2012 yili programi


ÜÇÜNCÜ BÖLÜM KAMU MALİYESİNDE GELİŞMELER VE HEDEFLER



Yüklə 4,97 Mb.
səhifə8/37
tarix26.07.2018
ölçüsü4,97 Mb.
#58565
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   37

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

KAMU MALİYESİNDE GELİŞMELER VE HEDEFLER

I. GENEL DEVLET

1. Mevcut Durum


Makroekonomik göstergelerde son dönemde görülen iyileşmenin en önemli belirleyicilerinden biri olan maliye politikası mali disipline uygun olarak yürütülmeye devam edilmiştir. Merkezi yönetim bütçesinin yanı sıra mahalli idareler, sosyal güvenlik kuruluşları ile genel sağlık sigortası, fonlar, döner sermayeli işletmeler, İşsizlik Sigortası Fonu ve KİT’leri kapsayan kamu sektörünün en önemli göstergesi olan kamu kesimi borçlanma gereği, gerek küresel krizin ekonomik faaliyetleri olumsuz yönde etkilemesi gerekse bu etkilerin azaltılması amacıyla alınan önlemler sonucunda 2009 yılında GSYH’ya oran olarak bir önceki yıla göre 3,5 puan artarak yüzde 5,1 seviyesinde gerçekleşmiştir. Bu süreçte alınan tedbirlerin kararlılıkla uygulanması ve ekonominin öngörülenden daha erken ve güçlü bir biçimde toparlanması vergi ve sosyal güvenlik prim tahsilatını olumlu yönde etkilemiştir. Böylece 2010 yılı kamu mali dengelerinde önemli bir iyileşme sağlanmış ve kamu kesimi borçlanma gereği GSYH’ya oran olarak yüzde 2,3 seviyesine gerilemiştir.

2010 yılında kaydedilen yüksek büyüme performansı 2011 yılında da devam etmiş, ayrıca bazı kamu alacaklarının yeniden yapılandırılmasına ilişkin düzenleme kapsamında ilâve gelirler elde edilmiştir. Bunun yanı sıra, kamu harcama politikasının mali disiplin gözetilerek uygulanması, kamu kesimi borçlanma gereğindeki düşüş eğiliminin devam etmesini sağlamıştır.

Bu gelişmeler sonucunda, 2011 yılında bir önceki yıla göre GSYH’ya oran olarak, kamu kesimi borçlanma gereğinin 1,3 puan iyileşerek yüzde 1; program tanımlı kamu kesimi faiz dışı fazlasının ise 0,3 puan artarak yüzde 1,2 seviyesinde gerçekleşmesi beklenmektedir.

2011 yılında özelleştirme gelirleri dahil genel devlet gelirlerinin GSYH’ya oranının 2010 yılına göre 1 puan artarak yüzde 36,4 düzeyinde gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Öte yandan GSYH’ya oran olarak, faiz dışı harcamaların 2010 yılı düzeyine yakın seyretmesine karşın faiz harcamalarının 1,1 puan azalmasıyla bir önceki yılda yüzde 38,3 olarak gerçekleşen genel devlet toplam harcamalarının 2011 yılında yüzde 37,4 düzeyine gerilemesi beklenmektedir.

Böylece, GSYH’ya oran olarak 2010 yılında yüzde 2,9 olan genel devlet açığının 2011 yılında yüzde 1’e gerileyeceği tahmin edilmektedir. Faiz giderleri ve özelleştirme gelirleri hariç genel devlet dengesinin ise GSYH’ya oran olarak bir önceki yıla göre 0,9 puan iyileşme göstererek yüzde 2,2 düzeyinde fazla vereceği öngörülmektedir.


KUTU: 1-Genel Devlet İstatistiklerinin Üretilmesi ve Konsolidasyonu

Ülkemizde Devlet Planlama Teşkilatı tarafından 1975 yılında yayımlanmaya başlanan kamu kesimi genel dengesi; merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kurum ve kuruluşlar, mahalli idareler, sosyal güvenlik kuruluşları ile genel sağlık sigortası, fonlar, döner sermayeli işletmeler, İşsizlik Sigortası Fonu ve KİT’leri kapsamaktadır. Kamu kesimi genel dengesi belli bir dönemde kamunun gelir, gider, tasarruf ve yatırımları ile tasarruf-yatırım farkının hangi kaynaktan finanse edildiğini göstermektedir.

