Abulqosimov m. H., Umarov a. T., Qulmatov a. A. Institusional iqtisodiyot

 
16.1.1-jadval. 
 Dunyo mamlakatlarining ITTKI xarajatlari 
1
Абулқосимов Ҳ.П., Абулқосимов М.Ҳ. Иқтисодий хавфсизлик: назария ва амалиѐт. Ўқув қўлланма.-
Т.:Ноширлик ѐғдуси, 2019.- 212-бетлар. 
1
Муаллиф томонидан The UNESCO Institute for Statistics (
http://uis.unesco.org/
) маълумотлари асосида 
аниқланди. 
2
 
https://www.worldometers.info/gdp/
 
3
The UNESCO Institute for Statistics (
http://data.uis.unesco.org/Index.aspx?DataSetCode=SCN_DS&lang=en#
) 

---

473 
bo„yicha reytingi
1
 
ITTKI ni moliyalashtirishning davlatlar YaIM iga nisbatan xarajatlaridagi 
geografik tavofutlar mamlakat yoki mintaqaning global innovatsion tizimda 
ishtirok etish darajasini aniqlash imkonini beradi. Tadqiqot va ishlanmalarga 
moliyaviy xarajatlarning miqdori aksariyat hollarda davlat YaIM hajmiga 
to‗g‗ridan-to‗g‗ri bog‗liq bo‗ladi. Ya‘ni, dunyoning YaIM hajmi bo‗yicha 
gigantlari global miqyosda ITTKI ni moliyalashtirishda ham Еtakchi 
hisoblanishadi. 
Jahonda ITTKI ni moliyalashtirishning uchta asosiy manbasi mavjud: davlat, 
xususiy va xorijiy. Birinchi ikki sektorning jami invsetitsiyalardagi ulushi 90% ni 
tashkil etadi. Bugungi kunda ayniqsa rivojlanayotgan davlatlar uchun xususiy 
kompaniyalar va fondlar tomonidan berilayotgan xorij kapitalning o‗rni nihoyatda 
muhim sanaladi. O‗tgan asrning 90-yillaridan boshlab dunyo mamlakatlarining 
innovatsion faoliyatda o‗zaro hamkorliklari kuchaya boshladi. Bunda transmilliy 
kompaniyalar (TMK) katta rol o‗ynadi. Hozirda ular ko‗plab rivojlanayotgan 
davlatlar (Hindiston, Malayziya, Tailand va boshqalar) hamda Markaziy va 
Sharqiy Еvropa mamlakatlari milliy innovatsion tizimimda asosiy innovatsion
1
R&D Magazine December 2010; R&D Magazine December 2018 (
www.digital.rdmag.com
) 
Mamlakat 
2010 y. 
Mamlakat 
2017 y. 
ITTKI xarajatlari, 
mlrd. doll. (XQP 
bo‗yicha) 
ITTKI xarajatlari, 
mlrd. doll. (XQP 
bo‗yicha) 
AQSh 
395,8 
AQSh 
538,0 
Xitoy 
141,4 
Xitoy 
445,0 
Yaponiya 
142,0 
Yaponiya 
185,0 
Germaniya 
68,2 
Germaniya 
115,0 
Koreya 
Respublikasi 
42,9 
Koreya 
Respublikasi 
85,0