2011 YÜksek lisans tez özetleri

İLKÖĞRETİM ANABİLİM DALI

  

CÖMERT Hülya

Danışman : Yrd. Doç. Dr. Burçin ACAR ŞEŞEN

Anabilim Dalı : İlköğretim

Programı : Fen Bilgisi Eğitimi

Mezuniyet Yılı : 2011

Tez Savunma Jürisi : Yrd. Doç. Dr. Burçin ACAR ŞEŞEN

Prof. Dr. Gülnihal KÜKEN

Doç. Dr. F. Gülay KIRBAŞLAR

Doç. Dr. Filiz KABAPINAR

Yrd. Doç. Dr. Yasemin DERELİOĞLU
Çevre Sorunları ve Etkileri Konusundaki İşbirlikli Öğrenme Etkinliklerinin Öğrencilerin Bilgi, Tutum ve Davranışlarına Etkisi

Bu çalışmada, ilköğretim yedinci sınıf Fen ve Teknoloji dersi İnsan ve Çevre Ünitesi kapsamında yer alan “Çevre Sorunları ve Etkileri” adlı konuya yönelik geliştirilen işbirlikli öğrenme etkinliklerinin, öğrencilerin çevre bilgi düzeylerine, çevreye yönelik tutum ve davranışlarına etkisinin araştırılması hedeflenmiştir.

Ön test-son test kontrol gruplu deneysel desenin kullanıldığı çalışma, 2009-2010 öğretim yılının ikinci döneminde İstanbul ili Mustafa Vasıf Karslıgil İlköğretim Okulu’nda öğrenim gören 81 yedinci sınıf öğrencisi ile yürütülmüştür. Çevre bilgi düzeyleri, çevreye yönelik tutum ve davranışları açısından anlamlı bir fark göstermeyen iki farklı yedinci sınıftan biri rastgele atama yoluyla kontrol grubu (N=40), diğeri ise deney grubu (N=41) olarak belirlenmiştir. “Çevre Sorunları ve Etkileri” adlı konunun öğretimi; kontrol grubunda geleneksel yaklaşım ile, deney grubunda ise çalışma kapsamında araştırmacılar tarafından geliştirilen işbirlikli öğrenme etkinlikleri ile gerçekleştirilmiştir. Konunun öğretimi, aynı öğretmen tarafından kontrol grubunda 8 ders saati, deney grubunda ise 9 ders saatinde tamamlanmıştır.

Araştırmada veri toplama aracı olarak, tez kapsamında geliştirilen ve geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmış “Çevre Bilgi Testi”, “Çevre Tutum Ölçeği”, “Çevre Davranış Ölçeği” ve “İşbirlikli Öğrenme Değerlendirme Anketi”nin yanı sıra “Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formları” da kullanılmıştır.

Uygulamalar sonrasında, her iki gruba yönlendirilen “Çevre Bilgi Testi”, “Çevre Tutum Ölçeği” ve “Çevre Davranış Ölçeği” sonuçları; deney grubu öğrencilerinin, kontrole kıyasla anlamlı düzeyde daha yüksek ortalama puanlara sahip olduğunu ve dolayısıyla işbirlikli öğrenme etkinliklerinin, geleneksel yaklaşıma kıyasla, öğrencilerin bilgi düzeylerini arttırmada (X_D=16.32, X_K=11.37), tutumlarını (X_D=109.22, X_K=102.35), ve davranışlarını (X_D=78.95, X_K=67.75) olumlu yönde geliştirmede oldukça etkili olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte, “Çevre Bilgi Testi” sonuçları, bazı deney grubu öğrencilerinin çevre bilgi düzeylerinde anlamlı değişimlerin olmadığını, bu öğrencilerle yapılan yarı yapılandırılmış görüşmeler ise düşük oranlarda olmakla birlikte öğrencilerin asit yağmurları, ozon tabakası, sera etkisi konularında bazı kavram yanılgılarına ve bilgi eksiklerine sahip olduklarını göstermiştir. Deney grubu öğrencilerine uygulanan “İşbirlikli Öğrenme Değerlendirme Anketi”nden elde edilen sonuçlar, öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun motivasyonlarının, öz güvenlerinin, öğrenme başarılarının arttığını, arkadaşlık ilişkilerinin geliştiğini ve diğer derslerde de bu tür uygulamaların yapılmasını istediklerini ortaya koymuştur.