Devlet Planlama Teşkilatı tarafından 1999 yılında üretilmeye başlanan genel devlet istatistiklerinde toplam harcama ve gelir büyüklüklerinin elde edilmesi ve kapsam dahilinde yer alan idareler arasındaki mali ilişkilerin netleştirilmesi açısından kamu kesimi genel dengesinden farklı bir yöntem esas alınmıştır. Genel devlet toplam harcama ve gelir büyüklükleri elde edilirken KİT’ler kapsam dışında bırakılmış, uluslararası standartlara paralel olarak gayri safilik ilkesi esas alınmış ve yöntem olarak gelir-gider kalemleri arasında herhangi bir netleştirme işlemi yapılmamıştır.

Genel devlet kapsamında yer alan birimlerin harcama ve gelirlerinin hesaplanması sürecinde; bir kamu geliri, geliri ilk olarak elde eden birimin hesabında gelir, nihai olarak harcayan birimin hesabında da gider olarak yazılmaktadır. Böylece, kapsam dahilindeki birimler arasındaki transfer işlemlerinde, ilgili transfer tutarlarının, transferi yapan kuruluşta harcama olarak; transfer yapılan kuruluşta da gelir olarak gösterilmemesi sağlanmıştır.

Yapılan bu işlem sonucunda kuruluşlar itibarıyla denge rakamları değişmekte, ancak toplam genel devlet dengesi değişmemektedir.

Benimsenen konsolidasyon yaklaşımı çerçevesinde;

- Genel bütçe vergi gelirleri üzerinden mahalli idarelere ve fonlara aktarılan paylar ve diğer transferler, merkezi yönetim bütçesi bazından temizlenmekte ve ilgili oldukları mahalli idare ya da fon dengesinde gösterilmekte,

- Merkezi yönetim bütçesinden sosyal güvenlik ve genel sağlık sigortası sistemine aktarılan cari transferler, merkezi yönetim bütçesi harcama bazından ve sosyal güvenlik ile genel sağlık sigortası sisteminin gelir bazından temizlenmekte,

- Döner sermayeli işletmeler, fonlar ve İşsizlik Sigortası Fonundan merkezi yönetim bütçesine aktarılan tutarlar merkezi yönetim bütçesi gelir bazından ve ilgili birimlerin harcama bazından temizlenmekte,

- Genel devlet kapsamı içerisinde yer alan merkezi yönetim bütçesi haricindeki diğer alt kurumsal birimler arasındaki mali ilişkiler mükerrerliği önleyecek şekilde düzenlenmektedir.





2. 2012 Yılı Hedefleri


2011 yılında GSYH’ya oran olarak yüzde 20 düzeyinde gerçekleşmesi beklenen genel devlet vergi gelirlerinin 2012 yılında da aynı düzeyi koruması beklenmektedir. Vergi gelirleri içerisinde GSYH’ya oran olarak vasıtasız vergilerin yüzde 5,7, vasıtalı vergilerin yüzde 13,6, servet vergilerinin ise yüzde 0,7 seviyesinde gerçekleşeceği öngörülmektedir.

2011 yılında GSYH’ya oran olarak yüzde 1,9 düzeyinde gerçekleşmesi beklenen genel devlet vergi dışı normal gelirlerinin 2012 yılında yüzde 2 düzeyine yükseleceği öngörülmektedir. Genel devlet faktör gelirlerinin GSYH’ya oranının ise, bir önceki yıla göre 0,2 puan azalarak yüzde 4,7 düzeyinde gerçekleşmesi beklenmektedir.

Sosyal güvenlik sisteminin finansmanı amacıyla özel kesim ve kamu kesiminden elde edilen prim tahsilatlarının toplamı olan sosyal fon gelirlerinin GSYH’ya oran olarak, 2012 yılında bir önceki yıl düzeyini koruması ve yüzde 9,2 olarak gerçekleşmesi beklenmektedir.

2012 yılında özelleştirme gelirlerinin GSYH’ya oranının, özellikle enerji sektöründe yapılması öngörülen özelleştirmelerin etkisiyle, bir önceki yıla göre 0,5 puan artarak yüzde 0,9 düzeyinde gerçekleşmesi beklenmektedir.

Bu çerçevede, 2012 yılında GSYH’ya oran olarak, özelleştirme gelirleri hariç genel devlet gelirlerinin bir önceki yıla göre 0,1 puan azalarak yüzde 35,9 olması, genel devlet toplam gelirlerinin ise 0,4 puan artarak yüzde 36,8 düzeyine yükselmesi beklenmektedir.

GSYH’ya oran olarak, 2011 yılında sırasıyla yüzde 3,5 ve yüzde 33,9 olması beklenen genel devlet faiz ve faiz dışı harcamalarının, 2012 yılında yüzde 3,6 ve yüzde 34 düzeyinde gerçekleşeceği öngörülmektedir. Böylece, 2012 yılında toplam genel devlet harcamalarının GSYH’ya oranının yüzde 37,6 seviyesinde gerçekleşmesi beklenmektedir.

Yukarıda ifade edilen gelişmeler sonucunda, GSYH’ya oran olarak, 2011 yılında yüzde 1 düzeyinde olması beklenen genel devlet açığının, 2012 yılında yüzde 0,8 düzeyine gerilemesi beklenmektedir. Diğer taraftan, GSYH’ya oran olarak, 2011 yılında yüzde 2,2 olması beklenen faiz ödemeleri ve özelleştirme gelirleri hariç genel devlet fazlasının, 2012 yılında yüzde 1,9 seviyesinde gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.

GSYH’ya oran olarak 2011 yılında yüzde 1 düzeyinde gerçekleşmesi beklenen kamu kesimi borçlanma gereğinin, 2012 yılında yüzde 1,1 olacağı öngörülmektedir.



2011 yılında yüzde 1,2 düzeyinde gerçekleşmesi beklenen program tanımlı kamu kesimi faiz dışı fazlasının GSYH’ya oranının ise 2012 yılında yüzde 1,1 düzeyinde gerçekleşmesi beklenmektedir.

TABLO III: - Genel Devlet Toplam Gelir ve Harcamaları (1)




(Cari Fiyatlarla, Milyon TL)

(GSYH'ya Oran, Yüzde)

 

2008

2009

2010

2011 (2)

2012 (3)

2008

2009

2010

2011 (2)

2012 (3)

Vergiler

172 251

176 136

216 109

256 137

285 321

18,12

18,49

19,58

19,99

20,01

-Vasıtasız

55 714

57 294

61 621

74 575

81 559

5,86

6,01

5,58

5,82

5,72

-Vasıtalı

111 139

112 789

147 096

173 268

194 357

11,69

11,84

13,33

13,52

13,63

-Servet

5 398

6 053

7 392

8 294

9 406

0,57

0,64

0,67

0,65

0,66

Vergi Dışı Normal Gelirler

17 777

19 195

20 420

24 597

28 124

1,87

2,02

1,85

1,92

1,97

Faktör Gelirleri

53 379

59 414

60 749

63 539

67 626

5,62

6,24

5,50

4,96

4,74

Sosyal Fonlar

61 459

70 823

89 514

117 716

130 962

6,47

7,44

8,11

9,19

9,18

TOPLAM

304 867

325 568

386 792

461 989

512 034

32,07

34,18

35,04

36,05

35,91

-Özelleştirme Gelirleri

8 185

4 370

3 924

4 256

12 469

0,86

0,46

0,36

0,33

0,87

TOPLAM GELİR

313 051

329 938

390 716

466 245

524 503

32,93

34,64

35,40

36,38

36,78

Cari Harcamalar

149 059

168 771

187 776

217 092

237 758

15,68

17,72

17,01

16,94

16,67

Yatırım Harcamaları

32 363

31 574

37 606

46 634

47 727

3,40

3,31

3,41

3,64

3,35

-Sabit Sermaye

31 960

31 611

37 773

46 457

47 533

3,36

3,32

3,42

3,63

3,33

-Stok Değişmesi

403

-37

-167

177

194

0,04

0,00

-0,02

0,01

0,01

Transfer Harcamaları

147 243

181 794

197 608

214 917

250 908

15,49

19,08

17,90

16,77

17,60

-Cari Transferler

140 634

172 212

184 974

208 273

241 886

14,80

18,08

16,76

16,25

16,96

-Sermaye Transferleri

6 609

9 582

12 633

6 644

9 022

0,70

1,01

1,14

0,52

0,63

FAİZ DIŞI HARCAMALAR

277 147

327 551

373 269

434 392

484 366

29,16

34,39

33,82

33,90

33,97

TOPLAM HARCAMA

328 665

382 139

422 990

478 643

536 393

34,58

40,12

38,32

37,35

37,62

BORÇLANMA GEREĞİ

15 614

52 201

32 274

12 398

11 891

1,64

5,48

2,92

0,97

0,83

FAİZ DIŞI BORÇLANMA GEREĞİ

-35 904

-2 388

-17 448

-31 853

-40 137

-3,78

-0,25

-1,58

-2,49

-2,81

FAİZ GİD. VE ÖZEL. GEL. HARİÇ BORÇ. GER.

-27 719

1 983

-13 524

-27 597

-27 668

-2,92

0,21

-1,23

-2,15

-1,94

Yüklə 4,97 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   37




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin