A. Kadir (1917, İstanbul -1985, İstanbul) Şair, yazar. Kara Harp Okulu'nda öğrenciyken Nâzım Hikmet'le tanıştığı ve "muzır neşriyat" (zararlı kitaplar) okuduğu için tutuklandı

Esma Sultan'ın Hançerli Yahşi

(Eyüp) III:207c.

Esmahan (İsmihan) Sultan (ö. 1585) II:565c, IV:366c, VI:95c, 504b.

ilgili madde:

Esma Sultan Sahilsarayı (Kadırga) III:210c Esmen, Mehmet Nuri IV:239a.

Esmer, Ahmet Şükrü (1893, Kıbrıs -1982, Ankara) Hukukçu. Darülfünun Hukuk Fakültesi'ni bitirdi. ABD'de Co-lumbia Üniversitesi'nde doktora yaptı. 1923'te Vatan gazetesinin kurucuları arasında yer aldı. Gazetecilikle uğraştı. 6. ve 7. dönem (1939-1946) İstanbul milletvekili olarak parlamentoda bulundu. Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde siyasal tarih profesörüydü. Uzun yıllar Ulus'la, dış politika yazılan yazdı.

VIL359a.

Esnaf mad. III:212a, 147 c, V226c, VII:267a.

ilgili maddeler: Bakırcılar I:552b

Bakkallar II:3a Balıkçılık II: 17a Çiçekçilik II:508c Dericilik III:35c Ebru Sanatı III:117b Esnaf Alayları III:2l6b Esnaf Gelenekleri III:218a Gedikler III:386a Kâğıtçılar IV: 379a Kaldırımcılık IV:394b Kalemkârlık IV:395a Kasaplar IV:478a Kaşıkçılık IV:488b Kuruyemişçiler V:132c Kuyumculuk V:l44c Lokumculuk V:224a Loncalar V:224c Lülecilik V:230c Macuncular V:234c Mahyacılık V:275a Manavlar V:294b Manifaturacılar V:296b Muhallebiciler VI:492a Mumculuk V:497a Mühürcülük VI:l6b Narh VI:46b Saatçilik VI:379a Sakalar VI:420a Saraçlar VI:458c Savat VI:473c Sedefkârlık VI:487a Yazmacılık VII:455c Esnaf Alayları mad. IIL2l6b, I:180a.

Esnaf Düğünleri İstanbul'un muhtelif işkollarında çalışan esnaftan biri evlenecek olduğunda düğünü loncası tarafından düzenlenirdi. Başka düğünlere benzemeyen bu gelenek, İstanbullular için de ilgiyle izlenen törenlerdendi. Esnaf kâhyaları, lonca ileri gelenleri, önlerinde sakangurlara bağlanmış bakır mangal, yemek takımları, lenger, sahan, tas vb'den ibaret saçı (düğün hediyeleri) olduğu halde düğün evine giderler, orada rengârenk giysili davetlilerin katılımı ile sazlı sözlü kına gecesi yapılır, perşembe akşamı güvey yemeği yenir, güvey önce camiye gider, oradan da çifte mumlu fenerler, mumlarla donatılmış tablalarla güvey alayı tertiplenir, damat sokak sokak dolaştırılır, en son kapının önünde dua edilip gerdeğe sokulurdu.

Esnaf Eğlenceleri III:218b Esnaf Gelenekleri mad. III:218a.

Esnaf Hastanesi mad. IIL218c, VIL95a.

Esnaf Teferrücleri 1881'e değin yapı-lagelen esnaf gezmeleri, çırak çıkart-

ma ve peştamal kuşatma geleneğinin bir gereğiydi. Bu teferrücler Veliefen-di, Çırpıcı, Kâğıthane, Fenerbahçe, Göksu, Beykoz, Sarıyer mesirelerinde yapılır, en çok da Yuşa ziyareti için Beykoz Çayırı tercih edilirdi. Bu tefer-rüclerde ustalar, yetişen ve ustalık becerisi elde eden çıraklarına peştamal kuşatırlardı. Bu vesile ile çayırda çadırlar kurulur; etli pilav, helva pişirilir, koyun, kuzu kebapları hazırlanır, yenilip içilirdi. Esnaftan yetenekli olanlar hünerlerini gösterir, çalar, oynar ve söylerlerdi. Halk da esnaf teferrücle-rini izlemek için akın akın çayırlara giderdi. Bazen bir hafta ve daha fazla süren teferrücler, lonca kuralları uyarınca peştamal kuşatma, gülbank, dua, el öpme, siftah vb âdetlerle sona ererdi. İstanbul'da son esnaf teferrücünü 1881'de lüleci esnafı Beykoz Çayı-n'nda yaptı. Esnaf Teftişi ve Cezaları III:218c.

