Avctarii indici tomus quartus
Yüklə 19,02 Mb.
|
|
lam, Caroli quidem & ipsam, si non matrem aviam tamen, ut de felicitate prolis valeamus faustè & feliciter ominari.
in quo cùm primaria sapientiæ præ- sint lumina, magisterij potiùs quàm disciplinę oportet eminentiam agnoscamus. Sit tamen pro illo
ex doctis Senatoribus offensionis lapidem invenisse, eo quod cognitionem hu- jusmodi ad Regium non spectare Consilium conatus fuero demonstrare. Sed quidem non debuit ex eo occasio offensionis assumi. Cùm enim litigiosa agitetur caussa, licet profectò parti, pro jure, quod sibi arbitratur compete- re, efficaciter declamare. Decimalium autem caussarum cognitionem ad Consilium non spe- ctare erant quæ probarent multa, & Religio- nibus nimis quantùm intererat sic evincere, de Pontificia enim sententia non poterant dubi- tare; jam enim circa hoc indictum fuisse silen- tium pridem me audivisse recordor, ex quo & pro favore Religionum, etiamsi caussa in Con- silio ageretur, non leve argumentum suppe- tebat. Sed Religiones suo sunt eo in articulo defraudatæ conatu, & Consilium cognitionem hujusmodi ad se spectare ineluctabili sententia pronuntiavit. In quo cùm docti, probi, & verè Christiani judices intervenerint, est quod de- beamus meritò revereri. Sed decretum hujus- modi ut Consilij quidem, non ut Concilij œcumenici, infallibile prorsus amplectit. Unde & impugnationi locus relinquitur, cùm in opi- nalibus simus, & qui non posse aliquid fieri gravi ductus ratione contendit, si fiat, conten- dere dicto & scripto potest minimè fieri po- tuisse, salva judicum reverentia, & sententiam velit nolit amplexus. Id quod in caussis spiri- tualibus præcipuè locum habet, in quibus ut à Tribunalibus laicis assumantur, urgentissi- mæ & clarissimæ debent intercedere rationes. Unde vidi viros doctos & in jurium tractatione versatos, atque ad hujusmodi tribunalia promo- tos, circa hæc magno cum timore procedere, & quantùm in ipsis erat eorum judicium de- clinasse. Nihil ergo à Nobis in discursu præ- fato alienum à ratione, aut debita Regio In- diarum Consilio reverentia perpetratum, dum de sola actum defensione, idq́ue non levibus, ut luculenter constat, fundamentis. Ecclesijs obsequiosa habere officia cupientibus, ab altercationibus præfatis felix terminus su- pervenit, compositione peracta: ut scilicet sic res ista in hac Metropolitana Ecclesia proce- dat, sicut in Hispania, in qua non decima, sed vicena solvitur, aut vigesima, quod nomen erat antiqui vectigalis: ita cum proportione, juxta receptam in hoc consuetudinem, medietas sola solvatur. Quam quidem compositionem Ex- cellentissimus Prorex Regio Fiscali audito, utpote Patroni vices gerens probavit, supremo Indiarum Consilio prærogativa postremi ju- dicij reservata, aut ijs, quibus Rex caussam de- tulerit terminandam. Circa quod nihil occur- rit, in quo possit Patronus hærere, cùm sit res juxta Juris dispositionem legitima partium con-<-P> @@0@ @@1@ positio licet, ut constat ex Cap. Ex multiplici, de Decimis, ibi: Mandamus, quatenus Abbatem
ita dispositum, ut videri præsertim potest in Bulla Innocentij X. pro Ecclesijs Poloniæ litem intendentibus Societati. nem prædictam opus fuisse Regio consensu, eo quòd ratione duorum Novenorum, in eo de commodo, aut interesse, quod dicitur, agatur: Nam quod ad illos spectat sine dependentia ulla ab Ecclesijs Indiarum peragitur, dum lo- cantur decimæ, & Patroni loco Regij Sena- tores assistunt, & ita illi quasi secundarium quid veniunt principali annexum, ex urbana Ecclesiarum recognitione, per quam jus in ip- sos acquisitum. Neque Ecclesiæ aliam subiere obligationem recognitione prædicta, quàm sol- vendi illos juxta eam quantitatem, quæ ex ad- ministratione ab eisdem peracta resultaret, op- poni etiam nequit Reginam Gubernatricem à Religionibus pro compositione supplicatione interposita requisitam, etiam non expectato pro eo Ecclesiarum mandato suis Procuratori- bus transmisso, cum respectu omnium, præ il- larum distantia difficile esset ipsum