Şeker Bayramı Eskiden daha çok kadınlar arasında Arabi ayların onuncusu olan şevvale verilen ad. Şeker Bayramı da denilen Ramazan Bayramı'nın ilk günü aynı zamanda şevval ayının da ilk günüdür.
Şeker, Fahri V:41a. Şeker Hanı mad. VII:157a. Şeker, Yavuz VII:323c. Şekerci Hanı V:50c.
Şekerci Sokağı Tekkesi bak. Mehmed Emin Efendi Tekkesi
Şekerpare Kadın I:19b.
Şekib Memduh Bey (1884, ? - 1938, istanbul) Besteci. Hariciye Nazırı Şekib Paşa'nın torunudur. Mekteb-i Sulta-ni'yi (Galatasaray Lisesi) bitirdi. Ticaret Odası'nda uzun yıllar çalıştı. Ağabeyi, Cemile Sultan'ın oğlu Celaleddin Efendi'nin kethüdası olduğundan konağa gelenlerden ut ve piyano öğrendi. Türk musikisine Batı üslubu kazandırmaya çalıştı. "Udi Bebekli Şekib Bey" diye anılırdı. "Gönlümle oturdum da hüzünlendim ben yine" mısraıyla başlayan nihavent şarkısı çok ünlüdür.
Şekibe Ali IV:346a.
Şellefyan, Mıgırdıç (1914, Adapazarı -1987, ?) Tüccar. Liseyi bitirdi. Ermeni Cemaati Merkez Mütevelli Heyeti başkanlığı yaptı. 11. dönem (1957-1960) istanbul milletvekili olarak parlamentoda bulundu.
Sem Tov Şikar I:187c.
Şemdanizade V:550a, VL155a, 231c.
Şem'î (Konyalı) I:36la.
Şeminur Hanım (ö. 1863) VII:4l4a.
Şemmas İşo I:340a.
Şems Kıraathanesi bak. Kıraathaneler
Şems Kulübü Ocak 1909'da, Beyoğlu çevresindeki Rum azınlıkların kurduğu, "üyeler arasında iyi münasebetlerin temini, üyelerinin ilmi ve ticari hususlarda inkişafını sağlamayı" amaçlayan kulüp. Merkezi İstiklal Caddesi, Lüksemburg Apartmanı'ndaydı. Başkanı Atanas Kukulis, yönetim kurulu üyeleri Anatoni Zohoriadi, Tomas
Naiçnes, Nikolas Lagutis, Mişail Mişa-ilidis, Yorgi Fotyadis, Leanidas Ha-zapiya'ydı.
Şems Tiyatrosu IILöOb.
Şemseddin Abid Çelebi (ö. 1338) V:423a.
Şemseddin Ahmed Efendi (Kemalpa-şazade) bak, Ibn Kemal
Şemseddin Efendi (Şeyh) V:280a, 36la.
Şemseddin Sami (1850, Fraşeri/Yanya -1904, İstanbul) Yazar, etimolog. Yan-ya'da bir Yunan lisesini bitirdi. Lisede Fransızca, İtalyanca, eski Yunanca, medresede ise Arapça, Farsça öğrendi. İstanbul'a gelip gazetecilik, Matbuat Kalemi mütercimliği yapmaya başladı. Hadîka ve ibret gazetelerinde yazdı. Sabah, Tercüman-ı Şark, Aile, Hafta gibi gazete ve dergileri çıkardı. Makale ve oyunları hoşa gitmemiş olacak ki, Trablusgarp'a sürüldü, ertesi yıl affedilip, sarayda bir göreve getirildi ve el altında, göz önünde tutuldu. Erenköy'deki köşkünde öldü. Şemseddin Sami büyük bir dil bilgini idi, hazırladığı sözlüklerle Türkçe üzerinde önemli etkilerde bulunmuştu. Lisan-i Türkî-i Osmanî (1880), Ka-mus-iFransevî(188Ö), Kamus-i Türkî (1900), Kamusu'l-A'lâm (6 c., 1889-1993) onun hazırladığı sözlükler arasındadır. Ayrıca Orhun yazıtları Ku-tadgu Bilig'i günümüz Türkçesine çevirmiştir. Batı edebiyatından çeviriler yapmıştır (Hugo'nun Sefillerdi, De-foe'nun Robinson Cruseo'su gibi). Şemseddin Sami Bey'in "ilk"lerinden birisi de ilk Türk romanı sayılan Ta-aşuk-i Tal'at ve Fitnat'ı yazmasıdır (1872). Seyyid Yahya (1875), Besa Yahut Ahde Vefa (1875) ve Gâve (1876) adlı üç de oyunu vardır. Şemseddin Sami, çevirmen Belkıs Çorakçı'mn de-desidir.