Esnaf Tezkireleri 1855'te şehremaneti kurulduktan sonra 7 Ekim 1857'de yayımlanan bir nizamname ile işyerlerinin açılması ve denetimi yeni esaslara bağlandı. Buna göre işyeri açmak isteyenler, şehremanetine belli bir ruhsat harcı ödeyerek esnaf tezkiresi denen izin belgesi almaya başladı. Bu uygulama 1909'a değin sürdü. Bu tarihte belge düzenleme yetkisi Maliye Nezareti'ne bırakıldı. Esnaf, belediyeden aldığı «tezkireleri işyerlerine asmak zorundaydı.

Esnaf-ı Pasban-ı İstanbul II:125c.

Esprit (St.) Kilisesi III:328b, V21a, VI:94c.

Esrar Dede mad. III:219a, II:286a, IV255a, VII:l67a.

Esrar Kahveleri mad. III:219b. Esrar Şah (ö. 1834, Şeyh) IV:74b. Estambol IV:255a. Ester Kira Kadın I:44lb, V:337c,

VI:96a, 398c. Esvap Odası III: 173a. Eşcinsel Kulüpleri IILl44a.

Eşekçi Halil Çeşmesi bak. Halil Ab-durrahman Çeşmesi

Eşkinci Ocağı mad. IH:220a, V:257a.

Eşref Haftalık mizah dergisi. Hüseyin Nazmi tarafından 1909'da yayımlandı. Derginin 26 sayısında Baha Bey ve M. Fazlı'nm karikatürleri, Ahmed Ra-sim, Mithat Cemal, İsmail Safa ve Aka Gündüz'ün yazılan yayımlandı.

Eşref Bey (Hasköylü) VII:255b. Eşref Efendi (ö. 1865) VI:36b. Eşref Ruşen Bey VII:34lc. Eşref Şefik bak. Atabey, Eşref Şefik Eşrefîlik V96a. ilgili madde:

Kadirîlik IV: 372a Et ve Balık Kurumu V:446c.

Etem Bey Evi

146

147

Eyüp

Etem Bey Evi I:331a.

Etensel, Vedat (1921, İstanbul - 1968, ?) Gazeteci. 194l'de Tasvir-i Efkâr' âz gazeteciliğe başladı. Vatan, Yeni İstanbul, Dünya, istanbul Ekspres, Cumhuriyet gazetelerinde, Kırmızı-Beyaz, Stad, Şut dergilerinde çalıştı. Spor kitapları yazdı.

Etfal Hastanesi mad. III:220b, I:4la, II:239b, IV:3b, 14a, 59a, VI:26c, 424c, VH:184c, 186c. İlgili madde:

Etfal Hastanesi Saat Kulesi ve Mescidi III:221c

Etfal Hastanesi Saat Kulesi ve Mescidi

mad.

Ethem (Âşık) V:319c.

Ethem Pertev mad. III:222b, 4l4b,

VTI:264a. Ethem Pertev Eczahanesi III:222c.

Ethem Pertev Yahşi Beykoz İlçesi'nde, Kanlıca Körfezi'nin kuzey kıyısmdadır. "Saraylı Hanım Yalısı" ve "Süslü Yalı" isimleri ile de tanınmaktadır. Saraylı Fatma Hanım tarafından 1860'ta inşa ettirilmiştir. Harem bölümü kayıkhane üzerinde art nouveau üslubunda, ahşap ve iki katlıdır. Deniz cephesindeki arabesk üslupta alt kat balkonları sonradan eklenmiştir. Selamlık bölümü bahçenin diğer ucunda, tek katlı ve aynı mimari üsluptadır. Bu bölüm 1992'de restore edilmiştir.