obtineri; & decimarum dominium, (sic fateri coëgit ne- cessitas) apud suam Majestatem extaret. Ad quod quidem, sententia Consilij audita, re- spondit id salva fieri non posse justitia. In quo videtur Consilium veritati conformiùs cen- suisse. Non inquam opponi potest, quia ex eo potiùs videtur, quod est ab Ecclesia Limana factum comprobari. Regina namque compo- sitionem desiderat, & in eo Religionibus grati- ficari: ex defectu autem consensus mandato expressi eam non posse fieri declaravit. Illam enim Ecclesiæ & Religiones per se ipsas face- re recusabant. Posito ergo ex parte illarum consensu, non est jam Reginæ, quod desidere- tur officium, aut etiam Regis jam regimine potientis. Non enim quod ipsis inerat ex Pon- tificijs decretis jus, poterat salva auferri justi- tia: cùm tamen Regina in hoc negotio minimè à se violandam protestetur. positionem factam Sede vacante, cùm tamen Jus clamet Sede vacante nihil innovandum. Tit. 9. Lib. 3. Sed quidem neque ex hoc capite compositio facta potest infirmari, quia nihil per ipsam factum est, quo jus fuerit Episcopi aliquatenus læsum, aut emolumenta Episco- palia tantisper imminuta, immò ejus caussa utiliter gesta, ut reipsa habeat, quod dubia sub spe, clausa in arca inutiliter dormiebat. Et qui-<-P>@@
sanctissimè constitutum, quod non sit, qui, Epis- capale jus tueatur, quæ sunt verba Innocentij Tertij Cap. 1. suprà. Atqui in casu nostro fue- runt qui jus Episcopale tuerentur, quod erat cum Capituli jure connexum, & ad quod pa- riter utilitas pertinebat. Pręterquam quòd res agebatur ad Patronum spectans, & cùm sic accidit, ad Capitulum dispositio spectat in eo quod est maximè proprium Episcopo, quia mo- menti maximi, collatio scilicet Beneficiorum, de quo Tit. 19. n. 31. & 32. Ex eo autem ad il- lud, quod est minus, posse argumentum fieri ibidem dictum in fine n. 32. Pro quo & faciunt, quæ diximus Tit. 18. n. 13. Capitulum scilicet posse disponere circa bona mensæ in ijs, in qui- bus nihil constituunt contra Episcopi jurisdi- ctionem, aut contra jus commune, de quo & Tit. 19. n. 1. Quod quidem in casu nostro ve- rum habet, si & addamus administrationem decimarum etiam Sede plena ad Capitulum pertinere, & Episcopum circa illam tamquàm unum tantummodo de Capitulo suffragari. Quæ omnia ostendunt ritè & rectè composi- tionem fuisse dispositam. Et quidem cùm de illa ag$unclearcœptum, Sedes erat plena, & Dominus Archiepiscopus præ reliquis in favorem Socie- tatis propendebat, unde quod est factum pro- culdubiò comprobasset, ut habere pro certo possimus, successoribus placiturum: quòd si non placeat patienter laturus, quia Capitulum jure est usum suo, utpotè quod in plenitudine potestatis succedit, nonnullis exceptis, de qui- bus Jus ipsum, in quibus id, quod versamus, minimè continetur, juxta receptissimam do- ctrinam Scriptorum, de qua plurimis adductis Dom. Barbosa de potestate Episcopi Allegat. 36.
dum hæc scribo gravis concertatio extat, & Partium studium sibi undique præsidium co- natur adsciscere, ea, quæ à me dicta aliquale putantur habere momentum, unde & hinc & inde uti faventia utrisque proferuntur. Mate- riam concertationi præstitit Reverendissimi P. Generalis Augustiniensis familiæ rescrip- tum, in quo pro assumendo convenientiori mo- do circa Provincialis Capituli præambula, ne ad breve unius diei spatium redacta, ea oriren- tur incommoda, quæ diuturna experientia comprobarat, peculiarem, consultatione PP. Magistrorum præhabita, concedebat faculta- tem. Quod quidem non fuit Consilij registro subjectum: atque ea de caussa à multis minimè esse admittendum conclamatum suit, quia in eo Alternativæ jus, juxta temporis circumstan- tias videbatur infirmari, aut alia erga plures<-P> @@0@ @@1@ dientiam recursus habitus, vox data Fiscali, qui pro registri defectu plura sua in responsio- ne congessit, & res adhuc sub judice est; sed me non tali, unde hoc loco conabor tantùm quod in præfato dixi, luculentiùs explica- re, ne aliqua in eo compugnantia esse videa- tur.
