O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand veterinariya medisinasiinstituti
Yüklə 0,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- TA’LIM YO’NALISHI: 5420100- QISHLOQ XO‘JALIGIDA MENEJMENT KURS ISHI Mavzu
| O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI SAMARQAND VETERINARIYA MEDISINASIINSTITUTI IQTISODIYOT VA AGROTEXNOLOGIYA FAKULTETI CHORVACHILIKDA IQTISODIY SAMARADORLIK VA BUXGALTERIYA HISOBI KAFEDRASI TA’LIM YO’NALISHI: 5420100- QISHLOQ XO‘JALIGIDA MENEJMENT KURS ISHI Mavzu: Fermer xo’jaligi faoliyatini diversifikasiyalashning huquqiy va iqtisodiy asoslari Bajardi: 405-gurux talabasi Sadinov Javlon Tekshirdi: M.Nazarova Samarqand 2020 MUNDARIJA KIRISH .......................................................................................................................... 3 1. MAVZUNI NAZARIY ASOSLASH VA ADABIYOTLAR SHARHI .................. 5 2. Fermer xo’jaligining resurslar salohiyati va ular bilan taminlanganlik holati .......... 8 2.1. Yer-suv resurslari va fermer xo’jaliklarining ular bilan taminlanganlik holati ..... 8 2.2. Mehnat resurslari va ular bilan fermer xo’jaliklarining ta’minlanganlik holati tahlili .............................................................................................................................. 9 2.3. Moddiy-texnika resurslari va ular bilan ta’minlanganlik ..................................... 11 3. Fermer xujaligi faoliyatini diversifikasiyalashning xuquqiy va iqtisodiy asoslari . 13 3.1. Fermer xujaligi faoliyatini diversifikasiyalashning ahamiyati ............................ 13 3.2. Fermer xujaligi faoliyatini diversifikasiyalashning xuquqiy asoslari .................. 17 3.3. Fermer xujaligi faoliyatini diversifikasiyalashning iqtisodiy asoslari ................. 20 4. Fermer xujaligi faoliyatini diversifikasiyalashning xuquqiy asoslarini takomillashtirish .......................................................................................................... 24 4.1. Fermer xujaligi faoliyatini diversifikasiyalashni qonuniy takomillashtirib borish 24 4.2. Fermer xujaligi faoliyatini diversifikasiyalashni me’yoriy-xuquqiy xujjatlarni kabul qilinishi .............................................................................................................. 26 XULOSA VA TAKLIFLAR ....................................................................................... 29 FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI ................................................ 31 2 KIRISH Respublikamizda mustaqillik yillarida agrar sohada amalga oshirilgan iqtisodiy islohotlar mazmuniga e'tibor qaratadigan bo‘lsak, qishloq xo‘jaligida mahsulot yetishtiruvchi dehqonning moddiy manfaatdorligi va iqtisodiy erkinligini ta'minlash orqali mavjud yer va suv, mehnat resurslaridan foydalanish samaradorligini oshirishga qaratilganligini ko‘rish mumkin. Aholining yeriga, mol-mulkning haqiqiy egasiga aylanib borishi zamirida birinchi navbatda, mamlakat aholisining tobora o‘sib boruvchi ehtiyojlarini ichki imkoniyatlar hisobiga sifatli va nisbatan arzon oziq-ovqat mahsulotlari bilan barqaror ta'minlash masalasi mujassam. Bugungi kunda fermerlar faqatgina xomashyo yetishtirib beruvchi emas, balki uni qayta ishlovchi, qishloqlarga sanoatni olib kirib, ko‘plab yangi ish o‘rinlarini yaratayotgan ishbilarmonga aylanmoqda. Fermer xo‘jaliklari faoliyatini diversifikatsiyalash hozirgi kunda dolzarb masala hisoblanadi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoev tomonidan 2017 yil 9 oktyabrda “Fermer, dehqon xo‘jaliklari va tomorqa yer egalarining huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish, qishloq xo‘jaligi ekin maydonlaridan samarali foydalanish