Ethemefendi Kadıköy İlçesi'nde, Fahrettin Kerim Gökay (Kayışdağı) Caddesi üzerinde yer alan semt. Erenköy'ün kuzeyine, Sahrayıcedit'in güneyine düşer. Batısında Yukarı Göztepe, doğusunda ise Tüccarbaşı semtleri bulunmaktadır. Kadıköy'ün eski ve ünlü liselerinden Erenköy Kız Lisesi, Ethemefendi' dedir.

Etibank II:48b.

Etikan, Hilmi II:l48c.

Etike, Turaıı II:388c.

Etiler mad. III:222c, II:ll6a, 166a, V:207b, VII: 15c, 493b.

İlgili madde:

Nisbetiye Kasrı VI:81a Etiler Yapı Kooperatifi III:223a.

Etmeydanı mad. IIL224b, II:500b, IV:433a, 479b, V:446b, VII:473a.

İlgili madde:

Yeni Odalar VII:467a Etmeydanı Camii VI:l4la. Etmeydanı Mescidi I:l62c.

Etmeydanı Sarnıcı mad. IIL224c, VI:l4la.

Etyemez (Samatya) mad. III:225a, 9b, ila.

Etyemez Baba Türbesi IV:321c.

Etyemez Mescidi bak. Bayezid-i Cedid Mescidi

Etyemez Mirza Baba Tekkesi bak. Mirza Baba Tekkesi

Etyemez Tekkesi Üsküdar tlçesi'nde, Salacak'ta, Imrahor Mahallesi'nde, Salacak İskele Arkası Sokağı'nda bulunmaktaydı. Tekkenin banisi Bayramı tarikatından "Etmekyemez/Ekmekye-mez/Etyemez" lakaplarına sahip Şeyh Hüseyin Efendi'dir (ö. 1767). Aynı tarikattan Şeyh Seyyid Mustafa Akif Efendi tarafından 1286/1869'da yemden inşa ettirilen tekke Cumhuriyet döneminde ortadan kalkmıştır. Ayin günü Âsitâne'de (1840) pazar, Mec-mua-i Tekâyâ'da. (1889) ise pazartesi olarak verilmektedir.

Etyemez Tekkesi Mescidi III:225b.

Etz ha-Hayim Sinagogu mad. III:225b, VT:l4lc, VII:400c.

Eudokia İngerhıa V:202a, 277c.

Eudoksia (Arkadios'un karısı) (?, ? - 404, Konstantinopolis) Bizans imparatori-çesi. Bauto adlı bir Frank komutan ile Romalı bir anneden doğdu, Konstan-tinopolis'te büyüdü. Tarihçi Zosimos'a göre sıradışı güzelliği ile ünlüydü. Ar-kadios (hd 395-408) ile evlendi ve Ocak 400'de imparatoriçe ilan edildi. Kısa süren iktidarı boyunca sürekli hamile olmasına karşın politik mücadelelere katılmaktan geri kalmadı. Konstantinopolis Patriği İoannes Hrisos-tomos ile arasındaki çekişme Konstantinopolis halkı ile saray arasında büyük bir soğukluğa neden oldu. Doğurduğu 5 çocuktan 2'si, II. Teodosios (hd 408-450) ve Pulheria etkin roller oynadılar. 404'te yine hamilelikle ilgili bir rahatsızlık yüzünden yaşamı son bulduğunda ölümü, Hrisostomos ile girdiği çatışma yüzünden Tanrı'mn verdiği bir ceza olarak yorumlanmıştı.

III:225c, 226a, VI:291c, VTI:247a. Eudoksia (VIII. Mihail'in kızı) III:277c.

Eudoksia Sütunu mad. IIL225c, 53a, VIL120C.

Eufemia (Ayia) mad. III:226b, 226c, 227b, IV:3l6a, 330b.

Eufemia (Ayia) Ayazması IV:55a.

Eufemia (Ayia) Kilisesi (Halkedon/Ka-dıköy) mad. III:227b, I:473a, IIL226c, 528b, IV330c, V:18c, 56a, VII:ll6a.

Eufemia (Ayia) Kilisesi (Hippodrom/ Sultanahmet) mad. HI:226c, L85c, 274c, II:255c, III:226b, VI:479b, VII:65a.

