A21 Avezbayev S

4. Ishlab chiqarish markazlarini joylashtirish 
X jalikning tashkiliy-ishlab chiqarish tuzilishiga asoslanadi-
gan, ishlab chiqarish b limlarining soni va lchamlari aniqlan-
ganidan, x jalik markazlari joylashtirilganidan keyin ishlab 
chiqarish b limlarining x jaiik ichidagi ixtisosligi aniqlanadi va 
ishlab chiqarish markazlari joylashtiriladi. 
Ishlab chiqarish markazi — bu umUmiy ixchain hudud, yagona 
texnologik jarayon, umumiy transport va energetika qurilmalari 
va hayotni ta'minlash tizimlari (suv, elektr, issiqlik ta'minotlari va 
sh. .) bilan birlashgan ishlab chiqarish binolari va inshootlari 
majmuasidir. / 
Ishlab chiqarish markazlari ahdli yashash joylari chegaralari 
ichida, yashash zonasiga yaqin joyiashishi mumkin. Ayrim hollar-
da sanitariya-gigiena va zoovetefinariya cheklashlari natijasida 
bunday markazlardan aholi yashash joylarining yashash zonalari 
va boshqa ishlab chiqarish majmualarigacha b Igan masofa katta 
b lishi kerak b lsa, u aholi yashash joylaridan tashqarida joy-
lashtiriladi. 
Ishlab chiqarish markazlarining quyidagi tiplari mavjud: 
— umumx jalik ahamiyatiga ega majmualar (umumx jalik 
hovlilari), ular z ichiga ishlah chiqarish binolari va inshoot-
lari— qishloq x jalik mashinalari va qurollarini ta'mirlash va 
saqlash b yicha (ta'mirlash-mexanika hovlilari), yo och materi-
allariga ishlov berish, qurilish detallari va konstruksiyalarini ishlab 
chiqarish (qurilish hovlilari) b yicha, qishloq x jalik mahsulot-
Iarini va materiallarini taxlash va saqlash (omborxonalar maj-
muasi) b yicha, garajlar va brigadalarning ishchi hovlilari (ular 
umumx jalik hovlilari bilan q shilgan vaziyatlarda) guruhini 
oladi; 
— brigadalar ishchi hovlilari; 
250 

---

— chorvachilik, parrandachilik va boshqa hayvoniar fermalari 
va majmualari; 
— issiqxona-parnik majnuialari, omuxta yem tayyorlash 
b yicha ishlab chiqarishlar va sh. .; ; 
— qishloq x jalik mahsulotlarini birlamchi qayta ishlash 
b yicha ishiab chiqarishlar. 
X jalikning ishlab chiqarish obyektlari tarkibiga qishloq x jalik 
aviatsiyasi uchun uchish-q nish va vertolyotlar maydonchaiari, 
veterinariya, veterinariya-sanitariya obyektlari, umumx jalik 
ahamiyatiga ega don qabul qilish va tozalash maydonchalari, mini-
elevatorlar, paxtaxirmonlari, idishlar maydonchalari, idishlargajoy-
lash va saralash joylari, ma'danli itlarni va pestitsidlarni saqlash 
uchun omborxonalar va sh. . ham kiradi. 
X jalikda ichki yer tuzishda zarur: 
— ishlab chiqarish markazlari turlari, soni va lchamlarini 
belgilash hamda ularni maqsadga muvofiq joylashtirishni re-
jalashtirish; 
— yangi ishlab chiqarish markazlarini qurish, mavjudlarini 
kengaytirish va qayta qurish uchun zarur yer maydonlarini 
aniqlash, rejada uchastkalarni belgilash va ularni joylarda ajratish; 
— ishlab chiqarish markazlarini mintaqalarga b lish chizmasi-
ni tuzish. 
Umumx jalik hovlisi qishloq x jalik korxonasining asosiy ish-
lab chiqarish markazi hisoblanadi. U x jalikning asosiy aholi 
yashash joyida (markaziy qishloqda) joylashadi. Korxonalarni qay-
ta tashkil etishda, ularni maydalashtirishda yangi x jalikning hov-
lisi, asosan, zining oldingi vazifalari b yicha foydalanilishi 
mumkin b lgan bir guruh ishlab chiqarish obyektlariga ega (ido-
ralar, garajlar, ta'mirlash ustaxonalari, omborhonalar va sh. .) 
mavjud ishlab chiqarish markazi asosida joylashtiriladi. 
Umumx jalik hovlisi iloji boricha brigadalarning ishchi xovlilari 
bilan birlashtiriladi, xizmat k rsatiladigan hududning markazida 
joylashgan, yaxshi transport aloqalariga ega asosiy aholi yashash 
joyida joylashtiriladi. 
Umumx jalik hovlisining yonida yoki uning hududida korxo-
naning ma'muriy binosi joylashtiriladi; unda x jalik rahbariyati 
va bosh mutaxassislar, yordamchi xizmatchilar (buxgalteriya, re-
jalash b limi, dispetcherlik xizmati va boshq.) joylashadi.