Okul öncesi EĞİTİm kurumlarinda program uygulamalari eğİTİm programina iLİŞKİn temel kavramlar eğitim programı (Yetişek)

1.ÜNİTE OKUL ÖNCESİ EĞİTİM KURUMLARINDA PROGRAM UYGULAMALARI
EĞİTİM PROGRAMINA İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR

Eğitim programı (Yetişek): Öğrencide geliştirilecek davranışların önceden kararlaştırılıp bir sıraya konması; bu davranışları geliştirici öğrenme yaşantılarını gerçekleştirecek eğitim durumlarının düzenlenmesi; eğitim durumlarının istendik ve beklendik davranışları geliştirmedeki etkililik derecelerinin araştırılması ve değerlendirme düzeneğidir.

Eğitim programı;

• Öğrencilere kazandırılacak nitelikleri belirleyen bir kılavuzdur.

• Öğrencilerin belirlenmiş hedef-davranışları kazanmalarını sağlayacak stratejileri düzenleyen faaliyet planları ve yazılı dokümanlardır.

• Öğrencilerde gerçekleştirilecek öğrenme yaşantılarının düzeneğidir.

• Eğitimin amaçlarına ulaşabilmek için yapılan etkinlikler düzeneğidir.

• Eğitimi düzenleyen ve yönlendiren sistematik yapıdır.

• Öğrenene, okulda ve okul dışında planlanmış faaliyetler yoluyla sağlanan öğrenme yaşantıları düzeneğidir.

Bir eğitim programının dört temel öğesi bulunur. Bu öğeler hedef, içerik, öğrenme-öğretme süreci ile ölçme-değerlendirmedir.

OKUL ÖNCESİ EĞİTİM PROGRAMI: Okul Öncesi Eğitim Programı 1989 yılında hazırlanmış ve okul öncesi eğitim kurumlarında 1994 yılına kadar uygulanmıştır. 1994 yılında Milli Eğitim Bakanlığı, ilgili birimler ve üniversitelerden uzmanların katılımıyla gelişimsel hedef ve kazanılması beklenen davranışların geliştirildiği, çocuğun gelişim alanlarını kapsayan, konuları amaç değil araç edinen ve gelişimsel özellik taşıyan hedef ve hedef davranışları kapsayan merkezi bir Okul Öncesi Eğitim Programı hazırlanmıştır. yeni program 2002 yılında uygulamaya konulmuştur. 2002 yılında uygulanmaya başlanan Okul Öncesi Eğitim Programında da aynı şekilde gelişimsel hedeflere yer verilmiş ve konu öğretimi yerine, konunun eğitim programlarında birer araç olarak kullanılması zorunlu kılınmıştır. Bu paralelde ünite planı kaldırılarak, yıllık ve günlük plan hazırlama yükümlülüğü getirilmiştir. “36-72 Aylık Çocuklar İçin Okul Öncesi Eğitimi Programı” 2006-2007 eğitim yılından itibaren denenip geliştirilmek üzere uygulamaya konulmuştur. 2006 yılından itibaren uygulanan program 2012 yılında tekrar güncellenmiş ve 2013-2014 eğitim öğretim yılından itibaren uygulanmak üzere yürürlüğe girmiştir.

***sarı renkli tarihler Türkiye de okul öncesi eğitim programının tarihsel sıralaması

Program, çocukların gelişimlerini desteklemesinin yanı sıra bütün gelişim alanlarında görülebilecek yetersizlikleri önlemeyi amaçladığından destekleyici ve önleyici boyutları olan çok yönlü bir program olma özelliği taşımaktadır. Program, çocukların gelişim düzeylerine ve özelliklerine dayanan ve bu anlamda bütün gelişim alanlarının geliştirilmesini esas alan “gelişimsel” bir programdır. Yaklaşım olarak “sarmal” özellik gösteren bu program, model olarak “eklektik”tir.