Eufemia (Ayia) Kilisesi Kadıköy'de, Mühürdar Caddesi ve Yasa Caddesi arasındadır. 17. yy'm sonunda yeni-den inşa edilmiş, 1830'da onarım görmüştür. Haç planlı kilisenin naosun-da, dört serbest taşıyıcının belirlediği merkezi mekân, taşıyıcıları bağlayan kemerlere oturan yüksek kasnak üzerindeki kubbe ile örtülüdür. Na-osun batısında galeri vardır. I:536c.

Eufemia (Ayia) Martirionu II:256c. İlgili madde:

Eufemia (Ayia) Kilisesi (Hippodrom/ Sultanahmet) III:226c

Eufemia Kadınlar Manastırı (Fener) V:289c.

Eugenie (İmparatoriçe) I:23c, II:34c, 196b, V:345c.

Eugenikos, İoannes (1394'ten sonra, Konstantinopolis - ?, Lakedemone [bugün Yunanistan'da]) Bizanslı din adamı. Patriklikte noterlik görevinde bulundu. Kardeşi Markos gibi kiliselerin birleşmesine karşı mücadele etti. Bu yüzden l439'da Mora'ya sürüldü. 1455'te Trabzon'a gitti. Lakedemone metropolitiyken öldü. Birçok eser kaleme aldı. Konstantinopolis'in Osmanlılar tarafından fethini anlatan bir eseri de vardır. Burada, şehrin mimarisinden ya da sosyal hayatından çok, doğal güzelliklerini, ormanlarını, çayırlarını, büyüleyici bitki örtüsünü anlatmıştır.

Eugeniu I. Theodosius döneminde (379-395) yaşadığı sanılan Eugenios adlı kişinin evi. Adı civarda bulunan Meryem Ana adına yapılmış bir kilise ile Haliç kıyısındaki bir kapıya verilmişti. Üzerindeki İulianus (hd 361-363) yazıtı 10. yy'da okunabiliyordu. Ev yok olduğu halde Eugeniu Kapısı adı 1453' e kadar yaşadı, sonradan Yalı Köşkü Kapısı oldu ve 1870'lerde demiryolu yapımı için yıkıldı.

Eulogia IV:359c.

Eustatios (Selanikli) III:137c.

Eustolia Mavrikios döneminde (582-602) Konstantinopolis'te yaşayan azize. Dinsel söylenceye göre, Roma'da doğmuş, burada rahibe olmuş, Konstan-tinopolis'e göç ederek, Mavrikios'un kızı Sopatra ile bir manastır kurmuştu. Öldükten sonra burada gömülmüş, manastırın reisi Sopatra olmuştu. Bunların tümüyle efsane olması mümkündür, çünkü Sopatra adı alışılmış adlardan olmadığı gibi, ailesi ile birlikte yok edilen Mavrikios'un trajik sonunu anlatan öykülerde Sopatra adına hiç değinilmez. Eustolia Manastırı'nın Fener'deki Teotokos Muhliotissa Ma-nastırı'na yakın bir yerde olduğu sanılmaktadır.

Eutrope Limanı V:215c.

Eutropo (veya Eutropos) IV:331b, 392c. Ev Hocası IV:346b.

Ev Mimarisi mad. IIL227C, II:29a, VII:422a.

ili madde: Konut V:62c

Ev Yılanı Eski İstanbul'un ahşap evlerinde ve özellikle alt katlarında arada sırada yılan da görülürdü. Halk, ev yılanını uğurlu sayar, kimsenin ona ilişmesine, zarar vermesine müsaade edilmezdi. Ev yılanının evi koruduğuna,

evin bekçisi olduğuna inanılırdı.

Evergetes Manastırı mad. III:234b, I:438a, Vll:5b.

Evgin, Erol V:534c.

Evhad Çelebi Hikâyesi II. Mehmed (Fatih) döneminde (1451-1481), İstanbul, Arabistan ve Mısır'da geçen olaylardan kurulu eski bir İstanbul halk hikâyesi. Yedikule yakınlarındaki Nar-lıkapı'da pabuççu esnafından Evhad Çelebi'nin, din kisvesi altında cinayetler işleyip türlü dolaplar çeviren bir Mecusi rahibiyle yaptığı mücadeleyi anlatan ve bu arada eski İstanbul hayatının türlü yönlerini yansıtan hikâye, öbür İstanbul halk hikâyeleri kadar yaygınlık kazanmamıştır.

