198
Xavfsizlik huquqi
+
+
Meros
va vasiyatnoma
bo‗yicha o‗tish huquqi
+
Muddatsizlik huquqi
+
Zararli
foydalanishni
taqiqlash huquqi
+
O‗ndirish ko‗rinishidagi
javobgarlik huquqi
+
+
Qoldiq
xususiyat
huquqi
+
*Jadval O‗zbekiston Respublikasi ―Aksiyadorlik jamiyatlari va aksiyadorlarning
huquqlarini himoya qilish to‗g‗risida‖gi Qonuni asosida tuzilgan
Mulkiy huquqlarning 7.5.1-jadvaldagi taqsimlanishi
birlamchi taqsimot
bosqichi hisoblanadi. Ushbu bosqichda, ya‘ni huquqlarning har biri undan samarali
foydalanishdan manfaatdor bo‗lgan mulkdorning qo‗lida bo‗lgan vaziyatda
mulkning optimal tarkibiga erishish muhim o‗rin tutadi.
U yoki bu imkoniyatli
mulkdorning mulkiy huquqlaridan samarali foydalanishdan manfaatdorlik darajasi
haqida mulohaza yuritishda Kouz teoremasi
1
asos bo‗lib xizmat qiladi. Boshqacha
aytganda, mulkiy huquqlarning dastlabki taqsimlanishi ishlab chiqarishning
tarkibiga ta‘sir o‗tkazmaydi, chunki pirovardida
huquqlarning har biri ushbu
huquqdan eng samarali foydalanish asosida u uchun eng yuqori narxni taklif
etishga qodir bo‗lgan mulkdorning qo‗lida bo‗ladi.
Endi bu holatni xususiy
korxonalar misolida ko‗rib chiqamiz. Amaldagi qonunchilikka
2
asosan xususiy
korxona mulkdori bilan uning ishchilari o‗rtasida mulkiy huquqlar taqsimoti 7.5.2-
jadvalda keltirilgan shaklda namoyon etilishi mumkin.
7.5.2-jadval
1
Агар мулкий ҳуқуқлар аниқ тақсимланиб, трансакция харажатлари нолга тенг бўлса, у ҳолда,
агар даромад самарасидан фикрни бошқа томонга бурсак, мулкий ҳуқуқларнинг
тақсимланишидаги ўзгаришлардан қатьи назар, ишлаб чиқаришнинг таркиби ўзгармасдан қолади.
2
Ўзбекистон Республикасининг ―Хусусий корхона тўғрисида‖ги қонуни. 11 декабр 2003 йил.