Programda, “kazanım” ve “gösterge”ler temel alınmıştır. Programda çocukların gelişim özellikleri yaş gruplarına göre, kazanım ve göstergeler ise bütün olarak ele alınmıştır

OKUL ÖNCESİ EĞİTİM PROGRAMININ TEMEL ÖZELLİKLERİ

Çocuk Merkezlidir: Çocuk merkezli bir okul öncesi programında bulunması gereken genel özellikleri şu şekilde sıralanır:
Program, çocukların dil ve sosyo-ekonomik durumları, ailenin yaşam tarzı, alışkanlıkları, içinde bulundukları coğrafi şartlar dikkate alınarak hazırlanmış olmalıdır.

• Program, çocuk merkezli olmalı ve çocukların yaş ve gelişim dönemlerine uygun güvenli bir ortam sunmalıdır.

• Program yaratıcı ve rutin etkinlikler içerisinde çocuklarda bilişsel, duygusal, sosyal, dil ve fiziki gelişimlerinin desteklenmesinde denge oluşturmalıdır.

• Program, çocukların bildiklerinden yola çıkılarak, yeni öğrenmeleri kolaylaştırıcı nitelikte olmalıdır.

• Program, çocukların ilgi ve deneyimleri dikkate alınarak düzenlenmelidir.

• Program çocukların hem bireysel hem de grup içinde oynamaları için cesaretlendirici olmalıdır.

• Program, çocukları soru sormaya, araştırmaya, problem çözmeye ve denemeye teşvik etmelidir.

• Programda çocuğun içinde bulunduğu kültürel özellikler dikkate alınmalıdır.

• Program sağlık, beslenme, düzen gibi alışkanlıkları kazandırıcı nitelikte olmalıdır.

• Program, çocukların farklı teknikler kullanarak çocukların bildiklerini uygulamalarına fırsat vermelidir (müzik, drama, sanat vb.).

Günlük programda, aktif-pasif, sınıf içinde-sınıf dışında, bireysel-grup, büyük kas-küçük kas, çocuğun başlattığı ve öğretmenin başlattığı etkinliklere yer vermelidir.

• Programda bir etkinlikten diğerine geçişler iyi düzenlenmelidir.

• Program, yemek, uyku, öz bakım becerileri gibi rutin etkinlikleri de kapsamalıdır.

• Programda düzenli olarak çocuk, program ve öğretmen açısından, değerlendirme yapılmalıdır.

Esnektir :Program; çocuğun, fiziksel çevrenin ve ailenin değişen özelliklerine göre uyarlanmaya ve bireyselleştirilmeye uygundur. Program, ortaya çıkabilecek günlük ve anlık değişimlere göre eğitim sürecinde öğretmenin gerekli düzenlemeler yapabilmesine fırsat vermektedir.

Sarmaldır :Sarmal bir program kazanım ve göstergelerin süreç boyunca ihtiyaç duyulduğu durumlarda farklı etkinlikler aracılığıyla tekrar tekrar ele alınmasını gerektirir. programda bu yaklaşım temel alınmıştır.

Eklektiktir : bireyi yetiştirmek, ulusal özellik ve gereksinimleri karşılamak amacıyla farklı öğrenme kuram ve modellerindeki çocuk merkezli uygulamalardan yararlanılarak bir senteze ulaşılmıştır.

Dengelidir : pasif ve hareketli etkinlikler, etkinlik çeşitleri, çalışma şekilleri, etkinliğin uygulandığı yer ve etkinliklere ayrılan sürenin dengeli bir şekilde ayarlanması önemlidir.

Oyun Temellidir : Oyun aracılığıyla öğrenme bu programın ve okul öncesi eğitimini ayrılmaz parçası olarak görülmektedir.

Keşfederek Öğrenme Önceliklidir :Keşfederek öğrenmede çocuğun öğrenme sürecine etkin katılması, öğrendiklerini farklı durumlara transfer etmesi ve yeni durumlarda kullanması önemlidir.

Yaratıcılığın Geliştirilmesi Ön Plandadır : öğrenme sürecinde farklı materyaller, farklı yöntem ve tekniklerle çocukların bireysel farklılıkları desteklenmelidir.