Ev-İş IV:346c. Evkaf Bankası II:47c

Evkaf Memurları Mektebi Vakıf hukukunu ve yönetimini bilen eleman yetiştirmek amacıyla 19H'de açıldı. Evkaf Nezareti'ne bağlı okul, bir yıllıktı ve idadi mezunlarını alıyordu. Ancak yeterli öğrenci olmaması üzerine rüştiye mezunları da alındı ve bunlar için bir yıllık bir hazırlık sınıfı açıldı. 1912'de Balkan Savaşı dolayısıyla kapanan okul 1913'te yeniden öğretime başladı. Ancak 19l4'te I. Dünya Sava-şı'nın başlaması üzerine yeniden kapanmak zorunda kaldı.

Evkaf-ı İslamiye Müzesi IV:l69b. lili madde:

Türk ve İslam Eserleri Müzesi VII:3l6a

Evliya Camii mad. IIL234b.

Evliya Çelebi mad. III:234c, I:69a, 104a, 128a, l69c, 172c, 180a, 277b, 297c, 371a, II:28a, 89b, 123b, 183a, 193c, 221c, 228b, 302c, 318a, 321a, 355c, 359b, 373a, 375c, 394b, 435c, III:64a, 173b, 205a, 210c, 2l6c, 253b, 263a, 283c, 353b, 388b, 454a, 495c, 509c, 539c, IV:5a, 10a, 10e, ila, llb, llc, I43b, 253b, 381a, 384a, 393a, 395a, 422c, 439a, 440b, 478c, 534b, 536b, V:llb, 29a, 113c, 144e, 225c, 235a, 294b, 321c, 344a, 371b, 394b, 468a, 504a, 509c, 527b, 543a, VL30b, 135a, 14le, 218a, 379a, 406c, 423a, 457c, 459a, 547a, 560a, VII:62c, 73a, 96c, 97b, 160a, 207c, 278b, 307c, 456c, 459a, 464c, 485c, 542b.

Evliya Çelebi Mahallesi Beyoğlu İlçesi'nde yer alır. Bedrettin, Çatma Mescit, Yahya Kâhya, Kamer Hatun, Aşmalı Mescit, Şahkulu, Bereketzade ve Emekyemez mahalleleriyle çevrilidir. Nüfusu (1990) 754'tür.

II:221a.

Evliya Çeşmesi Mevlanakapı'da, Hacı Evliya Camii Sokağı'nda, caminin karşı-sındadır. Şeyhülkurra ve padişah imamı Evliya Mehmed Efendi tarafından yaptırılmış, 1253/1837'de II. Mahmud'

un baş ikbali tarafından tamir ettirilmiştir. Çeşme klasik üslupta, kesme taştan yapılmıştır. Sivri kemeri, küçük bir aynataşı, bunun iki yanında tas koymaya mahsus iki yuvası vardır. Üstü kiremitli ahşap bir çatı ile örtülüdür.

Evliya Hanı Eminönü İlçesi'nde, Kapalı-çarşı'nın kuzey tarafında, Yağlıkçılar ve Tığcılar sokakları arasında, Yorgancılar Sokağı'nda bulunmaktadır. Kitabesi olmayıp, ne zaman ve kim tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir. 1934 tarihli ŞehirRebberi'nde Camili Han adıyla kaydedilmiştir. Planı düzgün değildir. 18. yy'ın yapı özelliklerim taşımaktadır. Duvarları taş ve tuğla sıralarıyla örülüdür. Kapıdan üzeri tonoz örtülü bir geçitle avluya geçilir. Bu geçitte Hacı İsmail Efen-di'nin vakfettiği abdest teknesi ve yanında kuyusu vardır. Kuyu 1237/1821 tarihlidir ve Bilecik Voyvodası Ali Ağa hayratıdır. Han tek avlulu ve çift katlı hanlar grubundadır ve orijinal karakterini tamamen yitirmiştir. IV:426b.

