| 3. Yonishning fizik-ximik asoslari.
Yonish deb, yonuvchi modda bilan oksidlovchining O’zaro ta’sir jarayoni natijasida issiqlik va yorug’lik ajralib chiquvchi murakkab fizik-ximik jarayonga aytiladi. Oddiy sharoitda oksidlovchi vazifasini havodagi kislorod bajaradi. Ayrim hollarda xlor, brom va boshqa ximiyaviy moddalar oksidlovchi vazifasini bajaradi.
Yonuvchanligi bo’yicha barcha qurilish materiallari uch gruppaga bo’linadi.
Yonmaydigan - yuqori harorat yoki alanga ta’sirida alangalanmaydi, yonmaydi va chHQlanmaydi (beton, temirbeton, Qisht va boshqalar).
Qiyin yonuvchan - alanganing doimiy ta’siri ostida alangalanuvchi, chHQlanuvchi materiallar. Alanga manbai olingach, yonish va chHQlanish tHxtaydi (organik tHldirmali gipsdan va betondan yasalgan qismlar, O’tga chidamli modda shimdirilgan yoQoch qismlar va h.k.).
Yonuvchan - yuqori harorat va alanga ta’sirida alangalanuvchi yoki yonuvchi, alanga manbai olib tashlangach ham yonishi yoki chHQlanishni davom ettiruvchi materiallar (organik materiallar, yoQoch mahsulotlari, bitum, ruberoid va sh.H.) kiradi.
Bino va inshoatlarning O’tga chidamliligining miqdoriy xarakteristikasi “O’tga chidamlilik chegarasi” bilan belgilanadi.
O’tga chidamlilik chegarasi shu konstruksiyaning soatlar bilan Hlchanadigan O’tga qarshilik ko’rsata olish vaqtidir. Bu quyidagi uch belgilardan biri paydo bo’lgangacha ketgan vaqtdir.
1. Konstruksiyada (devor, poydevor, ustun, ship, pol va sh.H.) alanga O’ta oladigan teshik yoki yoriqlar hosil bHlguncha.
2. Konstruksiyaning orqa tomonida haroratning 1400C dan ortiq qizib ketishi.
3. O’z og’irligini kO’tara olmay, yiqilib tushishi.
Dostları ilə paylaş: | 
