A 1 con., *preposição, não muito frequente, que exprime várias relações no indiresa dja karta a tudu djinti pa konta (R95). (A). N. F. neol a 2



Yüklə 5,31 Mb.
səhifə12/62
tarix02.11.2017
ölçüsü5,31 Mb.
#28194
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   62

D, d


*Quarta letra ou grafema do alfabeto que representa o fonema [oclusiva sonora dental]. (D).

da

1.v., *doar; oferecer. - e da elis kau di mora (N.M.) -. (DAR). N.S. da aula; da beju; da bokinha; da bolta; da falta; da ferba; da folgu; da fuga; da kesa; da kontrada; da ndjeson; da pankada; da paraben; da pasada; da praga; da premiu; da praga; da rasposta; da roson; da sakur; da tapada.

2.v., *produzir. - mindjeris ta bai sumia ki lugarsinhu, i ta da elis un bokadinhu di arus ku ka ta tciga elis nin pa kume (N.M.) -.

3.v., *entregar. - Deus da kada mindjer dus mama, un son pa i mamanta fidju ki el i padi, kil utru pa i mamanta fidju ki utru i padi ma i bin ka pudi mamantal (J.S.) -.

4.v., *bater. - I ba lambu mbruta di manduku, po di pila, i bin kuma i na da nan kobra na kabesa (R98) -.

da aula

coloc., *dar lição aos alunos; leccionar. - Na no skola pursoris ta da aula ben (IN96) -. (DAR AULA). N.S. sin. da skola.



da beju

coloc., *beijar; trocar beijos; oscular. - bu boka ta matan nha fomi di bejau, bin pa n’ karisiau (T.Dj.) -. (DAR BEIJOS). N.S. sin. beja.



da bokinha

v., *beijar; abraçar. (deriv. DAR BOQUINHAS). N.M. lexia complexa. N.S. V.B., sin. da beju; sin. mama bis.



da bolta

coloc., *andar a volta de; voltear. - un lagartisa ta dal bolta i torna firma tcan (A.P.) -. (DAR VOLTAS).



da falta

coloc., *faltar; fazer sentir a necessidade ou importância. - Regadur di bindi ka da falta (J.L.R.) -. (deriv. DAR FALTA).



da ferba

coloc., *aquecer um alimento até este levantar fervura; ferver. - bu tapal bu finka na fugu bu dal ferba (N.M.) -. (deriv. DAR FERVURA).



da folgu

coloc., *respirar. - I sinta gora i da folgu (A.P.) -. (deriv. DAR FOLGO).



da fuga

*fugir. - fidjus, fidjus na da fuga, alemanha kila intci kun Suisa (J.D.) -. (deriv. DAR A FUGA). N.S. sin. fusi.



da kesa

coloc., *denunciar; queixar-se. - Djintis di ortas e ta baiba da kesa na mon di dunu di pis-kabalu (L.S.) -. (deriv. DAR QUEIXA). N.S. sin. fasi kesa.



da kontrada

coloc., *encontrar. - Notisia bin dan kontrada (J.C.) -. (deriv. DAR).



da latida

coloc., *bater; açoitar. (deriv. DAR). N.S. V.M., sin. suta.



da ndjeson

coloc., *injectar; fazer penetrar por injecção. - Pa da ndjeson, i na mon skerda, riba di karnadura di ombra, dentru di kuru (Men) -. (deriv. DAR INJECÇÃO).



da pankada

coloc., *agredir com um pau; espancar. - Isaias skribi asin: i kastigadu pabia di no krimis, i dadu pankadas pabia di no pekadus (L.S.) -. (DAR PANCADAS). N.S. sin. panka.



da parabens

coloc., *felicitar; congratular. - UNTG i dibi di dadu parabens suma tambe tudu trabadjaduris di Guine (R77) -. (DAR PARABÉNS). N.F. parabens. N.S. sin. filisita.



da pasada

coloc., *conversar familiarmente contando anedotas ou fazendo o comentário vivo aos acontecimentos do dia; cavaquear. - Lubu sinta i kunsa toka kopu, e na da pasada e na divirti (A.P.) -. (deriv. DAR O PASSADO ). N.S. PASSADA significa passo.



da praga

coloc., *praguejar; amaldiçoar; rogar pragas. - Si ka kila, no na diskalsa, no tene no lensus na mon, no dau praga ma di ki praga, ku na ianda kel (R98) -. (deriv. DAR PRAGAS). N.S. sin. maldisua; sin. saguia.