Evliya Hanı Eminönü İlçesi'nde, Çakmakçılar Yokuşu'nun üst tarafında, Örücüler Sokağı ile Tığcılar Sokağı arasında yer almaktadır. Kitabesi yoktur. Ne zaman yapıldığı ve kimin yaptırdığı bilinmemektedir. Günümüzde tamamen özgün halini yitirmiş olup, eski yapı karakterini gösterecek hiçbir iz yoktur. Ancak bu yapının, tek avlulu ve iki katlı hanlar grubunda olduğu anlaşılmaktadır. Eski kaynaklarda yapıyla ilgili bir kayda rastlanmamaktadır.

Evliya Menkıbeleri mad. IIL235c,

515c.

Evrak-ı Şarkiye IIL190b. Evren, Burçak II:148c.

Evren, Fatma Saadet (1920, İstanbul) Avukat. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirdi. Bir süre serbest avukatlık yaptı ve Millet Partisi'nin kurucu üyeleri arasında yer aldı. 12. dönem (1961-1965) İstanbul milletvekili olarak parlamentoda bulundu.

Evren, Kemal II:4l7a, III:563a.

Evren Mahallesi Bağcılar İlçesi'nde yer alır. Mahmutbey Merkez, Hürriyet, Bağlar mahalleleri ve Küçükçekmece İlçesi'yle çevrilidir. Nüfusu (1990) 11.978'dir. L528a.

Evrenos Dede Türbe-Tekkesi II:4l5a.

Eyice, Semavi mad. IIL236a, I:29b, 64c, 505b, II:348a, V:324c, 395a.

Eyrek Deresi L150c.

Eyüb Ağa Çeşmesi Hasköy'de, Keçeci Piri Sokağı'nda, Keçeci (Keçe Mehmed Ağa) Camii'nin bitişiğindedir. Keçeci Çeşmesi adıyla da anılır. III. Ah-med'in hazine emini Eyüb Ağa tarafından yaptırılmıştır. Klasik tarzda,

kesme taştan inşa edilmiştir. Geniş bir saçağı vardır. Üstü kiremitli bir çatı ile örtülmüştür. Aynataşı bozulmuştur. İki kıtalık kitabesi, ortasında bir rozet bulunan sivri kemerinin üstünde yer almaktadır. Eyüb Sabri Efendi (Hafız) VII:455a.

Eyüb Sultan Camii I:44c, III:251a, VIölOc.

ilgili madde:

Eyüb Sultan Külliyesi III: 237a Eyüb Sultan Camii İmareti

ilgili madde: Eyüb Sultan Külliyesi III: 237a

Eyüb Sultan Külliyesi mad. 111:23 7a, 15a, 53c, 122b, 242c, 245b, 252b, 564a, IV:103a, 534a, V:134b, 172c, 548c.

İlgili madde:

Lala Mustafa Paşa Türbesi V:178a Eyüb Sultan Türbesi III:243b.

Eyüb Sultan Ziyareti mad. IIL243b, 250c, VII:ll4a.

ilgili madde: Ebu Eyyub el-Ensarî III:118a

Eyüboğlu, Bedri Rahmi mad. III:244a, II:448b, 540b, V:l69c, 297b, VI:530a, VII:464b.

Eyüboğlu, Eren II:540b, V:297b,

VI:530a. Eyüboğlu, İsmet Zeki IV:l45a.

Eyüboğlu, Orhan (1918, Samsun -1980, İstanbul) İdareci ve hukukçu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirdi. Kaymakamlık, emniyet müdürlüğü ve avukatlık yaptı. 12-16. dönem (1961-1980) İstanbul milletvekili olarak parlamentoda bulundu. Devlet bakanlığı ve başbakan yardımcılığı yaptı.

Eyüboğlu, Sabahattin (1908, Akçaabat -1973, İstanbul) Yazar. Yükseköğrenimini Fransa'da yaptıktan sonra istanbul Üniversitesi'nde Fransız Dili ve Edebiyatı doçentliği, Talim ve Terbiye Kurulu üyeliği, Hasanoğlu Yüksek Köy Enstitüsü öğretmenliği yaptı; İstanbul Teknik Üniversitesi'nde sanat tarihi okuttu. La Fontaine'in fabllarını, Montaigne'in denemelerini, Ömer Hayyam'ın tüm Rubaiyat'mı (Dörtlükler) Türkçeye çevirmiştir. Platon'dan çevirdiği Devlet ile 1959'da Türk Dil Kurumu çeviri ödülünü kazanmıştır. Mavi ve Kara (denemeler, 1961), Sanat Üzerine Denemeler (197<(), Yunus Emre (1971), Köy Enstitüleri Üzerine (1979) bellibaşlı kitaplarıdır. Şair ve ressam Bedri Rahmi Eyüboğlu ile kardeştir.

