Okul öncesi EĞİTİm kurumlarinda oyun zamani etkiNLİkleri

OKUL ÖNCESİ EĞİTİM KURUMLARINDA OYUN ZAMANI ETKİNLİKLERİ

OYUN ZAMANI ETKİNLİKLERİNİN TANIMI VE ÖNEMİ

Oyun zamanı etkinlikleri, daha çok öğrenme merkezlerinde oyun ve açık havada oyun etkinliklerinden oluşmaktadır. Çocukları diğer etkinliklere ve güne hazırlama özelliği taşıdığı için mümkün olduğunca eğitim akışındaki önceliğini koruması gerekir. Bu etkinliklere günlük eğitim akışında ayrılan süre yaş gruplarına göre belirlenmeli, çocukların ilgi ve ihtiyaçlarına göre gereken süre ayarlanmalıdır.

Oyun zamanı etkinlikleri çocuğun yaratıcılığını geliştirme, kendisini ifade etmesini sağlama, yardımlaşma, paylaşma, iş birliği, problem çözme, başladığı işi bitirme konusunda kararlı olma, sorumluluk alma ve aldığı sorumluluğu yerine getirme, olaylar arasında neden-sonuç ilişkisi kurma ve kas becerilerini geliştirme açısından önemlidir.

OYUN ZAMANI ETKİNLİKLERİNİN ÇOCUKLARIN GELİŞİMİNE OLAN ETKİLERİ

Öğrenme Merkezlerinde Oyunun Çocukların Gelişimine Olan Etkileri

Okul öncesi dönemde çocuklara yönelik oluşturulan ortamın, onların ilgi ve ihtiyaçlarına uygun bir şekilde düzenlenmesi gereklidir. Uyarıcı ortamın düzenlenmesindeki özellikler; çocukların gelişimleri, yeni ve özgün ürünler, yeni davranışlar ortaya koyabilmeleri ve özellikle yaratıcılığa yöneltilmeleri açısından önemlidir.

Öğrenme merkezlerinde katıldıkları etkinlikler kas becerilerinin gelişimini destekler. Çocukların birbirleriyle etkileşimi sonucu dil becerileri gelişir, başkalarını anlama ve kendilerini başkalarına anlatma yetenekleri artar. Bütün bunlardan da görüldüğü gibi öğrenme merkezleri çocuğun gelişiminde önemli bir yer tutar.

Açık Havada Oyunun Çocukların Gelişimine Olan Etkileri

Açık havada oyununun faydaları; d vitamini sağlar, dokulara gerekli oksijenin daha iyi alınmasını sağlar, kan dolaşımını hızlandırır, fazla enerjinin dışarı atılmasını kolaylaştırır, ince ve kalın motor becerileri geliştirir, çevrelerini keşfetmelerini sağlar, bilgileri ve mutlulukları artar. Çocuğun fiziksel, motor, bilişsel, dil, sosyal, duygusal gelişimine ve öz bakım becerilerine katkıda bulunur. Açık havada oyun etkinlikleri çocukların fiziksel ve motor yeterliliklerinin, algısal motor gelişimlerinin ve hareket becerilerinin yani yer değiştirme, nesne kontrolü ve denge becerilerinin geliştirilmesini içeren etkinliklerdir. Bu etkinlikler süresince çocukların temel hareket becerileri, beden farkındalığı motor yeterliliği (güç, koordinasyon, hız, çabukluk) ve fiziksel yeterliliği (esneklik, kuvvet, dayanıklılık) gelişir.

OYUN ZAMANI ETKİNLİKLERİNİN ÇEŞİTLERİ

Öğrenme Merkezlerinde Oyun

Okul öncesi eğitim kurumlarında bulunması gereken öğrenme merkezleri; dramatik oyun merkezi, fen merkezi, sanat merkezi, kitap merkezi, blok merkezive müzik merkezleridir. Öğrenme merkezleri çocukların serbest oyun oynama gereksinimlerini karşılamak için düzenlenmiş alanlardır. Öğrenme merkezleri günlük eğitim akışında yer alan etkinliklerde ele alınan kazanım ve göstergeler doğrultusunda seçilmiş farklı materyalleri de barındıran, birbirinden çeşitli malzemelerle (çocuk boyundaki dolap/raflar, pano, farklı renkte halılar, yer döşemeleri ya da yere yapıştırılan bantlar, vb.) ayrılmış olan oyun alanlarıdır.

Dramatik Oyun Merkezi

Dramatik oyun merkezinde yapılan etkinliklerle çocuklar, paylaşmayı yardımlaşmayı ve başkalarının hakkına saygılı olmayı, sorumluluk almayı, aldıkları görevi yerine getirmeyi öğrenir. Yine bu etkinliklerle çocuklar gelecekteüstlenecekleri rolleri tanır, cinsel kimliklerini kazanır, toplum kurallarını öğrenir, duygusal yönden rahatlar. Bu merkezde yapılan etkinlikler çocukların dil ve sosyal gelişimlerine katkı sağlar, yaratıcılıklarını ve hayal güçlerini geliştirir.