I:530c, IV:344c, VL380c, VII:464a.
Şemseddin Sivasî (ö. 1597, Şeyh) L21b, VL533c.
Şemseddin Ziya Bey (1882, İstanbul -1925, İstanbul) Besteci. Besteci Çor-luluzade Mahmud Celaleddin Paşa'nın oğludur, ilk musiki bilgilerini babasından öğrendi. Tanburi Cemil Bey'den tanbur, kemence dersleri aldı. Kusursuz güzellikteki şarkılarıyla Türk musikisinin en değerli şarkı bestecileri arasında sayıldı. 20. yy başı İstanbul'unun hüzünlü duyarlılığım yansıtan içli şarkılarından birçoğu şarkı repertuvarmın vazgeçilmez örnekleri arasında yer aldı. Genç yaşta ölümü gerçek bir kayıp sayıldı.
II:529c, V:267b.
Şemsi Ahmed Paşa (ö. 1580) VII:l62c. 'ili madde:
Şemsi Paşa Külliyesi VII:157c Şemsi Dede (ö. 1790) III:362c, Vü:l67a.
Şemsi Efendi (Akşemseddinzade) IV:92c. Şemsi Efendi (Muallim) ilgili madde: Şişli Terakki Lisesi VII: 188a
Şemsi Molla (Ada Beyi) (?, ? - 20. yy'ın başı, İstanbul) Avrupa'da tıp öğrenimi gördü. "Molla'lıkla ilgisi yoktu. Giyim kuşamı ile mollalara benzetilmiş ve bu lakap verilmişti. Ada Beyi lakabını ise ona, Recaîzade Mahmud Ekrem Bey vermişti. Dik başlı, çabuk öfkelenen, canının istediğini yapan, yaz kış oturduğu Büyükada'nın bir bakıma derebeyi olan ilginç bir tipti. Adada esnafı ve köy halkını âdeta yıldırmış-tı. Buranın belediye başkam gibiydi. Görevi gereği İstanbul'a geliş gidişlerinde vapurun ağır gidişinden yakınır, "Biz adada değil, vapurda ikâmet ediyoruz" derdi.
Şemsi Paşa III:467b.
Şemsi Paşa (19. yy, Konya Valisi) VII:255b.
Şemsi Paşa Halk Kütüphanesi Üsküdar' da, Şemsi Paşa Külliyesi'nin medresesinde 1953'te kuruldu. Kütüphanede 25.687 kitap mevcuttur. 64 süreli yayın ve 7 günlük gazeteye abonedir. Çinili Çocuk Kütüphanesi, Mihrimah Sultan Çocuk Kütüphanesi, Selimiye Halk ve Çocuk Kütüphanesi, 23 Nisan Ulusal Egemenlik Çocuk Kütüphanesi de bu kütüphaneye bağlı birimlerdir.
Şemsi Paşa Külliyesi mad. VII:157c,
LV:534c, VII:344b, 347b, 500c. ilgili madde-. Altunbezer, İsmail Hakkı I:228a
Şemsi Paşa Mahallesi Gaziosmanpaşa ilçe merkezinde yer alır. Yeni Mahalle ile Hürriyet, Fevzi Çakmak, Bağlar-başı, Gaziosmanpaşa Merkez mahalleleri ve Bayrampaşa İlçesi'yle çevrilidir. Nüfusu (1990) 15.887'dir.
Şemsicemal Usta VTI:444b.
