı klişesi veya noter tasdiki,
- İrsaliyeli fatura düzenleyenin adı, ticari unvanı, iş adresi, bağlı olduğu vergidairesi ve hesap numarası,
- Malın ve hizmetin cinsi, miktarı, fiyatı ve tutarı,
- Malın nereye ve kime gönderildiği; müşterinin adı, ticari unvanı, adresi, varsavergi dairesi ve hesap numarası,
- İrsaliyeli faturanın seri ve müteselsil sıra numarası,
- İrsaliyeli faturanın düzenlenme tarihi ve saati,
- İrsaliyeli faturayı düzenleyenin imzası
- Sevk irsaliyesi doldurulurken dikkat edilmesi gerekenler:
- Mükellefler faaliyetleri ile ilgili olarak irsaliyeli fatura kullanmalarının yanı sıra, fatura ve sevk irsaliyesini ayrı ayrı kullanabilirler.
- Mükellefler, irsaliyeli faturayı en az üç örnek olarak düzenleyeceklerdir. Biri asıl olmak üzere iki örneğini müşteriye vereceklerdir. En az üç suret düzenlenmeyen irsaliyeli faturalar hiç düzenlenmemiş sayılacaktır.
TAŞIMA İRSALİYESİ
Taşıma Senedi: Eşya taşınmasında gönderen tarafından düzenlenip imzalanarak taşıyana verilen kıymetli evrak niteliğindeki bir belge.
Kendisine ait vasıta ile kendi eşyasını taşıyanlar için taşıma irsaliyesi düzenlemesi gerekmez. Çünkü taşıma irsaliyesi, mal sirkülasyonunun izlenmesi ile ilgili değil, ücret karşılığında eşya taşıyanların izlenmesi ile ilgili bir belgedir. Taşınan eşyanın ticari mal olması veya olmamasının önemi yoktur. Önemli olan malın ücret karşılığında taşınmasıdır.
- Taşıma irsaliyesinde bulunması gereken bilgiler:
- Taşıma irsaliyesi ibaresi,
- Maliye Bakanlığı klişesi veya noter tasdik mührü şekli,
- Taşıma irsaliyesinin düzenlenme tarihi, seri numarası ve sıra nu.su,
- Malın cinsi ve miktarı (malın cinsinin açıkça belli olmadığı hâllerde, sadece balya, kasa, sandık gibi kaydedilmesi yeterlidir.)
- Taşıma İrsaliyeyi düzenleyen mükellefin adı, soyadı ile varsa ticaret unvanı, iş adresi, vergi dairesi ve hesap numarası,
- Malı gönderenin adı soyadı, ticaret unvanı, adresi varsa vergi dairesi ve hesap numarası,
- Alıcının (müşterinin ) adı soyadı, ticaret unvanı, adresi varsa vergi dairesi ve hesap numarası,
GİDER PUSULASI
|
|
Satıcı:
- Ticari belge veremez.
- Gider pusulasını düzenlemez, ancak imzalar.
- Belgenin aslını alır.
- Satış bedelini alır.
- Alıcı:
- Ticari belge verir.
- Gider pusulasını düzenler.
- Belgenin kopyasını alır.
- Satış bedelini öder.
- Gider Pusulasının Şekli: Gider pusulasının görünümü bir kitabı andırır. Sıra numarası verilen
sayfaların, bir asıl bir de kopyası vardır. Belgedeki sayfalarının resimdeki gibi bir arada
bulunmasına koçan denir. İşletmeler ihtiyaçlarına göre koçan temin edebilirler.
Gider pusulası defterlere işlenirken koçanların karıştırılmaması için her koçanın
dış yüzeyine seri numarası verilir.
- Gider Pusulasının Üst Bölümündeki Bilgiler:
- Alınan mal veya hizmetin cinsi tutarı
- Mal veya hizmeti alanın alıcının unvanı, adı, soyadı, adresi, bağlı olduğu vergi dairesi
ve numarası (Genellikle firma bilgileri basılıdır)
- Belgenin seri ve sıra numarası
- İşlemin tarihi ve Maliye Bakanlığı’nın logosu veya noter kaşesi
|
MÜSTAHSİL MAKBUZU
- Müstahsil Makbuzunun Tarafları: Müstahsil makbuzunda ürünü
satan ve ürünü satın alan taraf vardır. Buna göre yapılan satış
işlemindeki tarafları aşağıdaki gibi belirlemek mümkündür:
- Satıcı (Üretici Çiftçi):
- Ticari belge veremez.
- Müstahsil makbuzunu imzalar.
- Belgenin aslını alır.
- Satış bedelini alır.
- Alıcı (Defter Tutan Çiftçi):
- Müstahsil makbuzunu düzenler.
- Ticari belge verebilir.
- Belgenin kopyasını alır.
- Satış bedelini öder.
OTEL MÜŞTERİ LİSTESİ
- Satıcı (Konaklama işletmesi):
- Hizmet bedelini alır.
- Belgenin kopyası resepsiyonda kalır.
- Müşteri listesine göre faturayı keser.
- Alıcı (Konaklayacak kişi):
- Hizmet bedelini borçlanır.
- Satış bedelini öder.
Vergi Usul Kanunu’na göre, konaklama işletmelerinde konaklayan müşterilerin
günlük takip edilmesi ve müşterinin faturasında bir yanlışlığın meydana
gelmemesi için düzenlenir. Ayrıca mali polis tarafından yapılan kontrollerde
günlük müşteri listesi istenir.
- Günlük müşteri listesinde bulunması gereken bilgiler:
- Mükellefin adı, soyadı, varsa ünvanı ve adresi
- Oda numaraları yazılmak suretiyle müşterinin adı, soyadı ve oda ücreti
- Düzenleme tarihi
- Müteselsil seri ve sıra numarası
YOLCU TAŞIMA LİSTESİ
Dostları ilə paylaş: |