A zərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti Niyazi Əlikram oğlu Həsənov Bİznesin strateji İdarə ediLMƏSİ (Dərslik)

Sxem 11.8
Strateji əhəmiyyətli təşkilatları idarə etmənin paradiqmasının strukturu

Sxem 11.9
Regionları idarəetmədə qarşılıqlı əlaqələrin struktur sxemi

Dövlət, region, təhsil üzrə iyerarxiyanın yaradılması və təsərrüfat sub­yekt­ləri üçsəviyyəli strategiyaların münasibətlərinin təhlili regional strateji plan­laşdırmanın növbəti determinantlarını seçməyə imkan verir. Dövlətin stra­tegiyası, bəlkə, regional strateji planlaşdırma (burada normativ aktlarda ifadə edi­lə bilər, hansılar ki, dövlət regional siyasətinə aiddir) prosesinə düz təsir göstər­mək və vasitəçilik edilməsidir. Dövlət tənzimləməsinin regionlarda daha yumu­şaq və səmərəli olması bu məsələyə güclü təsir edir. Vəziyyətin uyğun olması və şirkətin daha sə­mə­rəli formada dövlətin inkişaf strategiyasına təkan verməsi ümumi inkişaf üçün yaxşı zəmindir (sxem 11.9).
Subyektiv olaraq idarəetmə orqanları regionun hədəf mənbəyidir və qərarlar qəbul edərkən (həm də regionun inkişaf strategiyasının seçimini həyata keçirərək), yalnız sosial mühit qarşısında şirkətlər məsuliyyət daşımır, həm də müvəffəqiyyətli strategiyanı həyata keçrməklə ictimai tanınmasına ümid bəsləyir (sxem 11.10).
Sxem 11.10
Regionun strateji uyğunluğu

Qeyd etmək asandır ki, intensiv iqtisadi inkişafın və təhsil sisteminin inkişafının təminatı ictimai təminat və təhsilin alınmasında bərabər imkanların təminatı sferalarında ehtiyatların paylanmasını tələb edir. Məhdudlaşdırılmış ehtiyatlar şəraitində intensiv inkişafın təminatı, eyni zamanda ictimai təminatın saxlanılması ilə yalnız xarici mühitdən (məsələn, dövlətin büdcəsindən) inkişaf proqramlarının dəstəyi halında mümkündür.

­ 11.4. İqtisadi inkişafa strategiyaların təsiri

İqtisadiyyatın inkişafı və təhsil sistemləri regionun potensialını güc­lən­dir­məyə və bununla sosial sahənin gücləndirilməsi üçün ehtiyatları təmin et­məyə imkan verəcək. Həmçinin, təhsilin səviyyəsinin artması bütün aspektlərdə regionun tarazlaşdırılmış inkişafının zəmanətidir. Beləliklə, hədəflərin strateji sistemi inkişafın prioritetlərini müəyyən edir və başqa aspektlərdə missiyanı həyata keçirməyə imkan yaradır.

Regionun inkişafının göstəricilərinin sistemi, bu regionun vəziyyətini xarakterizə edən və inkişafın nisbi səviyyəsinə uyğun mülahizə yürütməyə imkan verən kompleks miqdar modelidir. Buna görə belə model məcbur olduğundan regionun və ya dövlətin inkişaf səviyyəsinin xarakteristikaları üçün istifadə edilən ümumi göstəricilər əsasında qurulmalıdır kı, belə modellərdən istifadə səmərəli məsələ olsun. Modeli xəyalın dörd aspekti üzrə regionun vəziyyətinin konfiquratoru kimi təsəvvür etmək olar.
Regionun inkişafı və hər göstəricinin strateji əhəmiyyətinin təyin edilməsi imkanı, əsasən, göstəricilərin arasında əlaqələrin mövcudluğu sisteminin tarazlığı haqqında danışmağa əsas verir və öz növbəsində, regionun strateji inkişafının göstəricilər sisteminin modelləşdirilməsi prosesində strateji xəritənin (SX) konsepsiyasının tətbiq edilməsi haqqında danışmağa əsas verir.
Strateji xəritələr (SX) və göstəricilərin tarazlaşdırılmış sistemi haqqında əsərlərin bəzilərini yada salaq: Kaplan Robert, Norton Devid. Göstəricilərin tarazlaşdırılmış sistemi. Hərəkət strategiyası. 2-ci nəşr. Tərc. ing. - M.: "Olimp-Biznes" Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti, 2003. Səh. 320; Şirkətin fəaliyyə­tinin sə­mərəliliyinin qiymətləndirilməsi: Göstəricilərin tarazlaşdırılmış sisteminin praktik istifadə üzrə rəhbəri: Tərc. ing. M. "Vilyams-ın" nəşriyyat evi, 2003. səh. 304.
Regionun inkişafının dörd aspektinə uyğun olaraq dörd strateji xəritə hazırlanmış ola bilər, əgər tələb edilən səviyyəyə qədər detallaşdırmaq və strategiyanın hazırlamasının son mərhələsində düzəliş etmək mümkündürsə (sxem 11.11).