¤збекистон респуликаси олий ва ¤рта махсус таълим вазирлиги

6. Portlash chegarasi.

Portlashning konsentrasiya chegarasi deb, yopiq idish ichidagi yonuvchi gaz yoki uning Bug’ini havo bilan shunday aralashmasiga aytiladiki, unda alanganing tashqi manbaidan yonib yoki portlab ketadi.

Buni amalda sinab ko’rish uchun, havo bilantHldirilgan yopiq idishni olib, unga oz-ozdan yonuvchi gaz yoki Bug’ qHshib beriladi va har gal yoqib kHriladi. Bu gazning kam miqdorida (% larda yoki og’irlik konsentrasiyasida) aralashma alangalanmaydi, demak idish ichidagi bosim O’zgarmaydi.

Yonuvchi gaz va Bug’larning portlash konsentrasiya chegarasi.

A - portlashning pastki chegarasi.

B - portlashning yuqori chegarasi.

Yuqoridagi rasmdan kHrinib turibdiki, ordinata Hqlariga yonuvchi moddaning konsentrasiyasi, absissa Hqiga esa idish ichidagi aralashmani yoqishga harakat qilingandagi portlash bosimi keltirilgan. Bu 1,2,3,4 nuqtalar. Konsentrasiyani oshirib borilgan sari shunday bir vaqt keladiki aralashma kuchsiz, zHrQa seziladigan portlaydi (chizmada “A” nuqtasi). Konsentrasiya oshirib berilgan sari portlash bosimi ham oshib borishi bilan portlash bosimining kamayishi kuzatiladi. Ma’lum maksimal konsentrasiyada esa butunlay portlash bo’lmaydi (chizmada “B” nuqtasi).

Yonuvchi gaz yoki Bug’ning yoqqanda portlash hosil qila oladigan havo bilan eng kam miqdordagi aralashmasi portlashning pastki chegarasi deb ataladi.

Yonuvchi gaz yoki Bug’ning yoqqanda yonmaydigan havo bilan eng ko’p miqdordagi aralashmasi portlashning yuqorigi chegarasi deb ataladi.

“Elektr uskunalarini joylashtirish qoidalari” bo’yicha (PUE) sexlar va tashqi uskunalarni yong’in va portlash xavfi bo’yicha klassifikasiyasi ishlab chiqilgan.