A zərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti Niyazi Əlikram oğlu Həsənov Bİznesin strateji İdarə ediLMƏSİ (Dərslik)

İqtisadi amillər:
- ümumdaxili məhsulun tendensiyaları;
- işgüzar dövrün mərhələsi;
- faiz dərəcəsi və milli valyuta məzənnəsi;
- dövriyyədə olan pulun miqdarı (sərf edilməsi);
- inflyasiyanın dərəcəsi;
- işsizliyin səviyyəsi;
- qiymətlər və əməkhaqqı üzərində nəzarət;
- enerji ehtiyatlarının qiymətləri;
-investisiya siyasəti.


Sosial-mədəni amillər:
- əhalinin demoqrafik strukturu;
- həyatın, adətlərin və vərdişin stili;
- mentalitet;
- əhalinin sosial portatipliyi;
- istehlakçıların fəallığı.


Texnologiya amilləri:
- ETTKİ-də xərclər;
- müxtəlif mənbələrdən;
- intellektual mülkiyyətin müdafiəsi;
- ETT sahəsində dövlət siyasəti;
- yeni məhsullar (yenilənmə sürəti, ideyaların mənbələri).
PEST-təhlilin keçirilməsinin növbəti mərhələləri aşağıdakı əsaslarla seçilir:
1. Şirkətin funksiyasında həyata keçirmənin və təsirin yüksək eh­timalına malik olan xarici strateji amillərin siyahısı işlənilir.
2. Əhəmiyyətli mənimsəmə yolu ilə bu şirkət üçün hər bir hadisənin vahiddən başlayaraq müəyyən çəki − sıfıra qədər qiymətləndirilir. Çəkilərin cəmi olmalıdır, vahidə bərabər və normalaşdırma ilə təmin edilməlidir.
3. 5-bal cədvəli üzrə şirkətin strategiyasına hər amil ilə bağlı hadisənin təsirinin dərəcəsinin qiyməti verilir:
- "beş" — güclü təsir, ciddi təhlükə;
- "vahid" — təsirin yoxluğudur, təhlükələr cüzidir.
4. Onun təsirinin gücünə amilin çəkisinin vurulması yolu ilə hesablanmış qiymətlər təyin edilir və bu şirkət üçün ümumi halda ölçülmüş qiymətləndirmə kimi nəzərə alınır.
Ümumi qiymətləndirmə şirkətin hazırlığının dərəcəsini, xarici mühitdən gələn və proqnozlaşdırılan amillərə necə reaksiya verməyi göstərir.
Sahə üzrə təhlilin hədəfi
Sahənin və onun ayrı-ayrı mal bazarlarının cazibədarlığının təyin edilməsi sahə üzrə təhlilin hədəfidir. Belə təhlil strukturun və sahənin dinamikasını anlamağa imkan verir, onun üçün tipik imkanlar və mövcud təhlükələr, müvəffəqiyyətin əsas amillərini müəyyən etmək və bu əsasda bazarda şirkətin davranış strategiyasını hazırlamaq lazım gəlir. İqtisadi istiqamət üzrə izləmənin əsas obyekti ilə sahə üzrə təhlilin keçirilməsi zamanı qənaətli sahəyə xidmət etdiyini unutmaq olmaz.
Sahə – bu bir istehlak bazarında analoji mallarla və ya xidmətlərlə rəqabət aparan şirkətin məcmusudur.
Bu baxımdan, sahənin təhlilinin növbəti mərhələləri seçilir:
- sahə üzrə mühitin iqtisadi xarakteristikalarının təyin edilməsi;
- rəqabətin dərəcəsinin qiymətləndirilməsi;
- müvəffəqiyyətin əsas amillərinin təyin edilməsi;
- sahənin cazibədarlığının dərəcəsi haqqında nəticənin əldə edilməsi və yoxlanılması.