2011 YÜksek lisans tez özetleri

YAŞAR Emre Korhan YAŞAR

Danışman : Prof. Dr. M. Namık YALÇIN

Anabilim Dalı : Jeoloji Mühendisliği

Mezuniyet Yılı : 2011

Tez Savunma Jürisi : Prof. Dr. M. Namık YALÇIN

Prof. Dr. Ali Malik GÖZÜBOL

Prof. Dr. Hayrettin KORAL

Doç. Dr. Sedat İNAN

Doç. Dr. Naşide ÖZER

Soma (Manisa-Türkiye) Kömürlerinin Organik Petrografik, Organik Jeokimyasal Özellikleri ve Gaz Depolama Kapasiteleri

Bu çalışma, Soma kömürlerinin organik petrografik, organik jeokimyasal özellikleri ile gaz depolama kapasitelerini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Buna ek olarak kömürlerin organik petrografik ve organik jeokimyasal özelliklerinin, gaz depolama kapasitesinde neden olduğu değişimler ile bu değişimlerin nedenleri de araştırılmıştır.

Bu amaç doğrultusunda, bölgede yapılan sondajlardan Soma kömürlerini (KM2 kömür damarını) temsil edecek şekilde toplam 63 adet örnek alınmıştır. Daha sonra alınan örneklerin; inorganik jeokimyasal özelliklerinin (nem, kül, uçucu madde, sabit karbon, karbon, hidrojen, azot, kükürt ve oksijen değerleri) belirlenmesi için kısa ve elementel analizleri, organik jeokimyasal özelliklerinin (organik maddenin miktarı, türü ve olgunluğu) belirlenmesi için toplam organik karbon ölçümleri ve Rock-Eval analizleri, organik petrografik özelliklerinin (maseral dağılımı ve vitrinit yansıması değerleri) belirlenmesi için maseral analizi ve vitrinit yansıması (% R_o) ölçümleri, gaz depolama kapasitelerinin belirlenmesi için adsorpsiyon (yüzey alanı) ölçümleri yapılmıştır.

Analiz sonuçlarından elde edilen bulgulara göre Soma (Manisa) kömürlerinin; ASTM standartlarına göre linyit ile alt bitümlü kömürler sınıfında yer aldıkları, karasal organik maddece zengin (hüminit grubu maserallerce zengin) hümik kömürler oldukları, ölçülen vitrinit yansıması (kömürleşme dereceleri) değerlerine göre (% 0,35 ile % 0,48 R_o arasında) termojenik kökenli gaz oluşturmaları için yeteri kadar olgunlaşmamış oldukları ve gaz depolama kapasitelerinin gram kömür başına 47,9 cm³/gr gaz değerlerine kadar çıkabildiği belirlenmiştir. Ayrıca artan kül, uçucu madde ve liptinit değerleriyle kömürlerin gaz depolama kapasitelerinin azaldığı; artan sabit karbon, elementel karbon, hüminit (vitrinit), toplam organik karbon (TOC) ve olgunlukla (T_max ve vitrinit yansıması (% R_o) değerleriyle) gaz depolama kapasitelerinin arttığı belirlenmiştir.