Günlük Yaşam Deneyimlerinin ve Yakın Çevre Olanaklarının Eğitim Amaçlı Kullanılmasını Teşvik Eder :

Temalar/Konular Amaç Değil Araçtır: Plan yapılırken çeşitli konulardan yararlanılabilir ancak amaç o konunun öğretilmesi değil kazanım ve göstergelerin gerçekleştirilmesidir.

Öğrenme Merkezleri Önemlidir : çocukların bireysel gereksinimlerini karşılamak amacıyla küçük gruplar hâlinde etkileşimde bulunacakları ve dikkatlerini yoğunlaştırarak oynayabilecekleri öğrenme alanlarıdır.

Kültürel ve Evrensel Değerleri Dikkate Alır : Program, bu yönüyle farklılıklara saygı duyulmasını ve farklı özellikleri olan bireylerle uyum içinde bir arada yaşamaya dair deneyimler kazanılmasını teşvik etmektedir.

Aile Eğitimi ve Katılımı Önemlidir : “Millî Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitimi Programı ile Bütünleştirilmiş Aile Destek Eğitim Rehberi (OBADER)” hazırlanmıştır. Öğretmenlerin programla birlikte bu rehberi de etkin bir şekilde kullanmaları gerekmektedir.

Değerlendirme Süreci Çok Yönlüdür :Okul öncesi eğitimde sonuç değil, süreç önemli olduğundan, programda sürecin çok yönlü olarak değerlendirilmesi öne çıkmaktadır.

Özel Gereksinimli Çocuklar İçin Uyarlamalara Yer Vermektedir : özel gereksinimli çocuk olduğunda öğretmenlerin hazırladıkları etkinliklerde özel gereksinimli çocuk için uyarlamalar yapmaları beklenmektedir. Bireyselleştirilmiş Eğitim Programını (BEP) da uygulamaları gerekmektedir.

Rehberlik Hizmetlerine Önem Vermektedir:

OKUL ÖNCESİ EĞİTİMİNİN PLANLANMASI VE UYGULANMASI

Öğrenme sürecinde planlı çalışmanın yararları şu şekilde sıralanabilir:

• Sürecin planlanması; öğretmenin, eğitim-öğretimde neyi, niçin ve nasıl uygulayacağını düşünmesini sağlayarak verimi artırır.

• Etkinliklerin ne zaman ve ne kadar süre içinde uygulanacağının zaman sırasına göre düzenlenmesini, ayrıca programların süresi içinde tamamlanmasını sağlar.

• Planlı çalışma, öğretmen ve çocukları dağınıklıktan kurtarır, onlara güven kazandırır.

• Amaçları gerçekleştirecek en uygun yöntem, teknik, araç ve gereçlerin seçilmesini, güne hazırlıklı başlanılmasını sağlar.

• Planlı çalışma, yapılan çalışmaların belgelendirilmesi sayesinde eğitim ve öğretimin değerlendirilmesinin sağlam ve güvenilir olmasını sağlar.

• Öğretmen ve çocuklara düzenli ve birlikte çalışma alışkanlığı kazandırır.

• Öğrenme sürecinde düşünceye açıklık kazandırır.

• Öğretmen, planlarını hazırlarken grubundaki çocukların davranışlarını ve gelişimlerini değerlendirdiği formları iyi analiz edebilirse çocukların gelişimsel düzeylerini ve bireysel gereksinimlerini doğru tespit edeceği için onlara uygun amaçları ve kazanımları seçebilecek ve böylece eğitim programı amaçlarına daha kolay ulaşmış olacaktır.