tizimini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PF-5199- sonli farmonini qabul qilinishi dehqon xo‘jaliklari, tomorqa yer egalarini huquq va manfaatlarini himoya qilish bilan birga, fermer xo‘jaliklarida qishloq xo‘jaligi ekin maydonlaridan samarali foydalanish, fermer xo‘jaliklarini 2018-2021 yillar mobaynida bosqichma bosqich to‘liq ko‘p tarmoqli xo‘jalik yuritish shakliga o‘tkazish kabi muhim vazifalar belgilab berildi. Ko‘p tarmoqli fermer xo‘jaliklarini tashkil etilishidan asosiy maqsad – tabiat omillari va moddiy-texnik resurslardan samarali foydalanish asosida sifatli va raqobatbardosh mahsulot ishlab chiqarib moliyaviy barqorarlikka erishish hisoblanadi 1 . Shuning uchun ko‘p tarmoqli xo‘jaliklar tashkil etilganida qishloq joylarda yangi ish o‘rinlari barpo etiladi va uning natijasida aholini ish bilan ta'minlaning darajasi oshadi. Shu bilan bir qatorda qishloq aholisining sanoatni qayta ishlash va boshqa tarmoqlariga oqib o‘tish jarayoni yuzaga keladi. Mamlakatning qishloq xo‘jalik ishlab chiqarish tarkibi shakllanishida birlamchi ravishda uning geografik o‘rni, tabiiy-iqlim resurslari va resurs salohiyati muhim ahamiyat kasb etadi. Mavjud tabiiy imkoniyatlar yetarli bo‘lgan holatda, qishloq xo‘jaligi hududiy ixtisoslashuvi shakllantiriladi hamda mamlakat aholisining oziq- ovqat mahsulotlariga va sanoat tarmoqlarining xom-ashyoga bo‘lgan talabidan kelib chiqib, kengaytirilgan takror ishlab chiqarishni yo‘lga qo‘yish imkoniyatini beruvchi samarali ishlab chiqarish tanlanadi. Qishloq xo‘jaligida ishlab chiqarish tarkibi tanlanganidan so‘ng, bozor qonuniyatiga ko‘ra zarur bo‘lgan tovar ishlab chiqarish jarayoni boshlanadi, ya'ni mahsulot ishlab chiqarish jarayonida ishlab chiqaruvchi tomonidan yaratilgan mahsulotga bozorda talabning bo‘lishi ishlab chiqaruvchi 1 Mamarasulov X. va boshqalar “Ko‘p tarmoqli fermer xo‘jaliklarini tashkil etish va rivojlantirish masalalari”-Amaliy qo‘llanma.T-2016 y 3 daromadini ta'minlasa, mahsulotning haddan tashqari ortiqchaligi esa mavjud bozorning to‘yinishiga va bozorda mahsulot turlarining ortishiga olib kelishi oqibatida daromadning oshishiga aks ta'sir etadi. Shuning uchun doimiy ravishda mahsulot ishlab chiqaruvchining oldida bir muammo turadi, bu mamlakat qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarish yo‘nalishini hisobga olgan holda daromadli ekinni yetishtirish hamda ishlab chiqarishni kengaytirilgan holda davom ettirishidir. Bu savolga javob izlagan holda ishlab chiqaruvchi bir turdagi mahsulotdan ololmagan me'yoriy daromadini boshqa turdagi yangi mahsulotni ishlab chiqarish hisobiga ega bo‘lishga harakat qiladi. Bu intilish asosida ishlab chiqarishning diversifikatsiyalash jarayoni yotadi. Kurs ishining maqsadi Fermer xo’jaligi faoliyatini diversifikasiyalashning huquqiy va iqtisodiy asoslarining predmeti agrar sektorda ko‘p tarmoqli fermer xo‘jaliklarini tashkil qilish, ular faoliyatini diversifikatsiyalash va fermer xo‘jaliklari faoliyati jarayonidagi iqtisodiy munosabatlari majmuini talabalarga o‘rgatish hisoblanadi. Qishloq xo’jaligida iqtisodiy islohotlar sharoitida fermer xo’jaliklarning diversifikasiyalashgan faoliyatini rivojlantirishning maqsadi fermer xujaliklari daromadlarini oshirish va resurslardan samarali foydalanishda faoliyatni diversifikatsiyalash, qo‘shimcha va yordamchi tarmoklarni rivojlantirish bo‘yicha zarur bo‘lgan bilimlarni shakllantirish hamda O‘zbekiston Respublikasida iqtisodiyotni erkinlashtirish, agrar sohada iqtisodiy islohotlarni yanada chuqurlashtirish tamoyillari asosida qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishini ilg‘or texnologiyalar asosida tashkil etish va optimallashtirish bo‘yicha ma'lumotlar berishdan iborat. 4 Yüklə 0,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|