non egere, ex eo probari potest, quod dictum nu. 55. & 56. in priori enim generalis illa ha- betur conclusio: O cosas, que innovaren en las Religiones, y no fueren en el gobierno ordinario de ellas. Quod quidem de innovatione notabili videtur accipiendum: nam ut nu. seq. dicitur gubernatio ordinaria multas novitates admit- tit; sunt enim illæ pro varietate temporum necessariæ: & ita in Capitulis Generalibus & Provincialibus passim disponuntur. Sunt enim illæ ad bonum Religionum regimen, & ob- servantiæ redintegrationem aut conservatio- nem necessariæ, & ita obstare nequeunt con- versioni Indorum, aut tranquillo regionum Indicarum statui, unde ad ordinariam guber- nationem spectare dicendæ sunt. Quod ut ro- boretur, supponamus id quod pro Peruviana Provincia concessum est, pro universa Reli- gione dispositum. Tunc equidem registro non esset opus, quia ratione novæ illius dispositio- nis nihil esset, quod Indicum Provinciæ statum ita immutaret, ut inconvenientibus esset ob- noxium, & jam ad ordinariam gubernationem pertineret. Cùm ergo etiamsi generaliter non sit dispositum, eodem modo res se habeat, di- cendum pariter, non esse pro registro obliga- tionem. An autem Reverendissimus Generalis potuerit dictam concedere facultatem, alia quæstio est, quæ ad Tribunalia laica non spe- ctat, cùm sit de jure, & non de facto, & pro potestate præsumendum sit, ac legitima Insti- tuti proprij intelligentia in eo, qui supremam obtinet dignitatem, & Assistentes ac consilia- rios apud se habet non contemnendæ peritiæ, vt hic etiam locum habeat Cæsarei Juris effa- tum, sacrilegium esse de potestate Principis dubitare. registro opus sit, ex dictis n. eodem potest osten- di, siquidem ibi dicitur, quod licet Regiæ Sche- dulæ cùm de ordinaria gubernatione loquun- tur, non debeant ita accipi, ut ordinarium prout est delegato oppositum, ulla ratione designent, sed prout extraordinario, quod adductis exem- plis demonstratum: in eo nō videri consequen- tiam dispositionis, & quodammodo sibi con- trariari quòd inter extraordinaria, qualia sunt illa, de quibus ibi, & n. 55. 64. & seqq. nume- rentur Magisteria, & Declarationes Consti- tutionum, juxta dicta nu. 54. cùm tamen ad ordinariam gubernationem pertineant, quam- vis secum afferant novitatem. Sicut & multa alia, quæ delegationem important, de quibus ibi. Cùm autem, quidquid de apparenti com- pugnantia sit, quam nolumus Regijs mandatis adscribi, constet registro subjicienda Magiste- ria & Declarationes Constitutionum aut Acto- rum Capitularium, ex eo videtur fieri etiam<-P>@@ <-P>dispositionem illam, de qua est quæstio, regi- stro exponi debuisse, non enim declaratio, sed plusquàm declaratio est, cùm manifestam circa Capitulorum formam inducat novita- tem. loco. Cùm autem à me noviores citentur sche- dulæ desiderarunt aliqui eas à me in speciali proferri, quia præter citatas à Dom. Solorza- no nullæ aliæ inveniuntur. Ad quod quidem ingenuè fateor eas me non vidisse, & fortasse illæ non extant, sed ad stylum esse Regij Con- silij referendum, quod cùm de rescriptis Præla- torum majorum ageretur, & opponeretur ab aliquibus non fuisse registro subjectas, censuit illud obstare ipsis prædictum defectum. Quo- cumque autem modo id acciderit, parvum est in eo discrimen. Et ut cum sufficienti possem loqui fundamento, justam diligentiam adhibui; licet quidam affirment Magisteria apud ipsos sine registro transire. Quod quidem ex eo for- san evenit, quia pro eo stat qui se opponat nul- lus, juxta dicta nu. 48. Quod equidem & cir- ca rescriptum, de quo est controversia, potuis- set fieri, si contradictionis spiritus defuis- set.