Aylık Eğitim Planı : Aylık plan, bir öğretmenin çalıştığı çocuk grubunun gelişimini desteklemek için etkinlik oluşturmak üzere alacağı kazanım ve göstergeleri, kavramları, alan gezilerini, özel gün ve haftalar ile aile katılımı ve değerlendirme süreçlerini içeren bir çalışma planıdır. Öğretmen, her ay planında yer verdiği kavramları “Kavramlara Aylık Eğitim Planlarında Yer Verme Durumu Çizelgesi”ne; kazanım ve göstergeleri ise “Kazanım ve Göstergelere Aylık Eğitim Planlarında Yer Verme Durumu Çizelgesi”ne kaydetmelidir. Bütün aylık planların değerlendirmeleri ise bir sonraki yılın eğitim planlarının hazırlanmasına ışık tutacaktır.

Günlük Eğitim Akışı: Günlük eğitim akışı, öğretmenin o gün yapacağı çalışmalara düzenli bir şekilde yer verdiği çerçeve bir plandır. BUNLAR:

Güne başlama zamanı-Oyun zamanı-Etkinlik zamanı-Günü değerlendirme zamanı-Rutin (beslenme,dinlenme)etkinliklerdir

Okul Öncesi Eğitimin Ortamı ve Öğrenme Merkezleri

Öğrenme merkezleri çocukların serbest oyun oynama gereksinimlerini karşılamak için düzenlenmiş alanlardır. Öğrenme merkezleri günlük eğitim akışında yer alan etkinliklerde ele alınan kazanım ve göstergeler doğrultusunda seçilmiş farklı materyalleri de barındıran, birbirinden çeşitli malzemelerle ayrılmış olan oyun alanlarıdır. Öğretmen, öğrenme merkezlerinde sınıfın fiziksel özelliklerini ve çocuk sayısını dikkate alarak, çocukların bireysel gereksinimlerine ve ilgilerine yönelik düzenlemeler yapar. Bir sınıfta kaç merkez olacağını sınıftaki çocuk sayısı ve sınıfın fiziksel koşulları belirler. önerilen merkezler; blok, kitap, müzik, sanat, fen ve dramatik oyun merkezleridir.

Etkinlik Çeşitleri ve Açıklamaları

Etkinlik çeşitleri; Türkçe, sanat, drama, müzik, hareket, oyun, fen, matematik, okuma yazmaya hazırlık ve alan gezileri şeklindedir. Öğretmen veya çocuklar tarafından yapılandırılmış/ yarı yapılandırılmış/yapılandırılmamış etkinlikler sınıf içinde yapılabileceği gibi açık havada da yapılabilir.

Bireysel etkinlik, çocuğun kendi başına yaparak yaşayarak öğrenmesini amaçlar.

• Küçük grup etkinliği, çocukların yaş, gelişim özelliği, ilgi ve yetenekleri doğrultusunda gruplara ayrılarak farklı çalışmalar yaptıkları etkinliklerdir.

• Büyük grup etkinliği, aynı kazanımlara ulaşmayı amaçlayan, aynı yöntem, teknik ve materyaller kullanılarak sınıftaki tüm çocuklarla birlikte yapılan etkinliklerdir.

• Bütünleştirilmiş etkinlik, birden fazla etkinliğin uygun geçişlerle bir araya getirilmesinden oluşur.

OKUL ÖNCESİ EĞİTİMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Bu programda değerlendirme çocuğun gelişiminin bütün gelişim alanlarında hem ayrıntılarıyla hem de bütünsel olarak gözlenmesi, gözlem sonuçlarının raporlaştırılması, hazırlanan ve uygulanan planların bütün boyutları ile değerlendirilmesi ve öğretmenin kendini değerlendirmesi gibi farklı yönlerden ele alınmıştır.