Şemsîlik I:53a, VI:519c. İlgili maddeler: Abdülmecid Sivasî I:52c Sivasî Tekkesi VII: 16a
Şemsipaşa Üsküdar îlçesi'nde semt. Üsküdar İskelesi'nin güneyinden başlayarak Salacak'a doğru uzanır. Adını burada bir külliye yaptırmış olan Şemsi Paşa'dan alır. Şemsipaşa ile Salacak arasındaki sırt Ayazma Mahallesi'dir. Kıyıda, iskele meydanı ile Şemsi Paşa Külliyesi arasındaki depo ve binalar, 1985-1986'da Üsküdar-Harem sahil yolu inşaatı dolayısıyla yıktırılarak yöre açık alan haline getirilmiştir. İdari bakımdan Rumi Mehmet Paşa Mahallesi sınırları içindedir.
VII:500c.
Şemsi Paşa Külliyesi VTI:157c Şemsipaşa Araba Vapuru Şehir Hatları
İşletmesi araba vapuru. 1965'te, Haliç Tersanesi'nde buharlı araba vapuru olarak yapıldı. 1.072 grostonluktu. Uzunluğu 67,2 m, genişliği 20,5 m, sukesimi 3,1 m idi. Haliç Tersanesi yapımı, her biri 740 beygirgücünde 2 adet tripil buhar makinesi vardı. Çift uskurluydu. 1980'li yıllarda kadro dışı bırakılarak satıldı.
I:286b.
Şemsipaşa Muhacirin Hastanesi I:347c. Şemsiruhsar (ö. 1613) V:503a. Şen, Bilge VII:323c. Şen, Bimen mad. VII:159c, I:302a,
III:260c, V:l40a. Şençalar Plak VL265a. Şendil, Sadık II:446c.
Şenesenevler Kadıköy İlçesi'nde, Üst-bostancı'nın kuzeyinde yer alan semt. Ayşekadın, Kazasker, Kozyatağı ve İçerenköy semtlerine komşudur.
Şengel, Ali Rıza (Eyyubî) (1880, İstanbul -1953, İstanbul) Musiki hocası, nota yazarı, besteci. Eyüp'te doğduğu için "Eyyubî Ali Rıza Bey" diye anılır. Muallim İsmail Hakkı Bey'den Batı notası, solfej, nazariyat öğrendi. Belediye Konservatuvarı İcra Heyeti'nde şeflik; Musiki-i Osmani Cemiyeti'nin Eyüp şubesinde hocalık yaptı. Pek çok öğrenci yetiştirdi. Zakirlik ettiği Rıfaî ve Ka-dirî tekkelerinde dini eserleri, özellikle ilahileri notaya alarak geniş bir koleksiyon oluşturdu. Topladığı koleksiyon Yusuf Ömürlü tarafından yayımlandı. Şehnaz-kürdi ve tahir-kürdi makamlarını düzenleyerek bu makamlarda eserler besteledi.
IV:249c, 378c, VI:39c, 331b. Şengil, Saime VII:204c. Şengül Hamamı mad. VII: 160a.
Şenlik Dede Mescidi Beşiktaş İlçesi'nde, Vişnezade Mahallesi'nde, Şenlik Dede Dere Sokağı'ndadır. Yapı "Maçka Tekkesi" diye de anılıyordu. Hadîka' da bu başlıkla anılan cami bir Şabanî tekkesiydi. Yapının inşa tarihi kesin olarak bilinmese de, 1092/l680'de yapıldığı kabul edilir. 1316/1898 yılını taşıyan bir yenileme kitabesi vardır. Minare kaidesinde ise 1216/1797-98 tarihli dört satırlık bir kitabe bulunmaktadır. Son onarımım 1984'te görmüştür. Tek şerefeli minaresi tuğladan yapılmış olup, şerefe korkuluklarında yıldız kabartmaları vardır. Harim dikdörtgen planlı ve uzun duvarlarında üç, mihrap duvarında iki pencereye sahiptir. Mihrabı cepheden taşkınlık gösterir. Bir ' platform üzerinde yükselmekte olup, bu alt yapı imam evi olarak kullanılmaktadır. Binaya kuzeyden bitişik çift katlı komşu mekânın yan cephesindeki kapıdan camiye girilmektedir.
