Varlıq və materiya problemi fəlsəfə Fəlsəfədə ən ümumi anlayışlar içərisində ən böyüyüy varlıq ankayışdır

1. Varlıq və materiya problemi fəlsəfə 9
Fəlsəfədə ən ümumi anlayışlar içərisində ən böyüyüy varlıq ankayışdır.
Varlıq təbiət və cəmiətin maddi və mənəvi aləmin ən ümumi ifadəsini bildirən fəlsəfi kateqoriyadır.
Varlığın formaları aşağıdalırdır:
1 təbii və maddi varlıq
2 mənəvi və ya ideoloji
3 sosial siyasi varllq
4 insanln özünün mövcudluğu və varlığı

1. təbii və maddi varlıq bizi əhatə maddi varlıq həm insan əlinlə həm təbiət əlinlə

Təbiət özü 2 yerə bölünür : 1 təbii təbiət , 2 insan əliylə yaradılmış təbiət

2. Mənəvi və ideal varlıq. İnam, sevgi, qəzab, fikir.

3. Sosial siyasi varlıq: siniflər təbəqələr partiyalar.
4. İnsanın özünün varlığı: a) fərdiyyat hər birkərsin özünə məxsus xüsisiyyatat
b) sosiallaşmış insan
2 ci sual Fəlsəfədə materiya 10

Ümumi atom - materiya deməkdir.

Materiya duyğularımızdan asılı olmayaraq mövcud olmayaraq, bizə duyğuıarımız vasitəsilə bəlli olan , duyğularımızda şəkli alınan inikas olunan şərh olunan , obyektiv reallığı ifadə etmək üşün fəlsəfi kateqoriyadır.
Materiyanın forması
1. Qeyri üzvü cansız materiya
2. Üzvü və ya canlı materiya
3. İctimai mütəşəkkil materiya

Materiya və hərəkət !!

Hərəkət matetiyanın atributudur yəni hərəkətsiz materiya yoxdur , fəlsəfi mənada hərəkətin 5 forması var
1. Mexaniki
2. Bioloji
3. Sosial cəmiyyətdə baş verən hərəkət( qarabağ müharibəsi prezident seçkisi)
4. Kimyəvi
5. Fiziki
Materiya məkan və zamanda mövcuddur.
Məkan cismin, predmentin, hadisənin yer tutumudur, baş verdiyi sahədir mühitdir.
Məkan 3 ölçülüdür (en uzun hündürlük)
Zaman isə cismin predmetin hadisənin bir birindən sora gəlmə ardıcıllığıdır.

3. Dialektika anlayışı

Dialektika-müsahibə aparmaq mübahisə etmək deməkdir. (Qədimdə)
Dialektika - inkişaf haqqında ən ümumi fəlsəfi təlimdir. Dialektika hər şeyi dəyişmədə, hərəkətdə, sadədən mürəkkəbə ibtidaidən aliyə doğru inkişafa götürən fəlsəfi təlimdir.
Dialektika üçün sükunət nisbidir, hərəkət əbədidir.
Dialektikanı sistemləşdirib bizə təqdim edən HEGEL olub.
Dialektikanın 3 qanunu vardır.
1. Kəmiyyət dəyişmələrinin-keyfiyyət dəyişmələrinə və əksinə keçməsi qanunudur. ( su, maye halda keyfiyyəti, qızanda kəmiyyət (temperatur)
2. Əkisliklərin vəhdəti və mübarizəsi qanunudur. (Maqnit, itələmə cazibə əkislikdi amma bir yerdədir.)
3. İnkarı inkar qanunudur. ( buğda dənəsi, düşür münbit torpağa cücərdi yaşıl kütləyə çevrildi. Yaşıl kütlə bərk maddə deyil. Böyüyüb oldu sünbül və bu yaşıl kütlə deyil. İnkara inkardır)
4. Dialektikanın kateqoriyaları
Kateqoriyaları aşaöıdakılardır:

A. Səbəb və nəticə - ( bir hadisə digərini törədirsə 1 ci səbəb 2 ci nəticədir. Nəticə özüdə səbəb ola bilər. Yağış yağdı sel axdı. Sel axdı qoyunu apardı.)

B. Məzmun və forma (cismin hadisənin predmetin daxili müəyyənliyidir, mahiyyətidir. Forma onun strukturudur görüntüsüdür. Forma aldadıcı olur görüntüyə görə qarşıkayıb ağlına görə yola salınmaq.)
C. Mahiyyət və təzahür(mahiyyət daxili, təzahür biruzə verilən başqa sözlə hadisədir.)
D. İmkan və gerçəklik
E. Təkcə, xüsusi və ümumi (mən tək, doktrontlara namizəd oldu xüsusi, insan ümumi başqa sözlə palıd ağacı, ağaclar, materiya.)
F. Təsadüf və zərurət. ( alma qırılıb düşür təsadüf, hesablamada zərurət)
5 ci sual İDRAK

İdrak ətraf aləmin insan tərəfindən dərk edilməsi prosesidir.

İdrakın 2 pilləsi var.
1. Hissi idrak
2. Məntiqi idrak
3.
Hissi idrakın 3 forması var.
1 duyğu ( orqanlar)
2 qavrayış ( cismin, predmetin bütöv obrazıdır. Qavrayış prosesində bir neçə və ya bütün duyğu orqanları iştirak edə bilər.)
3 təsəvvür ( əvvəl qavradıqlarımızın sonradan təfəkkürümüzdə canlandırılması təsəvvür adlanır.)

Məntiqi idrakında 3 forması var.

1 anlayış ( cismin, predmetin zəruri mühüm əlamətlərini özündə əks etdirən fikrə anlayış deyilir.)
2 mühakimə ( anlayışların əlaqəsi vasitəsilə idrar(təsdiq) və ya inkar edilən fikirlərə mühakimə deyilir.)
3 əqli nəticə ( mis metaldır. Metallar elektrik keçirir nəticə mis elektrik keçirəndir. Tərifi məlum mühakimələrdən verilən mühakimələrdən təfəkkürün yeni bilik əldə edə bilmə qabiliyyətinə əqli nəticə deyilir.)
6 cı sual həqiqət nədir ?

Həqiqətin meyarı, ölçüsü ictimai praktikadır.

Həqiqət özü nədir ? Həqiqət praktikada özünü doğruldursa bu həqiqətdir. Həqiqət biliyin reallığa uyğunudur.
Həqiqətin növləri
1. Mütləq həqiqət (Tarixi inkişafın sonrakı mərhələlərində dəyişməyən həqiqətlər mütləq həqiqət deyilir)
2. Nisbi həqiqət
60 cı sual qarabağ qayıdış.