VI:3l4c, VII:9b.

Eyüp mad. III:245b, I:3b, III:l4c, 19b, 118b, 502a, IV:273a, 36lb, VL83b, 99c, VII:496b.

k

Eyüp Çarşısı

148

149

Ezgi, Subhi

Abdurrahman Paşa Türbesi I:19b

Âdile Sultan Türbesi I:84b

Alaeddin Ali Çelebi Türbesi I:175c

Aşçıbaşı Camii I:359b

Baba Haydar Mescidi ve Tekkesi

I:5l6c

Beyhan Sultan Sahilsarayı II:192b

Beyzade Mehmed Efendi Çeşmesi

II:223b

Bilad-ı Selase II:228a

Bulak Mustafa Paşa Türbesi II:327c

Cafer Paşa Külliyesi II:3ö7c

Cezerî Kasım Paşa Camii II:426b

Çifte Gelinler Türbesi II:512a

Davutpaşa Bahçesi III:10c

Esma Sultan Sahilsarayı III:208b

Eyüb Sultan Külliyesi III:237a

Eyüb Sultan Ziyareti III:243b

Eyüp Çarşısı III:251a

Eyüp ilçesi III:251b

Eyüp Mezarlığı III:252a

Eyüp Oyuncakçılığı III:252c

Eyüp Spor Kulübü III:253c

Ferhad Paşa Türbesi III:292b

Feridun Ahmed Paşa Türbesi

III:293a

Fitnat Hanım Türbesi III:322b

Hayreddin Paşa Çeşmesi IV:33c

Hubbî Hatun Türbesi IV:92c

İzzet Efendi Türbesi IV:313b

Ka'b Türbesi IV:321a

Kaptan Paşa Camii IV:434a

Kaşgarî Tekkesi IV:485c

Kırımı Hüseyin Efendi Türbesi

IV:567c

Kosmidion V:7öb

Lala Mustafa Paşa Çeşmesi V:178a

Loti, Pierre V:228b

Mahmud II Çeşmesi V:26lc

Mihrişah Valide Sultan Külliyesi

V:459b

Mustafa Ağa Meydan Çeşmesi

V:559b

Mustafa Paşa Meydan Çeşmesi V:563b

Nakkaş Hasan Paşa Türbesi VI:30a Nişanca VL83b

Nişancı Mustafa Paşa Camii VL87c Piyer Loti Kahvesi VI:260c Reşadiye Mektebi VI:318c Silahî Mehmed Bey Mescidi VL553a Siyavuş Paşa Türbesi VII:21c Sokollu Mehmed Paşa Külliyesi VII:31c

Ümmî Sinan Tekkesi VII:336c Zal Mahmud Paşa Külliyesi VII: 542a Eyüp Çarşısı mad. IIL251a.

Eyüp Çömlekçiler Mevlevîhanesi Eyüp Ilçesi'nde, halen Nişanca Mahalle-si'nin sınırlan içinde kalan Çömlekçiler semtinde, Zal Mahmud Paşa Külliyesi'nin yakınında bulunmaktaydı. Evliya Çelebi'nin Seyahatname'si ile Mecmua-i Tevârih'te yer alan bilgilerden mevlevîhanenin, I. Mustafa'nın tahta çıktığı günlerde (1622), Yeniçeri Ocağı başçavuşlarından "Kara Çavuş" lakaplı Hacı Mezak tarafından yaptırıldığı fakat ilk mukabelenin icra edileceği gece meydana gelen depremde yerle bir olduğu ve bir daha ihya edilmediği anlaşılmakta, Mecmua-i Tevârib'te yerinin horasancı dükkânı olduğu belirtilmektedir.