Şenlikköy (Florya) Mahallesi Bakırköy İlçesi'nde, Florya'nın güneydoğusunda ve deniz kıyısında yer alan mahal-
le. Yeşilyurt ile Florya arasında olmasına rağmen, Florya'ya daha yakındır ve Florya kapsamında kabul edilir. Büyükşehir belediyesine ait dinlenme tesislerinin bir bölümü bu mahallenin kıyı kesimine düşer. Şenlik-köy, Galatasaray Spor Kulübü'ne ait Metin Oktay Spor Tesisleriyle ve Beden Terbiyesi Bölge Müdürlüğü'ne ait futbol stadyumuyla tanınmaktadır. Nüfusu (1990) 8.132'dir.
I:557c.
Şenlikler mad. VII:160b, III: 14le, IV: 144a. ilgili maddeler:
Alaylar I:177c
Esnaf Alayları III:2l6b
Sur-ı Hümayun VH:71c
Şehrayinler VTI:l47b Şenol, Faik III:331b.
Şenozan, Şükrü (1874, İstanbul - 1957, İstanbul) Besteci. Midilli, Muğla ve İzmir'de hekimlik yaptı. TBMM'nin 5. döneminde (1935-1939) Kastamonu milletvekili oldu. Musikiyi Zekâi Dede, Hafız Ahmed Bey (Irsoy) ve Kel Ali Bey'den öğrendi. "Bu sevda ne tatlı ne tatlı yalan..." gibi pek çok sevilen şarkısı vardır.
Şenses, Rahmi III:58c.
Şensoy, Alaeddin VI:295b.
Şensoy, Ferhan III:498a, IV:325b, VL81a, 539b.
Şensoy, Hamdi III:152c.
Şentürk, Namık Kemal (1922, Merzifon) İdareci. Ankara Siyasal Bilgiler Oku-lu'nu bitirdi. Kaymakamlık ve mülkiye müfettişliği görevlerinde bulundu; sırasıyla Van, Diyarbakır, İzmir ve İstanbul valisi oldu. Ekim 1977-Eylül 1980 arasında cumhurbaşkanınca seçilen üye sıfatıyla Cumhuriyet Senatosu'nda görev yaptı. 1983'te Milliyetçi Demokrasi Partisi'nin kurucuları arasında yer aldı. 17. dönem (1983-1987) İstanbul milletvekili olarak parlamentoda bulundu.
VII:364b.
Şerhan Cantacuzino IV:4l8c. Şerbetçi, Mefkure VI:437a. Şerbethane Balozu II:32a.
Şeref Hanım mad. VII: 162a.
Şeref Stadyumu mad. VII:162b, IV:176b.
Şerefâbâd Kasrı mad. VII:l62c, III:70b,
V:183a. Şerefâbâd Su Taksimi III:80c.
Şerefeddin Efendi (Mir Şeref) (?, ? -1640, İstanbul) Üsküdar kadılığından emekli olmuş ve İstanbul'da ölmüştür. Farsça tarihi Enfâsü'l-Ahbâr adını taşır ve bunun 8. bölümü Osmanlı Hanedanı'na ayrılmıştır.
Şerefiye (Maksima) Sarnıcı IL484a.
Seren, Turgay (1932, Ankara) Futbolcu. Spora Galatasaray Lisesi'nde oynadı-
ğı yıllarda başladı. Önceleri santrfor oynadı, daha sonra kaleye geçti. Galatasaray'da 3 kez İstanbul profesyonel ligi, 2 kez Türkiye ligi, 4 kez de Türkiye Kupası şampiyonlukları yaşadı. 51 kez milli olurken 35 kez kaptan olarak sahaya çıktı. 1954 Dünya Kupası finallerine de katılan milli takımın da ka-lecisiydi. 1967'de futbolu bıraktıktan sonra bir süre antrenörlük yaptı. Bugün spor yazarlığını sürdürmektedir.
V:236a.
Şerif Abdullah Paşa Yahşi III:l68c Şerif Abdülmecid Efendi V:410b. Şerif Efendi (Ataullahefendizade)
Şerif Efendi (Nakibüleşraf) VI:152c.