da premiu

coloc., *premiar. - No da premiu di prudutividadi (R95) -. (deriv. DAR UM PRÉMIO).



da rasposta

col., *responder logo, em contrapartida, ao adversário; ripostar. - n’ fala, pera n’ da elis rasposta (R98) -. (DAR UMA RIPOSTA).



da roson

coloc., *aceitar ou provar que alguém está dentro da verdade. - pa n’ da kin kulpa, n’ da kin roson? (O.S.) -. (DAR RAZÃO).



da sakur

coloc., *socorrer; prestar ou mandar socorro. (DAR SOCORRO).



da skola

coloc., *leccionar; dar aulas; dar lições. - da skola i un kansera, sedu nfurmeru i utru kansera, ma i tarbadjus gora ki ta firmanta tera, pabia nunde ki djiresa ku saudi ka mati so katiberasku ku mortu ki sta la (J.S.) -. (deriv. DAR ESCOLA). N.S. sin. da aula.



da tapada

coloc., *bater com a ponta do pé em um obstáculo; topar; tropeçar. - Tudu kin ku da tapada i ta djubi pa tras, o i ta djunkutu pa pega ki dedu (L.A.) -. (DAR TOPADA).



daba

n., *enxada mandinga utilizado no trabalho do arroz. - Fartura garandi ke na bin, fartura na boka di kada radi, di kada daba, di kada ntcada (C.S.) -. N.F. Mandinga “dàba” que designa a enxada.



dabi

n., *pequeno insecto que se alimenta sugando o sangue; percevejo. - Kama ku bu ta dita nel, bu ka sibi si ten dabi (L.A.) -. N.F. oxítona; Mandinga “dabà”, que significa percevejo.



dadji

v., *desenrascar-se, saber o suficiente para livrar-se das dificuldades. - Omi garandi i dadji nel trok pa i pudi fasi kualker kusa (R98) -. N.S. sin. dubria.



dadu

1.part., *doado; entregado; apresentado; leccionado. - konformu numerus ki dadu na boletin (P.dos S.) - Si un alunu entra ku Purtuguis i na dadu materias na un lingua ki ka obi, i pudi panha alguns kusas mal koladu (MR98) -. (DADO).

2.n., *elemento ou base para a resolução de um problema. - no bai rikudji dadus, no studal no bin li (R99) -. (DADO).

dakoi

n., *espécie de antílope, conhecido como boca branca. N.F. paroxítona; Mandinga “dáa” que significa boca e “kóyi” que significa branco. N.S. V.B., n.v. “equinus gambianus”; sin. boka-branku.



dala

n., *calções dos campeões de luta; amuleto; talismã. - Silo, lutadur garandi, ku si dala ka kunsi tcon, i batidu (Dea) -. N.F. Mandinga “dáalaa”, que significa calções de luta. N.S. sin. dumbo.



dalgadu

part., *magro; fino. - Pekadur dalgadu i ta dana moransa (L.A.) -. (DELGADO).



dama 1

n., *nome atencioso extensivo a todas as senhoras. - I na dadu prumeru, sugundu ku terseru lugar, prumera ku segunda dama di onra (R95) -. (DAMA).



dama 2

n., *jogo; peça do jogo de xadrez. - i pega na djuga dama (A.P.) -. (DAMA).



dana

1.v.tr., *estragar; arruinar. - Saninhu dana lugar di mankara, ma i ka sinti kansera di regua (L.A.) -. (DANAR). N.S. dana nomi; dana rostu; sin. straga.

2.v. pron., *estragar-se; arruinar-se. - prontu, ambienti dana djanan (R98) -. (deriv. DANAR-SE). N.S. DANAR-SE significa ser atacado de hidrofobia ou irritar-se.

dana nomi

coloc., *desprestigiar; desacreditar. - ka bu konta mintida nin ka bu dana nomi di bu ermon (L.Cat.) -. (deriv. DANAR O NOME).



dana rostu

coloc., *mostrar descontentamento; zangar-se. (deriv. DANAR O ROSTO). N.S. V.M.



danadu

part., *estragado. - Na djardins i ta danadu plantas ku padja verdi (R95) -. (DANADO).



dansa

n., *movimentos cadenciados do corpo ao som da música. - Na aula di dansa i folklor tradisional, no fasi kursus di formason pa no mames (R95) -. (DANÇA). N.F. neol. N.S. sin. badju.