Eyüp Fakirleri Koruma Derneği Yoksul bir semt olan Eyüp çevresindeki fakir ve muhtaçlara yardımı amaçlayan dernek ilk kez 12 Eylül 1909'da kurulmuş; bir süre sonra faaliyetine ara veren derneğin ikinci kuruluşu 16 Mayıs 1919'da gerçekleşmiş; aynı adla kurulan üçüncü dernek ise 14 Temmuz 1933'te çalışmalarına başlamıştır. 1947'de 312 üyesi bulunan derneğin merkezi Eyüp Halkevi'ndeydi. Genel başkanı Şaban Özbalçık, yönetim kurulu üyeleri Kâşif Öztoprak, Avni Gökçe, Zeki Heper, Nazmi Ceylan'dı.

Eyüp Gençler Mahfili 1930'da Eyüplü gençler tarafından kurulan tiyatro top luluğu. 1937'de Eyüp Halkevi kuru luncaya kadar çeşitli oyunlar sahne lemiş ve bu semtte sahneye çıkan, ti yatroyu seven bir kuşağın yetişmesi ni sağlamıştır. \

Eyüp Hamamı IIL539c.

Eyüp Hastanesi Sosyal Sigortalar Kuru-mu'na bağlı olarak 1952'de kuruldu. Çocuk, dermatoloji, gece acil, genel cerrahi, göz hastalıkları, iç hastalıkları, kadın hastalıkları ve doğum, kulak-burun-boğaz, nöroloji, cildiye, anes-tezi-reanimasyon, ortopedi ve üroloji olmak üzere 13 semsinde 268 yatağa sahiptir. 1985'te poliklinikte 313.26i hasta muayene edilmiş, 1.708 ameliyat yapılmış, 731 doğum gerçekleştirilmiştir. Bakteriyoloji, biyokimya ve röntgen laboratuvarları vardır.

Eyüp İlçesi mad. III:251b, 245b, 380a,

IV: 138a, 138b, VII:496b. ilgili maddeler: Alibeyköyü I:203a Bahariye I:535b Defterdar III: 14e Düğmecibaşı Mescidi III: 107a Ebu'd-Derda Türbesi III:120b Eyüp III:245b

Hacı Beşir Ağa Darülhadisi III:468c Hafir Türbesi III:493b

Hasan Hüsnü Paşa Tekkesi, Kütüphanesi ve Türbesi III:563c

Hatuniye Tekkesi IV:20c

Hüsrev Paşa Külliyesi IV: 109a

İslam Bey Mescidi ve Tekkesi IV:209c

Kalenderhane Tekkesi IV:398c Karyağdı Tekkesi IV:475c Kasım Çavuş Camii IV:480b Kemerburgaz IV:523a Mahmud Ağa Türbesi V:265c

Mahmud Celaleddin Efendi Türbesi V:266a

Mehmed V Türbesi V:349b

Mirimiran Mehmed Paşa Türbesi

V:473c

Molla Çelebi Tekkesi V:484c Nişanca VL83b

Pertev Mehmed Paşa Türbesi VL244b

Rami VI:305a

Semiz Ali Paşa Camii VI:520a

Semiz Ali Paşa Çeşmesi VI:520b

Silahtarağa VI:553c

Sivasî Tekkesi VILlöa

Süleyman Subaşı Mescidi VII:94a

Şah Sultan Camii ve Tekkesi

VII:125b

Şah Sultan Külliyesi VII: 127a

Şeyhülislam Tekkesi VII:177c

Ümmî Sinan Tekkesi VIL336c

Vezir Tekkesi VII:383b

Eyüp Kaymağı Köylerinde pek çok mandıra bulunan Eyüp'te eskiden kaymakçı dükkânları olduğu gibi, buradaki Bahariye Mevlevîhanesi'nde de bir gelenek olarak konuklara lengerlere serili olarak kaymak ikram edilirdi. Eyüp Mollalığı'na (kadılık) atananlar da tebrike gelenlere yine kaymak ziyafeti verirlerdi. Eski bir İstanbul şarkısının güftesinde Arif Bey de molla olmuş Eyübe/'Birgün olur, kaymak yeriz hep yine / Gamlı zamanlar da geçer, şüphe ne / Bir gün olur, kaymak yeriz, hep yine dizeleri yer alır.