Şerif Hasan Paşa (Çelebizade) (?, ? - 1791, Şumnu) Sadrazam. Rusya ve Avusturya'ya karşı savaşlara serasker olarak katıldı. Sadrazam Cezayirli Gazi Hasan Paşa'nın ölümü üzerine, ordu komutanlarınca serdar-ı ekrem kaymakamlığına getirildi. III. Selim'in vezirler arasında çektiği kura sonucunda 1790' da sadrazam oldu. Cephelerdeki yenilgiler üzerine görevden alınarak öldürüldü.
VI:506b.
Şerif Mehmed Efendi (ö. 1614, Şeyh Arab Halepli) IV:373a, VL235b, VII:6c.
Şerif Paşa (1865, İstanbul, 1944, Kahire) Siyaset adamı. Fransa'da öğrenim gördü. Askeri ataşeliklerde ve Stockholm elçiliğinde bulundu. Islahat-ı Esasiye-i Osmaniye Fırkası ile Hürriyet ve İtilaf Fırkası'nın başkanı olarak İttihad ve Terakki 'ye karşı sert bir muhalefet yürüttü. Paris Barış Konferansı'na (1919) Kürt temsilcisi olarak katıldı. Hatıralarım Meşrutiyete Doğru Ben ve Hayatım (1911) adlı kitapta kaleme almıştır.
Şerifali Çiftliği IL332b, III:385b. Şerife Emine Teslime Hatun VL96b.
Şerife Fatma Hanım Çeşmesi Anadolu-hisarı'nda, Otağtepe Caddesi'nin üst başındadır. Banisi Valide Kethüdası Yusuf Ağa'mn torunu Şerife Fatma Ha-nım'dır. 1274/1858'de inşa edilmiştir. Harap durumdadır. Üstünü örten kiremitli çatısı ile teknesi yok olmuştur. Kaba taştan yapılmış haznesinin önünde, yuvarlak bir kemerin içinde, mermer bir aynataşı ve kitabesi vardır.
Şerife Hediyetullah Hanım V:125b. Şerife Nefise Hanım IV:505c Şerife Revnak Hanım VL321a. Şerifler Hanedanı IV:373a.
Şerifler Yahşi mad. VII:163c, I:240a, III:69b, 168e, V:388a, VI:468b, VII:137b.
Şerifzade Efendi Medresesi Fatih İlçesi'nde, Çarşamba'da, Kurtağa Çeşmesi Sokağı ile Dolaplı Bostan Sokağı' nın kesiştiği köşededir. Başdefterdar
Şerifzade Efendi Mescidi
420
421
Şikâr Ağaları
Şerifzade İbrahim Efendi tarafından 16. yy'da bir mescitle birlikte yaptırılmıştır. Bugün bazı bölümleri ayakta, fakat çok harap bir durumdadır.
Şerifzade Efendi Mescidi Fatih llçesi'n-de, Çarşamba'da, Defterdar Şerifzade Efendi'nin Kadıçeşmesi'ndeki medresesinin bitişiğinde bulunuyordu. Evliya Çelebi ise Karagümrük'te olduğunu yazmaktadır. 16. yy'a ait olan bu mescit hakkında başka bilgi bulunmamaktadır.
Şer'iye Sicilleri Osmanlı döneminde kadıların yönetimindeki şer'i mahkemelerde verilen her türlü kararın işlendiği defterler, istanbul'da bulunan 27 mahkemeye ait 9-883 defter bugün Süleymaniye'deki müftülük arşivinde korunmaktadır. Bu defterlerde en eski tarihli karar 1483, en yeni tarihli karar ise 1924 yılına aittir.
Şermi I:36lb. Şerope İşo 1:340a. Şevçenko, Ihor VL277a.