dansin

n., *tipo de dança praticada especialmente nas discotecas. - badju di dansin na Bubaki i ka ta fasidu tudu dia (N.M.) -. N.F. Inglês “dancing” que significa está dançando.



danu

n., *prejuízo; estrago. - Sarampu ta fasi danu, i pudi te mata mininu (R95) -. (DANO). N.S. sin. stragu.



danus

adj., *que só estraga; daninho. (DANOSO). N.F. oxítona. N.S. V.M.



dapi

con., *conjunção subordinativa, facultativa, que introduz a primeira parte duma oração comparativa: a segunda parte é introduzida pela locução conjuntiva ku fadi; se; supondo que. - Dapi i sabi moska, ku fadi baguera ku ten si mel (Dea) -. N.F. vd. ku fadi.



dapi ku fadi

coloc., *locução conjuntiva subordinativa que introduz uma oração comparativa; com mais razão; ainda mais. - Matarniba bu sedu ain, dapi ku fadi fiansa dimas el ku kebra kudjer di alpaka (N.Me.) -. N.F. vd. ku fadi.



dari

n., *chimpanzé. (DARI). N.F. Guin., oxítona. N.S. V.B., n.v. “Pan troglodytes”.



daria

n., *baraço de casca de “tara” ou de folha de palmeira. N.F. paroxítona. N.S. V.B.



darma

1.v., *vazar; entornar; sair. - ora ki na ranka firbi, bu na tira tampu pa i ka pudi darma (N.M.) - N’ darma iagu di nha udju (O.S.) -. (DERRAMAR).

2.v.tr., *durante as cerimónias, pingar ou borrifar água, vinho ou cana sobre os símbolos religiosos, como sinal de respeito; sacrificar; prodigalizar uma oferenda votiva. - Antis di alguin na bibi tan binhu, i darma un bokadu na tcon o i bai pingal na iran (N.M.) -. N.S. darma bias.

3.v.tr., *doar; dar. - Sinhor, darma riba di nos sabiduria (L.Cat.) -.



darma bias

coloc., *derramar no chão ou sobre os símbolos religiosos dos antepassados algumas gotas de bebida alcoólica para pedir ou augurar uma boa viagem. (deriv. DERRAMAR SOBRE A VIAGEM). N.S. V.A.; gesto cultual da Religião tradicional africana, composto de libações e orações diversas aos antepassados, antes de viajar.



darmadu

1.part., *entornado; vazado. - iagu di kadju ke na darmadu na roda di strada (R98) -. (DERRAMADO).

2.part., *pingado; borrifado; sacrificado. - Limarias ta matadu si sangui darmadu, kana ta darmadu pa pui na un mon ku utru mundu, pa no kombersa tcigantadu nunde Deus (L.S.) -.

darnako

n., *sandália de borracha de pneu. N.F. paroxítona. N.S. V.M.



dasa

n., *imposto pago durante o tempo colonial. (TAXA). N.S. V.B., sin. impostu; pagu di kabesa.



data

n., *lugar, dia, mês e ano em que uma acção teve lugar; datação. - kal data ki no dibi di ponta nel ke inkeritu na kunsa? (R99) -. (DATA). N.F. neol. N.S. sin. tempu.



dati

adv., *de repente; subitamente. - Un dia korson dati i findil otca radiu konta kuma PAIGC liberta si tera (A.S.) -.



de 1

v.intr., *causar dor; magoar. - Bo fasi un bokadu di sforsu, bo na odja kuma i ka ta de (R95) -. (DOER). N.F. Manjaco “dé” que significa ter dor (J.-L.Rougé).



de 2

intens., *adjunto de intensidade com a função de acrescentar o sentido [de certeza]; mesmo. - ka Tuga ke bai na rakadason de, pretu ke lebal la (C.P.) -. N.S. ant. men.



de 3

contr., *crase da prep. [di] e do pron. [e]. - ladrons dispus ke prindidu e konfesa kuma elis e na furtaba (R95) -. (DELES; DELAS).



dedada

n., *sinal do dedo; pancada dada com o dedo. (DEDADA). N.S. V.B.



dedi

con., - Samuel, dedi gosi djanan, no dibi di lanta nan (R95) -. (DESDE). N.F. vd. des 3.



dedika

v.tr., *oferecer; destinar; consagrar. - Kada grupu o bairu ta dedika parti di si tempu pa purpara si partisipason na karnaval (P.dos S.) -. (DEDICAR A). N.F. neol.



dedikadu

part., *destinado; oferecido. - Marsu ku Abril sta dedikadu a pursoris ku animaduris di grupu di jovens (Cecomes) -. (DEDICADO A). N.F. neol.



dedikason

1.n., *devoção; afecto extremo. - mame sempri tene un dedikason mas pa fidju di ki propi omi (R95) -. (DEDICAÇÃO). N.F. neol.