Çocukların Değerlendirilmesi :Programda çocuğun gelişiminin izlenme süreci, bu amaçla hazırlanan “Gelişim Gözlem Formu” ile kayıt altına alınacaktır. Öğretmenlerin günün farklı zamanlarında yaptıkları gözlemleri bir deftere not almaları bu bilgileri sonradan her çocuk için hazırladıkları gelişim gözlem formuna kaydetmelerini kolaylaştıracaktır. “Gelişim Gözlem Formu”na dayalı olarak dönem sonlarında olmak üzere yılda iki kez hazırlanacak olan “Gelişim Raporu” ile gerçekleştirilecektir. Buna göre, “Gelişim Raporu”, öğretmenlerin çocukları gözlemlerken kullandıkları gelişim gözlem formlarında yer alan bilgileri analiz ederek değerlendirdikleri ve ailelere önerilerde bulundukları bir formdur. Bunun yanısıra öğretmen, eğitim döneminin başından itibaren her çocuk için bir “Gelişim Dosyası” (portfolyo) oluşturarak çocukların yaptığı bütün çalışmalar içinden çocuklarla birlikte seçtiklerini, ailelerden gelen mektup gibi belgeleri ve çocukların gelişim gözlem formları ile gelişim raporlarını bu dosyalarda biriktirmelidir.

Programın Değerlendirilmesi :Programın değerlendirilebilmesi için öğretmenlerin hazırladıkları ve uyguladıkları aylık plan ve etkinlikleri bütün boyutları ile ele almaları gereklidir.

Günlük Eğitim Sürecinin Ve Etkinliklerin Değerlendirilmesi :Günlük eğitim sürecinin ve etkinliklerin değerlendirilmesi, günlük eğitim akışının günü değerlendirme zamanında yapılan, öğrenilen bilgilerin pekiştirildiği, sürecin gözden geçirildiği önemli bir aşamadır.

Öğretmenin Kendini Değerlendirmesi:

2.ÜNİTE OKUL ÖNCESİ EĞİTİM KURUMLARINDA OYUN ZAMANI ETKİNLİKLERİ

OYUN ZAMANI ETKİNLİKLERİNİN TANIMI VE ÖNEMİ

Bu etkinliklere günlük eğitim akışında ayrılan süre yaş gruplarına göre belirlenmeli, çocukların ilgi ve ihtiyaçlarına göre gereken süre ayarlanmalıdır. çocuklar ihtiyaç duyduklarında onlara rehberlik etmelidir.

OYUN ZAMANI ETKİNLİKLERİNİN ÇOCUKLARIN GELİŞİMİNE OLAN ETKİLERİ

1-Öğrenme Merkezlerinde Oyunun Çocukların Gelişimine Olan Etkileri: Uyarıcı ortamın düzenlenmesindeki özellikler; çocukların gelişimleri, yeni ve özgün ürünler, yeni davranışlar ortaya koyabilmeleri ve özellikle yaratıcılığa yöneltilmeleri açısından önemlidir.

2-Açık Havada Oyunun Çocukların Gelişimine Olan Etkileri: Çocukların sağlıklı büyümesi bedensel ve psikolojik olarak sağlıklı olabilmesi için açık havaya, güneşe ve harekete ihtiyaçları vardır.

OYUN ZAMANI ETKİNLİKLERİNİN ÇEŞİTLERİ

Öğrenme Merkezlerinde Oyun: Öğrenme merkezleri çocukların serbest oyun oynama gereksinimlerini karşılamak için düzenlenmiş alanlardır. Öğrenme merkezleri çocukların gelişim seviyelerine uygun düzenlenmeli ve sürekli güncellenmelidir.

Dramatik Oyun Merkezi : Çocuklar dramatik/sembolik oyun sırasında nesnelerle ve kişilerle etkileşimde bulunur ve nesneleri düşünce, durum ve diğer nesneleri temsil etmek için kullanırlar. Sembolik düşünmenin gelişimini destekleyen bu öğrenme merkezinde çocuğun farklı roller almasına, yeni keşiflerde bulunmasına, günlük yaşamdan olayları ve kişileri doğaçlama olarak canlandırmasına imkân sağlayan materyaller yer almaktadır. birbirleriyle etkileşmesini ve farklı oyun senaryoları oluşturmasını destekleyecek genişlikte bir alan düzenlenmeli ve bu alanın sessiz olunması gereken merkezlerden uzak olmasına özen gösterilmelidir. Bu merkezde kukla perdesi, çeşitli kuklalar maskeler, kostümler, şapkalar, şallar, atkılar, kurdeleler, tüller, eşarplar, çantalar, aksesuarlar, yapılandırılmış oyuncaklar (örn; evcilik oyuncakları, tamir malzemeleri vb.)bulundurulabilir.