Şevkâbâd Kasrı Bugünkü Beylerbeyi Sarayı'nın yerinde olan İstavroz Bah-çesi'nde bulunan bu köşk I. Ahmed (hd 1603-1617) tarafından inşa ettirilmiştir. Sultan köşk ile birlikte bir mescit ve maiyet memurları için daireler yaptırmıştı. Şevkâbâd Kasrı II. Mah-mud döneminde (1808-1839) ya büyük bir onarım geçirmiş ya da yeniden yapılmış olmalıdır. 1851'de yeni Beylerbeyi Sarayı inşa edilirken Şevkâbâd Kasrı ortadan kaldırılmış olmalıdır. Kasrın mimarisiyle ilgili bilgi verecek resim ve kaynak bugüne kadar tespit edilememiştir.
II:206c, IV:384b.
Şevkefza Kadın Efendi V:510a. Şevket Bey (Emin Paşazade) V:4lb. Şevket Bey (Kâmil Paşazade) IV:174b. Şevket Bey (Muallim)
Şevket Bey (1827, İstanbul - 1878, İstanbul) Şehremini. Babıâli kalemlerinden yetişti. Şûra-yı Devlet üyesi oldu. Mart 1874-Mayıs 1874 arasında şehre-minliği yaptı. Daha sonra yine Şûra-yı Devlet üyeliğinde bulundu.
Şevket Bey Yalısı Üsküdar İlçesi'nde, Beylerbeyi'ndedir. Yapılış yılı ve mimarı bilinmeyen yalı ile ilgili en eski belge 1812 yılına ait bulunduğundan, yalı bu tarihten önceye ait olmalıdır. 19l4'te yalının sahibi olarak görülen Şevket Bey, yalıyı yaptıran Mustafa Reşid Efendi'nin ailesindendir. Yalı daha sonra birkaç kez el değiştirmiştir. Güney cephesi sağır olan yalı, geleneksel Türk sivil mimarisinin orta so-falı plan tipine girmekteydi. Sofanın iki yanında yer alan odaları bu mekâna açılmakta, sofanın denize bakan tarafında da tek eyvanı bulunmaktaydı. 1960'lı yıllarda harap bir durumda olan yalı, 1976'da tamamen yıkılmış, 1980'li yıllarda dış görünüşü korunarak yeni-
den inşa edilmiştir. Yalı bir bodrum katı üzerine iki katlıdır. Her katta altı oda, birer mutfak ve tuvalet-banyo bulunur. Deniz cephesinde, güney kanadının altında bir kayıkhane vardır. Bodrum katının kare pencereleri üzerinde, ampir üslubunun üzdüklerini yansıtan, dikdörtgen açıklıklı, iki sıralı giyotin pencereler mevcuttur. Bahçenin güneyinde görülen Horasan harcı ile yapılmış duvar parçaları yalının eski hamamına aittir.
Şevket Cenan! Bey II:l68a.
Şevket Efendi (Başmüezzin Besteci) III:58c.
Şevket Gavsi Bey (Özdönmez) VII:455a. Şevket Yücesaz Orkestrası VI: 296a.
Şevki (Âşık) III:40b.
Şevki Bey mad. VII:164c, I:2a, 185a, 302a, III:260c, V:529a, VI:31c, 299b, VH:159c, 225b, 545a, 545a, 563a.
Şevki Efendi (Komik) I:200a, III:60a, 144a, IV:420a, V:312a.
Şevki Efendi (ö. 1874, Kanbur) VL330c.
Şevki Efendi (ö. 1897, Hattat) mad. VU:165a, IV:2a, VII:342b.
Şevki Efendi Tekkesi Fatih İlçesi'nde, Mevlanakapı'mn Osmanlı döneminde "Kalas" olarak anılan kesiminde, Mimar Acem Camii ve Tekkesi'nin yakınında bulunmaktaydı. İnşa tarihi tespit edilemeyen tekkenin adı BOA'da bulunan 1199/1784 tarihli bir belgede geçmekte, 19. yy'm ilk çeyreğinde Rı-faîliğe, daha sonra Halvetîliğe bağlandığı anlaşılmaktadır. Gerek Asitâne'âe (1840) gerekse de Mecmua-i Tekâyâ' da (1889) yerinin arsa durumunda olduğu belirtilmiş, ayin gününün salı olduğu ifade edilmiştir. "Şeyh Şevki Mustafa Efendi?, "Şevki", "Şevki Mustafa Efendi", "Kalas" gibi adlarla da anılan tekke ortadan kalkmış bulunmaktadır.