se tueri conatur, si attentè legantur, compe- rietur duo tantùm me ostendere voluisse. Pri-
tere novitates, unde difficile esse Regium de- cretum cum omnibus, quæ continet, ad cohæ- rentiam verosimilem revocare. Secundum, id quod de ordinaria gubernatione dictũ non esse ita accipiendum ut omne delegatum ad regi- strum compellere videatur, quod est priori con- forme, quia pro ordinaria gubernatione novi- tates aliquæ necessariæ sunt, in quibus locum habeat delegatio. Ex his autem est quod elici pro utrâque parte non inverosimiliter possit. Pro contendente non esse necessarium regi- strum, si probet, etiamsi novitatem afferat, ad ordinariam gubernationem pertinere. Pro quo si exempla suppetant, magnum indè pręsidium adsciscendum. Nescio autem an facile id futu- rum. Qui verò registrum necessarium conan- tur evincere, habent pro se PP. Minorum ex- emplar, de quo nu. 54. ubi licet scrupulosè in eo actum à Regio Consilio diximus, actum tamen; unde ab eo non videtur recedendum documento. Accedit extraordinariam valde dispositionem videri, cui nulla alia similis pro Religiosa illa familia, & ita turbationibus, & scandalis obnoxiam. Unde poterunt Regij Se- natores ut benè illis visum fuerit, pro ipsorum eximia probitate & sapientia judicare. facultatem Reverendis. Generalis non esse pro decidendis vocalium caussis, & jure suffragan- di ante duos menses futuri Capituli: quod qui- dem postulatum, penitus tamen denegatum, sed universaliorem, ad interpretandas sci- licet Constitutiones, cum Diffinitorij con- cursu, & certo numero Magistrorum. In quo quidem pro doctrina tradita nihil est momenti alicujus unde veniat alteranda. Licet non pauca scripta sint, ut ostendatur Reverendis. Gene-<-P> @@0@ @@1@ re, quæ quidem non adeò videntur firma, ut quibusdam apparent, & arbitror posse illis non difficilè responderi. Et ut jam dixi, ad recolle- ctionem Scripti, de qua agitur, minimè esse talis articuli disceptationem necessariam, quam neque laicum potest tribunal usurpare. Unde secluso respectu ad registrum, non possent Re- ligiosi ad illud habere recursum, contra suum Generalem querelantes, eo quòd sui officij ter- minos transiliret. Ubi dicit forsan quispiam, ad expeditionem caussæ, de qua agitur, opor- tere dignosci an decretum præfatum ad ordi- nariam gubernationem spectet: pro quo sup- ponendum est illud esse legitimum, si enim tale non sit, neque ad ordinariam, neque ad extra- ordinariam gubernationem potest pertinere, & ita transitus denegandus. Sed hoc non ur- get, quia Regium tribunal Generalium decre- ta debent legitima supponere, quia præsumptio stat pro ipsis, utpotè sui muneris plenam cog- nitionem habentibus, neque eos inauditos condemnare: esset enim absurdissimus alius agendi processus, & Religiosæ observantiæ certissima corruptela. Puncto ergo legitimitatis intacto, eo ipso quòd turbationum videatur occasio, quæ ex hujusmodi ad laica tribunalia recursibus potuit non ægrè deprehendi, potest illi registri defectus opponi, etiamsi aliquo- modo videri possit spectare ad ordinariam gu- bernationem, quia sic vitari inconvenientia illa possunt, quæ legibus registri à Catholicis nostris Regibus intenduntur, juxta doctrinam Dom. Solorzani nu. 53. & 54. adductam. posse aliquando circa litteras Patentes sine re- gistro acceptas dissimulare; duas tamen excep- tiones adjeci, ut scilicet notitia extrajudicia- lis esset, & quod non essent turbamentis caus- sam allaturæ. Cùm tamen in casu nostro no- titia judicialis, & turbationum appareat irre- fragabilis certitudo. In quo quidem applicatio est genuina, sed supponendo scriptum, de quo agitur, ad ordinariam gubernationem non per- tinere, de qua id, quod ibi est traditum proce- debat; unde ulteriùs probandum restat illud tale esse, quod non est negotium valde difficilis probationis, cùm nihil tale in usu fuerit ab exordio Provinciæ, & tantopere ea de caussa, atque singulari decernendi forma in nulla alia pervisa Provincia, admirationem alumno- rum, ac exterorum pariter concitarit, cujus op- positum si pars adversa probaverit, magnam equidem victoriam reportabit. Ubi forsitan id, quod est dictum nu. 57. à sapientibus judici- bus observabitur, in favorem supremi Prælati sententiam moderatis, uti in re dubia. Sed qui- dem aliud est rem esse dubiam, & aliud pro- babilem, juxta communem Doctorum sensum, de quo Nos alibi non semel. Si autem in quo- cumque eventu scandala timeantur, & du- bium cessat, & probabilitas, cùm pro certo ha- beri debeat opponi debere registri defectum. Potest autem aliquando ex oppositione hujus- modi suum etiam timeri periculum, unde & transitus opportunior judicari, & ita quasi pro<-P>@@ <-P>regula habenda major Religionum pax, quam Reges nostri enixè desiderant, & Gubernato- ribus commendant, estq́ue adeò Religiosis ne- cessaria, ut sine illa eorum claustra, Acolita sint, dum ipsi intra claustra fremunt, & extra illa id quod apud vatem sequitur: & terras turbine perflant, Virgil. 1. Æneid. Sed meliora Deus. Et meliora poterunt non immeritò ju- dicari, quæ Regio Senatui sunt visa talia, dum in favorem transitus judicavit, licet non Yüklə 19,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|