Blok Merkezi :Çocukların yaşadıkları ortamlarda yer alan farklı boyut, şekil ve renkteki figürleri ve bunlar arasındaki ilişkileri fark etmesine ve farklı figürler kullanarak yapı-inşa oyunları aracılığıyla yaratıcılıklarını kullanmasına olanak tanıyan bir merkezdir. Çocukların tam anlamıyla hayal güçlerini kullanarak yaratıcılıklarını geliştirip ortaya koydukları merkez blok merkezidir. Blok merkezi çocukların üç boyutlu düşünmelerine yardım eder.

Kitap Merkezi :Çocukların okuma-yazma etkinliklerine ve kitaplara karşı olumlu tutumlar geliştirmesini sağlamak, dil ve iletişim becerilerini desteklemek, çocukları kitaba alıştırmak ve kitabı sevdirmek için okul öncesi eğitim kurumlarında kitap merkezi bulunmalıdır.

Fen Merkezi : Bu öğrenme merkezi çocukların merak duygusu ve öğrenme arzusunu uyarmayı ve çocukların yaşadıkları dünya hakkında yeni şeyler öğrenmelerini desteklemeyi amaçlar. Fen merkezinde yapılan çalışmalar, çocuklara yaşadığı çevreyi tanıma, deneyerek ve yaşayarak öğrenme imkânı sağlar. Fen merkezinde duyularını geliştirecek değişik materyaller bulundurulmalıdır.

Müzik Merkezi : müzik merkezi çocukların hem erken dönemde müzik eğitimiyle ilgili bireysel bilgi ve becerilerinin oluşmasını ve gelişmesini sağlayacak hem de genel müzik kültürünün oluşmasına katkıda bulunacaktır. merkezde gerekli çalgı ve araç-gereçlerin bulundurulması kullanılması, ritim duygusunun gelişebilmesi ve işitsel algının uyarılması açısından önemlidir.

Sanat Merkezi : Çocukların geçmiş deneyimleri ve öğrendiklerini temel alarak yeni fikirler ve özgün ürünler ortaya koymalarına olanak tanımayı amaçlayan, farklı malzemelerle etkileşime geçerek keşifler yapabileceği ve farklı deneyimler yaşayabileceği bir merkezdir.

Geçici Merkezler : Amaçlar, kazanımlar ve verilecek tema konusuna bağlı olarak zaman zaman yer verilebilen, genellikle insanların toplumsal yaşamlarıyla ilgili mesleklere ve onların çalıştıkları yerlere ilişkin oluşturulan merkezlerdir. zorunlu merkezlerden değildir.

Açık Havada Oyun: Okul öncesi eğitim etkinliklerinin sağlıklı ve iyi bir ortamda gerçekleştirilebilmesi için oyun alanı ile bahçenin bulunması ve amacına uygun olarak düzenlenmesi esastır. Salıncaklar herhangi bir kazayı önlemek amacıyla hareketli oyun alanı ve kum havuzundan uzağa yerleştirilmeli, kaydırak ise oyun merkezinden uzak bir yere yerleştirilmeli, güneş etkisinin en düşük düzeyde olması için kuzey-güney yönünde konumlanmalıdır.

3.ÜNİTE OKUL ÖNCESİ EĞİTİM KURUMLARINDA OYUN VE HAREKET ETKİNLİKLERİ

OYUNUN TANIMI: John Dewey oyunu, sonuç gözetilmeyen bilinçsiz davranışlar olarak nitelerken; Huizinga bunu, isteyerek ve kurallı olarak belli bir zaman ve mekânda yapılan faaliyetler alarak tanımlamaktadır.

