Nəqletmə zamanı hər bir logistik xərclər ayrıca götürülmüş formada logistik sistemin ixtiyari mərhələsi üçün qruplaşdırılır və ya differensiallaşdırılır. Məsələn, nəzərə alsaq ki, gömrük belə logistik mərhələlərdən birini təşkil edir, onda onun üçün aşağıdakı məsrəfləri tərkib elementi kimi göstərmək olar:
- gömrük rüsumu;
- əlavə edilmiş dəyərdən vergi;
- aksizlər;
- gömrük orqanları tərəfindən lisenziyanın verilməsi üçün müvafiq yığımlar;
- kvalifikasiya attestatlarının verilməsinə görə yığımlar;
- yüklərin gömrük rəsmiləşdirilməsinə görə yığımlar;
- məhsulların saxlanmasına görə gömrük yığımları;
- məhsulların gömrük müşahidəsinə görə gömrük yığımları;
- informasiya və konsaltinq xidmətinə görə ödəmələr və s.
Son illər Azərbaycan Respublikasında beynəlxalq avtomobil yükdaşımalarının (İran İslam Respublikası, Türkiyə Respublikası, Rusiya Federasiyası, Gürcüstan Respublikası və s.) həcminin artması nəticəsində bu növ yükdaşımaların düzgün uçotu, məsrəflərin müəyyən edilməsi və proqnozlaşdırılması (planlaşdırılması) xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.
Azərbaycan Respublikasında yeni iqtisadi sistemin qurulması ölkəmizdə özəlləşdirmənin aparılması və yeni mülkiyyət formalarının meydana gəlməsini obyektiv zəruriyyətə çevirdi. Nəticə etibarı ilə nəqliyyat, xüsusilə avtomobil müəssisələri aparılan iqtisadi islahatların obyektinə çevrildiyindən inzibati-amirlik dövründə mərkəzləşdirilmiş formada fəaliyyət göstərən nəqliyyat xidməti preyskurantları (xüsusilə 13-01-01; 11-01; 11-03 və s.) özlərinin hüquqi güclərini itirdilər və hal-hazırda tətbiq edilmirlər.
Əksər nəqliyyat müəssisələri yüklərin daşınmasına çəkilən ilkin xərclər (yükdaşımaların maya dəyəri) və mənfəətlik normasını nəzərə alınmaqla xüsusi müqavilə tarifləri müəyyənləşdirirlər. Digər nəqliyyat müəssisələri isə tarifləri beynəlxalq unimodal və multimodal yükdaşımalar üçün xarakterik olan sxem üzrə qururlar.
Dostları ilə paylaş: |