4- ma’ruza statistik ma’lumotlarni jadval va grafiklarda tasvirlash

Sinf – bu sifatiy ma’lumotlar tasniflanishi mumkin bo’lgan kategoriyalardan biridir.
Sinf chastotasi – ma’lumotlar qatoridagi muayyan sinfga kiruvchi kuzatuvlar soni.
Sinfning nisbiy chastotasi – sinf chastotasining ma’lumotlar qatoridagi kuzatuvlar umumiy soniga nisbatidir

1-jadval 22 nafar afaziyaga chalingan o’smirlar bo’yicha ma’lumot
Sub’ekt	Afaziya turi	Sub’ekt	Afaziya turi
1	Broka	12	Broka
2	Anomik	13	Anomik
3	Anomik	14	Broka
4	Nasldan naslga o’tuvchi	15	Anomik
5	Broka	16	Anomik
6	Nasldan naslga o’tuvchi	17	Anomik
7	Nasldan naslga o’tuvchi	18	Nasldan naslga o’tuvchi
8	Anomik	19	Broka
9	Nasldan naslga o’tuvchi	20	Anomik
10	Anomik	21	Nasldan naslga o’tuvchi
11	Nasldan naslga o’tuvchi	22	Anomik

Manba: Li, E. C., Williams, S. E., and Volpe, R. D. “The effects of topic and listener familiarity of discourse variables in procedural and narrative discourse tasks.” The Journal of Communication Disorders, Vol. 28, No. 1, Mar. 1995, p. 44 (Table1).


Sinf foizli ulushi – sinf nisbiy chastotasining 100 ga ko’paytirilganidir, ya’ni
Sinf foizli ulushi = sinf nisbiy chastotasi x100


1-jadvalni o’rganish asosida, biz tadqiqotda 10 nafar afaziyaga uchraganlarga anomik afaziya bilan og’rish tashxisi, 5 nafariga Broka va 7 nafariga o’tuvchi afaziya tashxisi qo’yilganini kuzatamiz. Ushbu 10, 5 va 7 raqamlari uch sinfning chastotasini ifodalaydi va ular 2.1-rasmdagi yig’indi jadvalda ifodalangan.

4-rasm. SPSS dasturining afaziya turlari uchun yig’indi jadvali
Garchi 4-rasmdagi umumlashtiruvchi jadval 1-jadvaldagi ma’lumotlarni etarlicha tasvirlasada, biz uning grafik ko’rinishida ifodalanishini ham istaymiz. 5 va 6-rasmlar sifatiy ma’umotlarni tasvirlashning eng keng foydalaniladigan ikki turini ko’rsatadi: ustunli grafik va doiraviy diagramma. 5-rasm afaziyaning uch turi chastotasini ustunli grafikda aks ettiradi. E’tibor bering, to’rtburchakning yoki ustunning balandligi sinf chastotasiga teng bo’ladi. (Amaliyotda, ustun balandligi sinf nisbiy chastotasiga proportsional bo’lishi mumkin).



5-rasm 6-rasm
Afaziya turi uchun ustunli grafik MINITABda Afaziya turi uchun doiraviy diagramma
Aksincha, 6-rasm esa afaziya uch turinng nisbiy chastotasini MINITAB dasturi orqali yaratilgan doiraviy diagrammada aks ettiradi. E’tibor bering, ushbu diagramma aylana shaklida va har bir sinf uchun belgilangan diagramma qismining o’lchami (burchagi) sinf nisbiy chastotasiga proportsional bo’ladi. Misol uchun, anomik afaziya uchun belgilangan qism 360⁰ning 45.5% iga teng yoki 0.455*360=163,8°.
1-jadvaldagi ma’lumotlar to’plamini tark etishdan avval, SPSS yordamida yaratigan 7-rasmda keltirilgan ustunli diagrammani ko’rib chiqamiz. E’tibor bersangiz, afaziyaning turlari uchun berilgan ustunlar chapdan o’ngga gorizontal o’q bo’ylab balandligining kamayish tartibida joylashtirilgan. Ya’ni, eng baland ustun (anomik) eng chapda joylashgan, eng qisqa ustun (Broka) esa o’ngda joylashgan. Ustunli diagrammada ustunlarning bu tartibda qayta joylashtirilishi Pareto diagrammasi deb atalib, (italiyalik iqtisodchi Vilfredo Pareto sharafiga nomlangan) u eng yuqori chastotali eng muhim kategoriyalarni joylashtirishni osonlashtiradi.