Dramatik oyun merkezinde oynayan çocuklara zaman zaman öğretmen kendisi de bir rol alarak katılmalıdır. Çocukların ev ve aile yaşamlarındaki problemleri (varsa) ortaya çıkarılarak çocuğa yardım edebilmesi açısından böyle bir katılım yararlı olabilir.

Blok Merkezi

Çocukların yaşadıkları ortamlarda yer alan farklı boyut, şekil ve renkteki figürleri ve bunlar arasındaki ilişkileri fark etmesine ve farklı figürler kullanarak yapı-inşa oyunları aracılığıyla yaratıcılıklarını kullanmasına olanak tanıyan bir merkezdir. Çocukların tam anlamıyla hayal güçlerini kullanarak yaratıcılıklarını geliştirip ortaya koydukları merkez blok merkezidir.

Bu merkez için geniş bir alana ihtiyaç vardır ve çocuklar hareketli olup çok ses çıkarabilecekleri için sessiz olunması gereken merkezlerden uzak olmalıdır.

Kitap Merkezi

Çocukların okuma-yazma etkinliklerine ve kitaplara karşı olumlu tutumlar geliştirmesini sağlamak, dil ve iletişim becerilerini desteklemek, çocukları kitaba alıştırmak ve kitabı sevdirmek için okul öncesi eğitim kurumlarında kitap merkezi bulunmalıdır.

Bu öğrenme merkezinin rahat, aydınlık ve görece sessiz bir mekânda olmasına özen gösterilmelidir. Bu merkez çocukların basılı materyalleri inceleyebileceği, bazen masada bazen bir mindere uzanarak kitap/dergi vb. bakabileceği bir alandır.

Fen Merkezi

Bu öğrenme merkezi çocukların merak duygusu ve öğrenme arzusunu uyarmayı ve çocukların yaşadıkları dünya hakkında yeni şeyler öğrenmelerini desteklemeyi amaçlar.Okul öncesi eğitim, çocukların fen’e karşı ilgi ve tutumlarının gelişmesinde önemli yer tutar.

Fen merkezinde yapılan çalışmalar, çocuklara yaşadığı çevreyi tanıma, deneyerek ve yaşayarak öğrenme imkânı sağlar. Ayrıca çocukların özgüvenlerini, gözlem, deney ve problem çözme becerilerini geliştirir. Çocukların merak duygusunu artırarak onları araştırmaya yönlendirir ve sorumluluk almalarını, olaylar arasında ilişki kurmalarını, yetişkinler ve diğer çocuklarla iletişim kurmalarını, kendi kendilerini denetlemeyi öğrenmelerini, belli bir obje ve uyarıcıya dikkatlerini toplamayı sağlar.

Fen merkezinde çocukların tadabilecekleri, koklayabilecekleri, dokunabilecekleri, seslerini dinleyebilecekleri kısacası duyularını geliştirecek değişik materyaller bulundurulmalıdır. Standart ve standart olmayan duyu malzemeleri bulundurulabilir (örn: kum, su, pirinç, nohut, mısır farklı boyuttaki kaplara konabilir veya büyükçe bir kap farklı zamanlarda farklı malzemelerle doldurulabilir). Materyallerin gerçek nesnelerden oluşmasına özen gösterilmelidir.

Çocukların bilimsel süreç becerilerini geliştirebilecekleri bu merkez, aydınlık olmalı, rahat çalışılabilecek şekilde düzenlenmeli ve görece sessiz merkezlere yakın olmalıdır.

Müzik Merkezi

Bu merkezde özellikle gerekli çalgı ve araç-gereçlerin bulundurulması ve bunların hem çocuklar hem de öğretmenler tarafından etkin bir şekilde kullanılması, ritim duygusunun gelişebilmesi ve işitsel algının uyarılması açısından önemlidir. Çocuk bu merkezdeki çalgı ve araç-gereçler yardımıyla bilişsel, dil, motor, sosyal ve duygusal becerilerini artırmaya yönelik çalışmalar da yapabilecektir. Çocukların ses ve kulak eğitimine yardımcı olur, ritim yeteneklerinin gelişmesini ve milli ve kültürel değerleri öğrenmelerini sağlar.

Sanat Merkezi

Çocukların geçmiş deneyimleri ve öğrendiklerini temel alarak yeni fikirler ve özgün ürünler ortaya koymalarına olanak tanımayı amaçlayan, farklı malzemelerle etkileşime geçerek keşifler yapabileceği ve farklı deneyimler yaşayabileceği bir merkezdir. Bu çalışmalar süresince çocukların estetik algıları ve manipülatif becerileri gelişir.

Geçici Merkezler

Okul öncesi eğitim kurumlarında planlanan konularla ilgili gerçekleşmesi düşünülen amaçlar ve kazanımlara yönelik geçici merkezler düzenlenebilir. Amaçlar, kazanımlar ve verilecek tema konusuna bağlı olarak zaman zaman yer verilebilen, genellikle insanların toplumsal yaşamlarıyla ilgili mesleklere ve onların çalıştıkları yerlere ilişkin oluşturulan merkezlerdir.Geçici merkezlerde yapılan etkinlikler çocukların yaratıcılığını ve hayal dünyasını geliştirir, kazanımların pekişmesini sağlar, duygusal boşalım sağlar, dil ve sosyal gelişimine yardımcı olur, problem çözme yeteneğinin gelişimini destekler, yaparak yaşayarak öğrenmelerini sağlar.

Açık Havada Oyun

Okul öncesi eğitim etkinliklerinin sağlıklı ve iyi bir ortamda gerçekleştirilebilmesi için oyun alanı ile bahçenin bulunması ve amacına uygun olarak düzenlenmesi esastır. Bu düzenleme yapılırken, trafik eğitim pisti, kum havuzu, bahçe oyun araçları, ayrıca çocukların fen ve doğa çalışmaları yapabilmeleri için yeterli toprak alan bulundurulmasına özen gösterilir. Açık oyun alanlarındaki donatı elemanlarının çocuğun gelişim özelliklerine ve gereksinimlerine uygun özellikte olması gerekmektedir. Bahçede hareketli oyunlara yönelik salıncaklar, kaydırak, tahterevalli gibi ekipmanlar bulunmalıdır. güneş etkisinin en düşük düzeyde olması için kuzey-güney yönünde konumlanmalıdır.

Açık hava oyunları ile çocukların ince ve kaba motor becerileri gelişir, kasları ve kemikleri kuvvetlenir, otokontrolü sağlanır, vücut koordinasyonlarını gelişir, özgüvenini artırır. Bu nedenle bedensel olarak daha sağlıklı olurlar. Stresi azalttığı için çocukların psikolojik olarak sağlıklı olmalarını sağlar. Açık havada yapılan zıplamak, koşmak, tırmanmak gibi bedensel etkinlikler daha iyi uyku ve davranışlarda iyileşme sağlar. Açık havada oyun d vitamini sağlar, dokulara gerekli oksijenin daha iyi alınmasını sağlar, kan dolaşımını hızlandırır, fazla enerjinin dışarı atılmasını kolaylaştırır, çocukların çevrelerini keşfetmelerini sağlar, çocukların bilgileri ve mutlulukları artar. Çocuğun fiziksel, motor, bilişsel, dil, sosyal, duygusal gelişimine ve öz bakım becerilerine katkıda bulunur.

Açık havada oyun etkinlikleri çocukların fiziksel ve motor yeterliliklerinin, algısal motor gelişimlerinin ve hareket becerilerinin yani yer değiştirme, nesne kontrolü ve denge becerilerinin geliştirilmesini içeren etkinliklerdir.

1. Aşağıdakilerden hangisi açık hava oyunlarının faydalarından biri değildir?

a) Dokulara oksijen alınmasına yardım eder.

b) Kan dolaşımını yavaşlatır. c) D vitamini alımını kolaylaştırır.

d) Fazla enerjinin atılmasına yardım eder. e) Mutluluğu artırır.

6. Aşağıdakilerden hangisi okul öncesi eğitimde oyun zamanı etkinlikleri içerisinde yer almaz?

a) Yürüyüşler b) Öğrenme merkezlerinde oyun

c) Açık hava oyunları d) Alan gezileri e) Fen etkinlikleri

8. Aşağıdakilerden hangisi okul öncesi dönemde kullanılan boya çalışmaları arasında yer almaz?

a) Sulu boya çalışmaları b) Pastel boya çalışmaları

c) Guvaş boşa çalışmaları d) Parmak boyası çalışmaları

e) Kuru boyası çalışmaları

9. Çocuklara istedikleri oyuncaklarla oynama fırsatı veren sanat çalışmalarının da yer aldığı etkinlik dilimi aşağıdakilerden hangisidir?

a) Okuma yazmaya hazırlık zamanı b) Türkçe zamanı

c) Fen zamanı d) Oyun zamanı e) Müzik zamanı

10.Aşağıdakilerden hangisi okul öncesi eğitim programında ilk etkinlik olarak bilinir?

a) Sanat etkinliği b) Oyun zamanı

c) Kahvaltı ve temizlik d) Etkinlik zamanı e) Eve gidiş zamanı

Cevap Anahtarı: 1.B, 2.E, 3.C, 4.D, 5.A, 6.E, 7.A, 8.C, 9.A, 10.B