Üçsen «Kazak» kabileleri, evvelce yine buradan doğuya çekilmiş olan «Nogay» kabilelerinden ibaretti.
inci, asrjn_ üçüncü çeyreğinde Kazak hanları «Edil» ve «Yayık» tan Cungaryaya kadar lizanan bozkırlara mâlik olup, batıda rus (Pet- resburg) ve doğuda çin (Pekin) hükümetlerinden fermanlar alıyorlar ve o fermanları da, mezkûr hükümetlerin Kazak sultanlarına olan mah sus iltifatları olarak telâkki ediyorlardı. Bu kadar geniş bozkırları işgal •ederek birbirinden uzak yaşıyan kabileler, dil ve âdetleri itibariyle yek- diğerinden uzaklaşmadılar. Bilâkis her zaman ve bilhassa Ralmuk za manında ve ondan sonra hanların mücadeleleri: zamanında yekdiğe- riyle pek ziyade karışmak, mıntakadan mıntakaya sürüklenmek, bati dakiler doğuya, doğudakiler batıya geçmek suretiyle, kalmuk mücade lesinde olduğu gibi, bütün sahraya müşterek kahramanların zuhuru ve o zamanlardaki büyük içtimalarda (hanlar ve beğlerin düğün ve «aş» yani «yoğ» merasimleri gibi) bütün «Kazak» kabilelerinden mümes siller ve halk şairleri toplanıp müşaereler tertip edilmesi, burada söy lenen hitabeler şiirlerin şairin ibare ve üslûbiyle bütün kabilere dağıl ması neticesinde âdât ve ananeler birliğini^ümmî oldukları halde, ko nuşma lehçesinin birliğini muhafaza ettiler. Bugün Cungaryadan ta Edil havzasına kadar tekmil Kazakların lehçesi tamamen birdir'. Fakat uzun zamanlar umumî hanlara tâbi olmadan ve büyük siyasî hâdiselere ka- rışmayıp,. beynelmilel siyasî hayattan uzak kalıp aşiret entrikaları ve buna ilâveten «Kazaklık» ruhiyle yaşamış olmaları, bu Türklere tesir siz kalmamıştır. Ekseriya siyasî ve fikrî hayatta da eski «Kazaklık» hâ lâ bir fazilet addediliyor. Komşiı medenî Türklerden fazla çekinmek vardır. Elbette bu, kazaklığın kusuru ve menfi tarafıdır ; bununla beraber Kazaklar, eski bir medeniyetin kuvvetli tesirinde olmadıklarından, yeni asrî medeniyeti, asrî ilim metodunu ve fikir sistemlerini, komşu medenî Türk kabilelerine nisbeten daha çabuk kavrayıp benimsiyebiliyorlar.