2.n., *consagração. - Pa dedikason di muru di Jerusalen djintis bai buska Levitas na tudu kau ke ta moraba (Igr.I.) -.

dedinhu

n., *dedo mínimo; mendinho. (deriv. DEDO). N.S. V.B., sin. dedu di kabantada.



dedu

n., *cada uma das partes articuladas com que terminam as mãos e os pés. - si bu ka kansa, bu ka kema dedu, bu ka na kume sabi nunka (C.P.) -. (DEDO). N.S. dedu di anel; dedu di kabantada; dedu di metadi; dedu di tcudi; dedu-garandi.



dedu di anel

n., *aquele em que se coloca o anel, entre o mínimo e o médio; dedo anelar ou anular. (DEDO ANULAR; DEDO ANELAR). N.M. lexia complexa. N.S. V.B.



dedu di kabantada

n., *dedo mínimo ou auricular. (deriv. DEDO DO FIM). N.M. lexia complexa. N.S. V.B., sin. dedinhu.



dedu di metadi

n., *dedo médio; médio. (deriv. DEDO DE METADE). N.M. lexia complexa. N.S. V.B.



dedu di tcudi

n., *dedo indicador; indicador. (deriv. DEDO DE AÇULAR). N.M. lexia complexa. N.S. V.A.



dedu-garandi

n., *polegar. - Pa da ndjeson, kuru dibi di prindidu i djundadu pa bas na metadi di dedu-garandi, ku utrus dedus (Men) -. (DEDO GRANDE). N.M. lexia composta.



dekada

n., *série de dez anos, espaço de tempo de dez anos. - No staba na dekada di Setenta (P.dosS.) -. (DÉCADA). N.F. proparoxítona, neol.



del

contr., *crase da prep. [di] e do pron. [el]. - Kal ki disiplina ku ma gosta del na skola? (R95) -. (DELE; DELA).



delegadu

n., *comissário; enviado. - delegadus internasional ki mandadu pa Nasons Unidas i pa utru Organizasons (P.dosS.) -. (DELEGADO). N.F. neol.



delegason

n., *comissão de representação de uma ou várias pessoas. - delegason ki faladu asin, delegason di djintis di bon vontadi (R98) -. (DELEGAÇÃO). N.F. neol.



delikadu

adj., *espinhoso; sensível. - n’ bin papia des tema ki muitu delikadu ma muitu interesanti (IN96) -. (DELICADO). N.F. neol.



delis

contr., *crase da prep. [di] e do pron. [elis]. - un delis i Djon Gomes (R95) -. (DELES; DELAS). N.F. paroxítona.



dempeten

n., *arroz novo, que depois de torrado, é pilado e preparado com açúcar. N.F. oxítona; Mandinga “dèmpeten” que significa esse prato da culinária guineense. N.S. V.B.



dentru

adv., *advérbio de lugar que indica a parte interior. - el ta entraba dentru di un tabanka i manda tiraba tudu bedjoti, mindjer garandi, mindjer prenhada (C.P.) -. (DENTRO). N.S. pa dentru; ant. fora.



dentru di

con., *locução prepositiva que indica [no espaço de]; no meio de. - Kuma ku no pudi sibi kin ku na ianda dentru di matu? (C.V.) - si i tcigaba Bisau dentru di un anu i na kababa ku guera kinti-kinti (C.P.) -. (DENTRO DE).



denunsia 1

1.v., *dar a conhecer; acusar secretamente. - I ora ke no denunsia un fatu des, no ta faladu kuma nau no na miti boka na un partidu (R99) -. (DENUNCIAR). N.F. paroxítona, neol.