Oyun, çocukların ve daha az ölçüde de büyüklerin, günlük yaşam uğraşlarından ayırabildikleri boş zamanlarında, herhangi bir üretim çabası ya da başka çeşit hizmetleri zorunlu kılmadan, isteyerek ve hoşlanarak yer aldığı fiziksel, bilişsel, dil, duygusal ve sosyal gelişiminin temeli olan, gerçek yaşamın bir parçası ve etkin bir öğrenme sürecidir.

Oyunun Doğuşu Ve Gelişimi : İlk çağ insanları avlarını daha kolay avlayabilmek için avcılığı taklit ederek en basit oyunların doğmasını sağlamışlardır. Antik dönemde Yunanistan şehirlerinde yaşayan çocukların müzik, dans, şarkı ile zenginleşen oyunları oynama imkânlarının olduğu, Orta Çağ'da her dört yılda bir gelenek hâline gelmiş olan Olimpia oyunları da M.S. 395 yılında, o zamanın kralı Théodosius tarafından kaldırılmıştır. Rönesans dönemine kadar oyun en büyük günahlardan biri sayılmış ilkel insan topluluklarında oyun, tanrılara yaklaşabilmek için bir takım mimikli danslar ve belli bir kurala uymayan ritmik hareketler topluluğu diye tanımlanmaktadır. Caillois oyunların kutsal bir kökeni vardır. Mısır, İran, Girit Uygarlığına ait kalıntılarda birçok oyuncağa rastlanmıştır. En eski oyun aracı taştır. Eski mısırda tahtadan yapılmış bebekler, tahtadan ve taştan yapılmış topaçlar, kepek doldurulmuş toplar, en eski oyun araçları olarak bulunmuştur. taşla, aşıkla oynanan oyunları genelde en eski oyunlar olarak kabul edilmektedir.

Oyunun Sınıflandırılması : Bühler’in 5’li oyun sınıflandırması, Parten‟in sosyal oyun sınıflandırması ve Piaget‟in zihinsel oyun sınıflandırması ve son yıllarda ortaya atılan gelişim aşamalarına göre oyun sınıflandırmasıdır.

Parten’in Sosyal Oyun Sınıflandırması

Parten’in sosyal oyun sınıflandırmasında oyun, ilkel sosyal davranışlardan iş birlikçi sosyal davranışlara doğru bir gelişim göstermektedir.

Tek başına oyun (Solitary Play): çocuk kendi uzuvlarıyla ve birkaç aylık olunca da çevresindeki uyarıcılarla ilgilenmeye başlar. Bu dönemde nesnelerin renkleri, sesleri ve hareketleri çocuğun oyununu oluşturmaktadır.

Oyun izleme (On looker play): Bu dönmede çocuk diğer çocuklarla herhangi bir ilişki kurmaksızın, sadece onların oyunlarını izler veya oyuna katılmadan onların davranışları hakkında sorular sorabilir.

Paralel oyun (Paralel play): Bu dönmede çocuklar aynı ortamda oynarlar, aynı oyuncakları kullanırlar, fakat birlikte oynamazlar ve birbirlerinden bağımsız olarak oyunlarını sürdürürler.

Birlikte oyun (Associative play): Çocuklar bir arada grup şeklinde ve birbirleriyle etkileşim halindedirler. Birbirlerinin fikirlerinden yaralanabilirler, oyun materyalleri alışverişi yapabilirler.

Kooperatif oyun (Cooperative play): İş birliğine dayanan bu oyunda amaç beraberce belirli bir sonucu başarmaktır.

Piaget’in Zihinsel Oyununun Sınıflandırılması :Piaget çocukların oyunlarını zihinsel gelişime paralel olarak üç aşamada açıklamıştır.

Alıştırmalı oyun (İşlevsel oyun/Duyusal motor dönem): Alıştırma oyunlarının temelini teşkil eden 0-2 yaş döneminde çocuklar bedenlerini ve çevrelerini öğrenme ve tanıma aşamasındadırlar. Bu dönemde bakma, emme, ellerini açıp kapama gibi temel motor becerilerin tekrarlanması

Sembolik oyun (Taklit simgesel oyun): 2-12 yaşlar arasını kapsayan bu dönemde çocuk çevresinde yaşadığı olayları, kişileri, nesneleri ve hayvanları taklit etmeye başlar. Bu dönemde çocuklar günlük hayatı ve içinde yaşadıkları çevrenin kültürünü yansıtan dramatik oyunlara yönelirler. Bu dönemin sonuna doğru çocuğun oyunu gerçeğe daha uygun olmakta ve iş bölümüne daha fazla dayanmaktadır.

Kurallı oyun: 12 yaşından itibaren yani somut işlemler aşamasından sonra ortaya çıkmaktadır. çocuklar birlikte oynanan oyunlara yönelir, oyuncak alışverişinde bulunur, birbirlerinin tecrübelerinden yaralanırlar. dönemde iş birliğine dayanan oyunlar takip eder. oyunlar kurallara göre oynanır.

OYUN VE HAREKET ETKİNLİĞİ PLANLARKEN VE UYGULARKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR

• Oyun ve Hareket etkinlikleri için seçilen tema ve uygulamalar; basitten karmaşığa, somuttan soyuta, yakın çevreden uzak çevreye, bilinenden bilinmeyene doğru gitmelidir.

• Oyun ve Hareket etkinlikleri kapsamında ele alınan kavramlar için somut nesnelerle çalışmalar planlanmalıdır.

Planlamada aylık eğitim planlarına alınmış kazanım ve göstergelerden o gün için kazanım ve göstergeler seçilerek sürece başlanmalıdır.

Kazanım ve göstergeleri seçerken; çocukların yaşları, olgunlaşma, gelişim dönemleri dikkate alınmalıdır.

• Planlanan etkinlikler derslik içi derslik dışı, büyük grup, küçük grup ve bireysel çalışmalara olanak verecek şekilde planlanmalıdır. Yıl boyunca sadece tek tip etkinlikler planlanmamalıdır.

• Etkinlikler çocuğun kendi başına yapabileceği etkinlikler olmalıdır. Çocuk aktif olarak sürece girmeli, eğitmen çocuğa rehberlik etmelidir.

• Oyun ve hareket etkinlikleri sadece hareketli etkinliklerden ibaret değildir. Aktif-pasif dengesi göz önünde bulundurulmalıdır. Ancak zaman zaman yapılacak olan masa başı çalışma sayfalarında yapılacak işlemlerle ilgili yönergeler basit ifadeler içermeli, açık ve anlaşılır olmalıdır.

• Oyun ve Hareket çalışmaları planlanırken seçilecek kazanım ve göstergeler mümkün olduğunca çok alandan seçilerek öğrenme sürecini çeşitlendirip, çocukların bütünsel gelişimlerine katkı sağlamaya çalışılmalıdır.

• Eğitimci, aile katılım çalışmalarına yer vermelidir.

Yapılması planlanan çalışmaların çocuk tarafından açıklanması, çocuğun duygu ve düşüncelerini ifade etmesi için özgür ve yaratıcı ortamlar hazırlanmalıdır.

• Planlanan çalışmaların uygulama sonrasında değerlendirilmesine yönelik farklı soru türleri hazırlanmalı ve farklı değerlendirme araçları geliştirilmelidir.

• Gerçekleştirilmesi düşünülen amaç ve kazanımlar belirlenmeli ve uygun oyunlar seçilmelidir.

• Oyun saatinde yer alacak etkinliklerin ve mekânın seçimine gidilmelidir.

• Oyun saatinde yer alan etkinlikler sıralanmalı ve süre belirlenmelidir.

• Oyun saatinde kullanılacak araç gereç ve oyuncaklar sıralanmalıdır.

Erken çocukluk eğitimi kurumlarında oyun etkinliği uygulamada belli bir düzen izlenmesi gerekmektedir.

• Oyun oynanacak yeri hazırlama

• Oyun araç gereçlerini hazırlama

• Grubu hazırlama

• Isınma hareketleri yapma

• Bilinen oyunları tekrarlama • Yeni oyun öğretimi

• Değerlendirme