II:4l5b. Şevki Mustafa Efendi VL297c.
Şevki Mustafa Efendi Tekkesi bak. Şevki Efendi Tekkesi
Şevkiye Köşkü mad. VII:165b, III:70b, VII:282b.
ili madde:
Topkapı Sarayı VII:280c Şevkiye Ocağı VII:l65b.
Şeyh Arif Efendi Tekkesi Fatih İlçesi'nde, Sarıgüzel'de, Hacı Üveys Mahalle-si'nde, Bali Paşa Caddesi ile Hoca Efendi Sokağı'mn kavşağında yer almaktadır. 19. yy'm ikinci yarısında Rı-faî tarikatından Bahçıvan Şeyh Arif Efendi tarafından kurulmuştur. Ayin günü çarşamba olan tekkenin tevhid-hanesi Cumhuriyet döneminde ortadan kalkmış, harem bölümü tadil edilerek son şeyhi Abbas Efendi'nin ailesi tarafından mesken olarak kullanılmış, Şeyh Arif Efendi'nin türbesi ise
yenilenmiş olarak günümüze kadar gelebilmiştir. Söz konusu tekke, ayin günlerinde şeyhlerinin gösterdiği burhanlar ile ünlüydü.
Şeyh Camii Tekkesi bak. Devatî Mustafa Efendi Tekkesi
Şeyh Cevher Tekkesi Beyoğlu İlçesi'nde, Kasımpaşa'da, Piyale Paşa Külliye-si'nin yakınında bulunmaktaydı. Konumu ve tarihçesi tam olarak aydınlatılmamış bulunan bu tekkenin Sa'dî tarikatından Şeyh Mehmed Cevher (Cevherî/Cevahir) Efendi adında bir kişi tarafından 18. yy'm ikinci yarısında tesis edildiği anlaşılmaktadır. Şeyh Mehmed Cevher Efendi'den sonra yerine halifelerinden Şeyh Abdürrahim Efendi'nin geçtiği, tekkede salı günleri Sa'dî ayini icra edildiği, 19. yy'm ikinci çeyreğinde ortadan kalkarak yerinin arsa haline geldiği ve bir daha ihya edilmediği tespit edilebilmektedir.
Şeyh Davud Hanı Eminönü İlçesi'nde, Unkapanı semtinde, Devoğlu Yokuşu ile Bestekâr Basri ve Şeyh Davut sokakları arasında yer alıyordu. 15. yy'da inşa edilmiş olan yapının banisi Me-şaleci ve Seyisler Şeyhi Davud Efen-di'dir. Yapı 18ö9'da yeniden inşa edilmiştir. Giriş kapısı üzerinde ikinci yapılışı gösteren kitabesi yer almaktaydı. Duvarları taş ve aralarda tuğla hatılları olan yapı 1962'de Devoğlu Yokuşu'nün (bugün Cemil Bilsel Caddesi) genişletilmesi sırasında yıktırılmıştır.
Şeyh Derviş Efendiler VL152c Şeyh Ferhad Mescidi Eminönü İlçesi'nde, Kumkapı'da, Musalla Caddesi'nde-dir. Banisi Sadrazam Ferhad Paşa'dır (ö. 1595). 1590 tarihli mescit bir yangında harap olmuştur. "Musalla Mescidi" olarak da anılan yapının mimari özellikleri hakkında bilgi yoktur.
ŞeyhGalib(ö. 1799) mad. VILl66a, I:194c, II:286a, 501c, III:66c, 219a, 362c, 364b, 498c, 508a, IV:108c, V:429a, 46la, VL511b, VH:478c.
Şeyh Hafız İsmail Efendi Tekkesi
II:4l5a.
Şeyh Halim Efendi Tekkesi Fatih İlçesi'nde, Unkapanı'nda, Haraççı Kara Mehmet Mahallesi'nde, Yeşil Tulumba So-kağı'nda bulunmaktaydı. 19. yy'm ikinci yarısında Rıfaî tarikatından Şeyh Ab-dülhalim Efendi tarafından kurulmuş, Cumhuriyet döneminde tamamen ortadan kalkmıştır. Ayin günü cuma olan tekke "Yeşil Tulumba Tekkesi" olarak da anılmaktaydı.