2.v., *comunicar a ruptura de um tratado. - I denunsia tratadu di amizadi i di koperason entri ki dus tera (R95) -.

denunsia 2

n., *declaração; acusação de alguém por uma falta. - Es tudu i ieraba denunsia ke no fasi pa i buskaduba un soluson pasifika (R99) -. (DENÚNCIA). N.F. proparoxítona, neol.



derba

n., *terçado muito bem afiado; arado. N.S. V.B.



des 1

quant., *número cardinal. - No tene des kasa (R95) - n’ teneba des anu na altura (R95) -. (DEZ).



des 2

contr., *crase da prep. [di] e do det.dem. [es]. - padaria Mina ku sta djuntu des fera na Mindara (R95) -. (DESTE; DESTA; DESTES; DESTAS).



des 3

con., *preposição que indica [a partir de] ou [a começar em]. - N’ tenba un apontamenti ki n’ na panha des di trezi di Abril pasadu (R95) -. (DESDE). N.F. desdi; dedi.



desdi

con., - desdi di ki dia nha familia tudu gosta di Mario pabia i joven simpatiku (N.M.) -. (DESDE). N.F. neol., vd. des 3.



desdi gosi

loc. adv., *desde já; desde hoje; desde este momento. - Nhu pudi informanu, desdi gosi, pabia di ke ku manda premius ka na dadu aos? (R95) - n’ na konta bos kuma desdi gosi bo ka na odjan mas (N.T.) -. (deriv. DESDE AGORA).



desimu

quant., *número ordinal. - desimu lison (J.L.R.) -. (DÉCIMO). N.F. proparoxítona.



Deus

1.n., *nas Religiões monoteístas e na Religião tradicional africana Deus é o ser absoluto e único, causa primeira e fim de todas as coisas, ao qual é devido o culto de adoração ou latria. - Mundu i obra di Deus, sinal di si forsa, di si amor ku si djiresa (L.S.) - Bidjugu ta tcoma Deus Nindo, Balanta di Nhakra ta tcomal N’ala, Fulup ta tcomal Emitai, Mandjaku ku Mankanha ta tcomal Nasimbatci (L.S.) -. (DEUS).

2.n., *nas Religiões politeístas, como as da antiga Grécia e da antiga Roma, há vários deuses e Deus é um ser superior ao qual é prestado culto de respeito ou veneração. - Omis di Efesu, kal alguin ku ka sibi kuma prasa di Efesu i guardaur di baloba di garandi deus Diana? (N.T.) -. (DEUS; DEUSES). N.S. o nome DEUS das religiões monoteístas grafa-se com inicial maiúscula enquanto o das religíões politeístas grafa-se com incial minúscula.

deus ka dan mindjer

n., *nome de um pássaro de cor branca e cinzenta. - Si deus ka dan mindjer n’ na moka tcon -. (deriv. DEUS NÃO DEU-ME UMA MULHER). N.M. lexia complexa. N.S. V.A.; é hábito desse pássaro de movimentar a cauda no chão, por isso tem também o nome de moka-tcon.



deusis

n.pl., - Si Lei tcoma deusis kilis ki Deus manda si palabra pa elis, kuma ku bo fala gora kuma ami n’ lebisil pabia n’ fala kuma ami i Fidju di Deus? (N.T.) -. (DEUSES). N.F. proparoxítona, vd. Deus.



devoson

n., *piedade; dedicação. (DEVOÇÃO). N.S. V.B.



di

1.con., *preposição que exprime várias relações, entre as quais, o posse, a dimensão, a proveniência, a causa e o instrumento. - Ninguin ka pudi kapili gosi di kompanhia ki ka misti - tudu ta bin di fora (P.dosS.) - taxis di kor pretu ku verdi ta staba limpu (P.dosS.) - Iduka pa kal koldadi sosiedadi? (R95) -. (DE). N.M. a sílaba final [-di] pode ter a crase com a preposição di, fenómeno denominado haplologia, quer dizer supressão de uma sílaba quando há duas sílabas contíguas iguais.

2.con., *preposição com o traço [afastamento de um lugar], utilizada em alternância com na. - n’ obi i sai di Gabu (R95) -.

di akordu ku

con., *locução prepositiva que indica [conforme; segundo]. - di akordu ku grau sosial di kada familia; di akordu ku informason tambe ki no sibi (R95) -. (DE ACORDO COM). N.M. ku~ke~ki, às vezes, segue a regra, comum nas línguas africanas da região, da harmonia vocálica,.



di dia

1.loc. adv., *locução adverbial que significa [durante o dia, enquanto há luz solar]. - Djintis tan e ta djumbai di dia si kontra e ka ten tarbadju di fasi; normalmenti djintis mas ta djumbai di noti (N.M.) -. (DE DIA). N.S. ant. di noti.

