Abulqosimov m. H., Umarov a. T., Qulmatov a. A. Institusional iqtisodiyot

 
7.5.3-rasm.
 
Fermer xo„jaliklarida mulkiy huquqlar ob‟yektlari 
tarkibi*(
*Manba: 2004 yil 26 avgustda qabul qiingan ―Fermer xo‗jaligi to‗g‗risida‖gi Qonun 
asosida tuzilgan).
Fermer xo‗jaliklarida Еrga bo‗lgan mulkiy huquqlarni tahlil qiladigan 
bo‗lsak, bu Еrda mulkiy huquqlar ikkita sub‘ekt – fermer xo‗jaligi va davlat 
o‗rtasida taqsimlangan (7.5.3-jadval).
 
 
FERMER 
XOʼJАLIGI
 
Yer, qishloq xoʼja-
lik ekinzorlari va 
koʼchatzorlari, dov-
daraxtlar 
Chorva mollar 
va parrandalar
Bino va 
inshootlar 
Yetishtirgan 
mahsulot 
Intellektual 
mulk va 
boshqalar
Inventar, 
asbob-
uskunalar
Pul va moddiy 
mablagʼlari
Qishloq xoʼjalik 
texnikasi, transport 
vositalar

---

201 
7.5.3-jadval.
Fermer xo„jaliklarida Еrga bo„lgan mulkiy huquqlar taqsimoti* 
Mulkiy huquq tur lari 
Fermer xo„jaligi 
Davlat 
Egalik qilish huquqi 
- 
16 -m. ЕK 
Foydalanish huquqi 
13 -m. Fxq, 
53 –m. ЕK 
- 
Tasarruf etish huquqi 
- 
16 -m. ЕK 
Daromad olish huquqi 
17-m. Fxq,
173 m. FK 
- 
Kapital qiymat huquqi 
- 
16 -m. ЕK 
Xavfsizlik huquqi 
17 -m. Fxq
- 
Meros va vasiyatnoma bo‗yicha o‗tish 
huquqi 
13 , 21 -mm. Fxq 
- 
Muddatsizlik huquqi 
- 
10,16 -m. ЕK 
Zararli foydalanishni taqiqlash huquqi 
- 
36 -m. ЕK, 
173 -m. FK 
O‗ndirish ko‗rinishidagi javobgarlik 
huquqi 
227 -m. FK 
16 -m. ЕK 
Qoldiq xususiyat huquqi 
-
36 -m. ЕK 
Izoh: FK – O‗z Fuqarolik Kodeksi, ЕK – O‗zR Еr Kodeksi, Fxq – O‗zR ―Fermer xo‗jaligi 
to‗g‗risida‖gi qonuni, m. – modda. 
*Manba: Amaldagi qonunchilik hujjatlari asosida tuzilgan 
Ma‘lum muddatga ijaraga olingan Еr uchastkasi uchun fermer tomonidan 
davlatga ijara haqi to‗lanadi. Davlat, o‗z navbatida, fermerning Еr uchastkasiga 
bo‗lgan huquqini shu muddat ichida mustahkam himoyasini ta‘minlaydi. Ya‘ni bu 
holatda fermer uchun ushbu huquqlarni o‗z ichki imkoniyatlari bilan 

---

202 
himoyalashdan ko‗ra, bu vazifani davlatga yuklab, o‗zi ijara haqi to‗lagani 
foydaliroqdir.
Ma‘lumki, fermer xo‗jaliklari mavsum paytida turli qishloq xo‗jaligi 
texnikasi (mashina, traktor va boshqa transport vositalar)ga muhtojlik sezadi. 
Tegishli texnikani lizing orqali olish ushbu muammoning samarali Еchimi 
hisoblanadi. Lizing orqali olingan texnikaga bo‗lgan mulkiy huquqlarning 
taqsimoti 7.5.4-jadvalda ko‗rsatilgan.