Şeyh Hıfzı Efendi Tekkesi Unkapanı'nda, yeri ve inşa tarihi tespit edilemeyen bir Nakşibendî tekkesidir. Büyük bir ihtimalle 19. yy'm üçüncü çeyreğinde Şeyh Hıfzı Efendi tarafından kurulan tekkede perşembe günleri ayin icra edildiği, yerinin arsa durumunda olduğu tarihli Mecmua-i Te-kâyâ'da (1889) belirtilmiştir.
Şeyh Hulusi Efendi Tekkesi Eminönü İl-
çesi'nde, Alemdar Mahallesi'nde, Zey-neb Sultan Camii'nin yakınında bulunmaktaydı. 1280/1863-64'te Rıfaî tarikatından Şeyh Mustafa Hulusi Efendi tarafından kurulmuş, tesis edilmesinden az bir müddet sonra Kadirîliğe intikal etmiş, Cumhuriyet döneminde ortadan kalkmıştır. Ayin günü çarşamba olan tekkenin tarihli Mecmua-i Tekâyâ'da. (1889), postnişini Şeyh Raşid Efendi olarak belirtilmiştir.
Şeyh Hüseyin Efendi Tekkesi mad. VII:l67b.
Şeyh Mehmed Cerrah Paşa Camii bak. Cerrah Mehmed Paşa Külliyesi
Şeyh Mehmed Geylanî Mescidi bak. Bursa Tekkesi Mescidi
Şeyh Mehmed Haffaf Tekkesi Fatih İlçesi'nde, Altımermer Küçükhamam' da, Seyit Ömer Mahallesi'nde bulunmaktaydı. "Kadızade Tahir Efendi Tekkesi" olarak da anılan bu tesis 18. yy'm ortalarından itibaren İstanbul tekkelerine ilişkin kaynaklarda zikredilmektedir. Ayin günü cumartesi olan ve Kadiri tarikatına bağlı bulunan tekkenin Encümen Arşivi'nde bulunan 1948 tarihli fotoğraflarında, geniş bir bahçe içinde yer aldığı, 19. yy'm sonlarında veya 20. yy'm ilk çeyreğinde yenilendiği anlaşılan, ulusal mimari üslubunda, anıtsal bir cümle kapısına sahip olduğu, kagir duvarlı, kırma çatılı, mescit görünümünde bir tevhid-hane ile buna bitişen iki katlı bir ahşap binadan meydana geldiği görülür. Tevhidhane, yuvarlak kemerli büyük pencerelerle aydınlanmakta, konak görünümü arz eden ve harem-selam-lık bölümlerini barındırdığı anlaşılan ahşap kanadın, kafesli dikdörtgen pencerelerle donatıldığı belli olmaktadır. Saliha Sultan'ın (ö. 1843) düğününe (1834) davetli Kadiri şeyhleri arasında bu tekkenin postnişini Mustafa Efendi'nin adı geçmekte, ayrıca Mecmua-i Tekâyâ'da (1889) Şeyh Rıza Efendi'nin adı verilmekte, Sefine'de de son postnişin olarak Şeyh Naci Efendi'nin kaydı bulunmaktadır. Cumhuriyet döneminde harap düşen tekke 1980'de geçirdiği bir yangında tarihe karışmıştır.
Şeyh Murad Mescidi mad. VII:l68b.
Şeyh Murad Tekkesi bak. Murad Buharî
Tekkesi Şeyh Nevruz Tekkesi mad. VII:l69c.
Şeyh Nuri Tekkesi bak. Kurban Nasuh
Mescidi ve Tekkesi Şeyh Osman Efendi Tekkesi bak. At-
pazarı Tekkesi Şeyh Resmi Mahallesi Fatih İlçesi'nde
yer alır. Muhtesip İskender, Koca De-- de, Hatip Muslihittin, Müftü Ali, Sinan
Ağa, Kirmasti ve Hoca Üveyz mahalle-
leriyle çevrilidir. Nüfusu (1990) 7.662'
Dostları ilə paylaş: |