1-maruza: son. Sonning grammatik ma`nosi morfologik belgilari, sintaktik vazifasi. (2 soat)

Talabalarning mustaqil izlanishlari uchun topshiriqlar

• Badiiy asarlardan fe’l,bo‘lishli va bo‘lishsiz fe’llar,o‘timli va o‘timsiz fe’llarga doir misollar to‘plab, tahlil qilish.

  
  

• Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxatida berilgan darsliklardan fe’l,bo‘lishli va bo‘lishsiz fe’llar,o‘timli va o‘timsiz fe’llar bo‘yicha berilgan ma’lumotlarni konspektlashtirish.

  
  

SAVOL VA TOPSHIRIQLAR:

1. Fe‘llardagi o’timli-o’timsizlik haqida ma‘lumot bering.

   
   

2. Fe‘llarnnig LMGlari va uning markaziy leksemalarini sanang.

   
   

3. Fe‘l yasalish qoliplari haqida gapiring.

   
   

4. Fe‘lning tasniflovchi lug’aviy shakllari xususida ma‘lumot bering.

   
   

5. Nisbat shakllarining so’z yasalishi, lug’aviy shakl yasalishi va sintaktik shakl yasalishiga munosabatini yoriting.

   
   

6. Nisbat shakllarining sintaktik qurshovga ta‘siri haqida gapiring.

   
   

7. Fe‘lning vazifa shakllari, sifatdosh, ravishdosh, harakat nomi shakllarining lug’aviy-sintaktik shakllik xususiyatini yoriting.

   
   

8. Fe‘llarning egalik, kelishik shakllariga munosabati haqida to’xtaling.

   
   

9. Harakat tarzi shakllarining yasalish qoliplari, sintaktik qurshovga ta‘siri va lug’aviy ma‘noni modifikatsiyalashi xususida ma‘lumot bering.

   
   

Fe‘llarda zamon, mayl, shaxs-son, tasdiq/inkor shakllarining voqelanishi xususida fikrlaringizni bayon qiling.

MAVZU BO’YICHA TEST TOPSHIRIQLARI:
1.Qanday fe’llar yordamchi fe’llar hisoblanadi?
A) Ko‘makchi va to‘liqsiz fe’llar, so‘z yasash uchun xizmat qiluvchi va bog‘lama vazifasini bajaruvchi fe’llar: qil, bo‘l, et, imzo qo‘ymoq.
B) Faqat ko‘makchi fe’llar.
C) Faqat to‘liqsiz fe’llar.
D) To‘g‘ri javob yo‘q.
2. Fe’l qanday grammatik kategoriyalarga ega?
A) daraja, mayl, zamon, tuslanish
B) daraja, bo‘lishli-bo‘lishsizlik, mayl, zamon, shaxs-son
C) daraja, mayl, zamon, shaxs-son
D) daraja, mayl, ko‘rinish
3. Gul ochildi. Gapdagi fe’l qaysi nisbatda?
A) aniq
V) o‘zlik
S) majhul
D) nisbatda emas
4. Fe'ldan sifat yasovchi qo'shimchalar qaysi qatorda berilgan?
A) ser-, ba-, be-
B) -li, -chi, -gar
C) -ch, -qi, -gir
D) -iy, -viy, -chan.
5. Birgalik nisbatidagi fe'llar aniq nisbatdagi fe'llarga teng kelgan so'zlar qatorini aniqlang.
A) urishdi, janjallashdi, bajarishdi
B) so'kishdi, to'qnashdi, ketishdi
C) bahslashdi, janjallashdi, to'qnashdi
D) qimirlashdi, yurishdi, janjallashdi.


6. -ma bo'lishsizlik shakli qo'shimchasi ko'makchi fe'lli so'z qo'shilmalariga qanday qo'shiladi?
A) ko'makchi fe'l tarkibida bo'ladi
B) yetakchi fe'l tarkibida bo'ladi.
C) ham yetakchi, ham ko'makchi fe'lga qo'shiladi
D) barchasi to'g'ri.