2.loc.adv., *depois do meio dia; nas primeiras horas da tarde.

di dus

loc.adv., *pela segunda vez; outra vez. - Si bu ta korta rabu di lagartisa un bias, ma di dus i ta difisil (L.A.) -. (deriv. DE DOIS).



di fabur

1.loc.adv., *maneira educada com que uma pessoa dirige a fala a uma outra, sobretudo se esta é desconhecida; com licença. - Di fabur, Nhu kambantanu pa kil utru burdu si kontra Nhu pudi (A.P.) -. (POR FAVOR).

2.coloc, di fabur tciga, *maneira educada de pedir a uma pessoa de afastar-se um bocado para deixar o lugar. (deriv. POR FAVOR CHEGA). N.S. V.A.

di faktu

loc. adv., *locução adverbial que indica [realmente]; com efeito. - Di faktu i un kunfuson garandi (P.dosS.) -. (DE FACTO). N.F. neol., di fatu.



di fatu

loc.adv., - Di fatu kontratu i ta sedu lei, i ta sedu un kusa sagradu mesmu ku ka skribil (R98) -. (DE FACTO). N.F. vd. di faktu.



di grasa

loc.adv., *gratuitamente. - Di grasa ku bo risibi, di grasa ku bo na da (N.T.) -. (DE GRAÇA). N.S. sin. gratis.



di kor

coloc., * diz-se de uma pessoa com a cor da pele mais clara. - Ba punta kil mindjer ma di kor -. (deriv. DE COR). N.S. V.A. Na língua portuguesa DE COR, quando referido a um ser humano, designa [pessoa de pele escura ou não pertencente à raça branca], enquanto di kor, ao contrário, indica [a pessoa cuja cor da pele não é escura].



di kosta

loc.adv., *advérbio que significa [de costas para o chão]. - Santcu tambe dita di kosta i nega (A.P.) -. (DE COSTAS).



di kumpridu

loc.adv., *sempre em frente. - Suma no ka kunsi kaminhu, no bai nan di kumpridu pa ka no pirdi (J.S.) -. (deriv. DE COMPRIDO). N.S. DE COMPRIDO significa de comprimento.



di mampasada

loc. adv., *locução adverbial de modo que significa [em excesso]. - korenta i tris kazas dana pabia di tcubas di mampasada ku kumpanhadu ku ventus forti (R95) -. (deriv. DE MÃO PASSADA).



di noti

loc. adv., *locução adverbial que significa [durante a noite, quando o sol está abaixo do horizonte]. - lun’a na ronka si bonitasku di noti (O.S.) -. (DE NOITE). N.S. ant. di dia.



di repenti

loc. adv., *subitamente. - Di repenti kil kau bida un strada garandi (N.M.) -. (DE REPENTE). N.F. neol.



di tardi

loc. adv., *locução adverbial que significa [no espaço de tempo que vai do meio-dia ao anoitecer]; à tarde. - Sinku ora di tardi, kil firidu tisidu pa ospital (C.P.) -. (DE TARDE).



di tardinhu

loc.adv., *ao fim da tarde. - Bideras ta fika te di tardinhu pa pera utru kanua ku na bin mas ku pis (N.M.) -. (À TARDINHA).



di tris

loc.adv., *pela terceira vez. - E sugundu obu, ora ku bu sutal na tcon, kunsada di pekadur te na galinha, tudu na parsi: di tris kila i rikesa (T.M.) -. (deriv. DE TRÊS).



dia

1.n., * período de tempo de vinte e quatro horas. - I ka ten dia ki ladron ka panhadu na fera (P.dos S.) -. (DIA). N.S. bon dia; dia dia; dia di aos; dia dimingu; dia di finadus; kada dia; kal dia.

2.n., *espaço de tempo entre o nascer e o pôr do sol. - Utru dia i ba tira bumba bedju, i pui nobu, i kunsa pindra bulis (F.M.) -.

3.loc.adv., en dia, *locução adverbial que significa [estar actualizado]. - bu djubi si kontra si barsina tudu sta en dia (R95) -. (EM DIA). N.F. neol.



dia di aos

coloc., *hoje; hoje em dia. - aonti e ka pensaba kuma dia di aos pudi tciga (C.P.) -. N.M. pl. dias di aos. N.S. sin. aos.



dia di finadus

n., *a festa cristã do dia 2 de Novembro. (DIA DE FINADOS). N.M. lexia complexa. N.S. V.B.



dia dimingu

n., - I ka tudu dia ki dia dimingu (L.A.) -. (DIA DOMINGO). N.F. vd. dimingu. N.M. lexia complexa.



Yüklə 5,31 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   62




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin