Azərbaycan dilində işgüzar və akademik kommunikasiya
Yüklə 101,66 Kb. Pdf görüntüsü
|
| 1)ADIAK fenni neyi oyrenir ve vezifesi: “Azərbaycan dilində işgüzar və akademik kommunikasiya” fənninin məqsədi bakalavrlara işgüzar ünsiyyətin nəzəriyyəsi və təcrübəsi sahəsində biliklər vermə, onların gələcəkdə peşəkar fəaliyyətlərini bu istiqamətdə formalaşdırmaq, inkişaf etdirməkdir. 2)Kommunikasiya haqqında anlayış. Kommunikasiya informasiya mübadiləsi deməkdir.ünsiyyət insankar arasında təmasın yaranması kimi meydana çıxır.ünsiyyət prosesində insanlar arasında fikir bilik rəy mübadiləsi gedir.ünsiyyətin üç mühüm tərəfi var: Ünsiyyətin kommunikativ tərəfi İnteraktiv tərəfi Prespektiv tərəfi Məzmunundan asılı olaraq ünsiyyətin aşağıdakı növləri var: Maddi ünsiyyət, koqnitiv ünsiyyət, komdision ünsiyyət, motivlərlə bağlı ünsiyyət, işgüzar fəaliyyətlə bağlı ünsiyyət 3.Rəsmi işgüzar üslub, onun alt üslubları və əsas xüsusiyyətləri. Rəsmi işgüzar üslub rəsmi və işgüzar sənədlərin dil xüsusiyyətləridir. Ona görə də rəsmi və işgüzar sənədlərinin dil təzahürünə rəsmi işgüzar üslub deyilir. Bu üslubun əsas göstəricisi fikrin standart formalarla, yığcam verilməsidir. Standartlıq və yığcamlıq bu üslubun bir qədər quruluğunu göstərir. Rəsmi işgüzar üslubda artıq sözlər, obrazlı, poetik ifadələr işlədilmir, fərdi nitq ünsürlərindən uzaq qaçılır. Bu üslubun normallığı möhkəmdir. Ancaq lüğət tərkibi yığcam, sintaksisi məhduddur. 4)İşgüzar sənədlərə ərizə, tərcümeyi – hal,bildiriş, elan, arayış və s. aiddir. İşgüzar sənədlər hamı üçün standart formada hazırlanır. İşgüzar sənədlər həcmcə kiçik olur. İşgüzar sənədlərin müəyyən hissəsini hər bir şəxs özü hazırlamağı bacarmalıdır. Bəzən işgüzar sənədlərin hazır formaları olur ki, hər hansısa bir məsələ ilə bağlı göstəricilər həmin hazır formalara yazılır. Bunun üçün də sənədin dili konkret, ifadəli, aydın olmalıdır 5)İşgüzar ünsiyyət. Cəmiyyətdə insanlar arasında ən geniş yayılmış ünsiyyət növü işgüzar ünsiyyətdir.İşgüzar danışıqları uğurla aparmaq, iş sənədini düzgün tərtib etmək bacarığı indi hər bir insanın peşə mədəniyyətinin ayrılmaz hissəsinə çevrilmişdir. Peşəkar fəaliyyətin demək olar ki, hər hansı bir növündə yüksək uğura nail olmaq üçün işgüzar ünsiyyət qaydaları və prinsipləri ilə bağlı müəyyən məlumatlar, biliklər, fikirlər mütləq əldə olunmalıdır. İşgüzar ünsiyyətin məqsədi qarşıya müəyyən məqsədlərin və konkret vəzifələrin qoyulmasıdır.İşgüzar ünsiyyətdə həmçinin tək bir məqsəd və iştirakçıların qarşılıqlı əlaqəsi olmalıdır. 6) İşgüzar ünsiyyətin məcburi elementləri və qarşılıqlı təsirli olması Məcburi elementlər aşağıdakılardır Tək məqsəd, iştirakçıların qarşılıqlı əlaqəsi, məkan, yer, iş bölgüsü Qarşılıqlı təsirli olması aşağıdakıları bilmək lazımdır Tanışlıq, maraq doğuran problemin müzakirəsi, problemin həlli, əlaqənin tamamlanması 7)Effektiv işgüzar ünsiyyət-EİÜ EİÜ üçün əsas şərt motivasiyadır. İşgüzar ünsiyyət tətbiq olunan effektivliklə əlaqədar olaraq,işgüzar ünsiyyetin bütün iştirakçılarının həm son nəticəyə çatmasında, həm də şexsi niyyətlərinin həyata keçirilməsində qarşılıqlı asılılıq diqqət mərkəzində olmalıdır. EİÜ başqa bir prinsipi birgə fəalliyət zamanı komanda üzvlərinin uyğunluğu ve harmoniyasıdır. EİÜ əhəmiyyetli bir hissesi resmi ünsiyyətdir. Bu növ işgüzar qarşılıqlı əlaqə korporativ ünsiyyət adlanır . İşgüzar korporativ ünsiyyətdə bir tərəfdaşla əlaqəni dayandırmaq mümkün deyil 8)Şifahi və yazılı nitq və onların xüsusiyyətləri Nitqin 2 forması var. Şifahi və yazılı.Şifahi nitqin əsas vasitəsi səslərdir və onların tərkibindən düzələn sözlərin səslənməsidir.Yazılı nitqin ifadə vasitəsi isə hərflərdir və onların tərkibi ilə düzələn yazılardır.Şifahi və yazılı formalaşmasında fizioloji amillərlə yanaşı, görmə, eşitmə kimi hiss üzvləri iştirak edir. Şifahi nitqin xüsusiyyətləri: 1.Şifahi nitq danışılır və eşidilir 2. Şifahi nitq leksikasında hamıya aydın ümumişlək sözlərə daha çox yer verilir. 3. Şifahi nitqdə cümlələr, əsasən qisa və sadə olur. 4. Şifahi nitqdə danışiq dilin xüsusiyyətləri mühafizə olunur 5. Şifahi nitqdə intonasiya fasilə vurğu və s. vasitələrdən istifadə olunur 6. Mimika, jest və başqa hərəkətlər özünü göstərir 7. Şifahi nitqin axinı sürətli olur. Adi halda insan 1 dəq - də 80 - 100 söz tələffüz edir. Lakin bəziləri isə 1 dəq- də 120 - dən artiq söz tələffüz edir. Yazılı nitqin xüsusiyyətləri: 1. Bu nitq yazılır və oxunur 2. Yazılı nitqdə elmi, texniki, siyasi və başqa terminlər çox işlədilir. 3. Yazılı nitq ədəbi dilin əsasında formalaşıb inkişaf edir 4. Yazılı nitqdə intonasiya fasilə vurğu və s. şifahi nitq ünsürlərini əks etdirən durğu işarələrindən istifadə edilir. 5. Yazılı nitqdə mimika və jest əsas rol oynamır 6. Yazılı nitq hər hansı məlumatın fikirlərin nəsildən -nəslə keçməsində əsas rol oynayır. 9)İşgüzar ünsiyyətdə özünütəsdiq təqdimatı. İşgüzar ünsiyyətin əsas formaları: İşgüzar ünsiyyət elə bir ünsiyyət növüdür ki, bu zaman qarşılıqlı əlaqələrin məqsədi hansısa mövcud problemin həlli, yeni əməkdaşlığın qurulması və s. ola bilər.İşgüzar ünsiyyətdə öz şəxsiyyətimizin nümayişi bizə ən yaxşı şəkildə reklam etməyə imkan verir.özünə güvənən insan başqalarına xoş təsir bağışlaya bilər və nəticədə öz müsbət imicini formalaşdırar. Özünə inamı inkişaf etdirmək üçün aşağıdakı tövsiyələrə əməl olunmalıdır:özünüzü tənqid etməmək; şikayət etməmək; aktiv həyat tərzi keçirmək;müstəqillik qazanmaq; dünyaya müsbət baxmaq. 10)İşgüzar ünsiyyətdə xoş təəssürat yaratmaq qaydaları və üsulları: Xoş təəssürat yaratmaq, tərəfdaşların şifahi təqdimatında müsbət görüntü yaratmaq üçün müxtəlif üsul və qaydalardan istifadə olunur. 1.bir insan imicinin formalaşması üçün gündəlik nitqdə çox rast gəlinənbəzi giriş sözlərini necə istifadə etməsi böyük əhəmiyyət kəsb edir. 2.Şifahi imicüçün danışıq tərzi heçdə az əhəmiyyət kəsb etmir. Məsələn, bəzi insanlar özlərini (əllərini bir-birinin ovucuna almaqla) təqdim edirlər, bu da həmsöhbətin özünü tanıdan şəxsin etibarsız olduğunu gösdərir. 3. Müsbət imic insanları salamlama tərzi ilə də formalaşır. 4. Əlaqə qurma üsulları: təbəssüm, dostluq görünüşü ,əl sıxma, nəzakətli sözlər daxil olmaqla bir təbrik mühüm rol oynayır. 5. Müsbət imic insanın daimi olaraq öz üzərində işləməsini tələb edir. Müsbət təəssürat özünə güvənən bir insan tərəfindən idilir. 11)İşgüzar ünsiyyətdə dialoq janrları-İşgüzar ünsiyyətdə dialoq işgüzar qarşılıqlı əlaqənin ən geniş yayılmış yollarından biridir. Şifahi işgüzar ünsiyyətin dialoq növlərinə işgüzar söhbət, işgüzar danışıqlar, reportajlar, müzakirələr, görüşlər, mətbuat konfransları, beyin hücumları və s. daxildir. İşgüzar söhbət. İşgüzar ünsiyyətdə ən çox yayılmış əlaqə metodu işgüzar söhbətdir. İşgüzar söhbətdə aydın və mənalı məqsədlər, intuitiv səbəblər, motivlər dəyişir. Bu cür ünsiyyətin məqsədi müəyyən bir mövzuda məlumat mübadiləsi etməkdir. Bu zaman hər hansı bir söhbət üçün tipikdir: irad, sual və cavab, fikir və qiymətləndirmə mübadiləsi. Gözlənilən nəticəni əldə etmək üçün söhbətin bütün komponentlərinin əsaslandırılmış olması, məkan mühitə xarici müdaxilənin olmaması və zərurət olduqda (şahidlər olmadan) məxfiliyin qorunması lazımdır. Söhbətin səmərəliliyi, bütün ünsiyyət janrlar kimi, təkcə iştirakçıların səriştəsindən deyil, həm də davam etmə tərzindən, nitq mədəniyyətindən və dinləmə qabiliyyətindən, özünüidarəetmədən öz mülahizəsini formalaşdırmaqdan, etirazlarını əsaslandırmaqdan və s.-dən asılıdır. Söhbət aparmaq bacarığı hər hansı bir şəxsin peşəkarlığının vacib bir xüsusiyyətidir. Sual 12: Dialoqun növləri və meyarları.Dialoq bir və daha çox insan arasinda baş verən ünsiyyət vasitəsidir.Dialoq kortəbii (bir qayda olaraq, əvvəlcədən planlaşdırıla bilməz),elliptik olur.Dialoq işgüzar qarşılıqlı əlaqənin ən geniş yayılmış növündəndir.Dialoqun növləri bunlardır: işgüzar söhbət, işgüzar danışıqlar, reportajlar, müzakirələr, görüşlər və s. 13)İşgüzar söhbət, işgüzar danışıqlar, işgüzar görüşlər İşgüzar söhbət 1 ünsiyyət növüdür. İşgüzar söhbətlərə sənaye sahələrində, formalarda, müəssisədə, ölkələr səviyyəsində əlaqələrin saxlanmasında rast gəlinir Həmçinin yeni kadr seçimi zamanı əsasən bu üslub kömək edir bizlərə Əhəmiyyətli bir şərt intizam söhbətləri aparmaqdır. Çalışdığımız qədər intizamlı olub üslubun normalarına uyğun davranmaq lazımdı Söhbət zamanı əsasən məişət üslubunda danışılır Amma rəsmi görüşlər zamanı buna yol vermək olmaz. 14)İşgüzar müzakirə,telefon danışıqları,mətbuat konfransları 1-İşgüzar müzakirə. İşgüzar müzakirə ünsiyyətdə olan bütün və ya ayrı-ayrı iştirakçıların müəyyən bir məsələyə dair fikir mübadiləsidir. Bir çox işgüzar görüş və görüşlər müzakirə şəklində keçirilir 15)İşgüzar ünsiyyətin monoloji janrları Monoloji nitq dialoji nitqlə müqayisədə struktur baxımından sadədir. Burada bir nəfər fikri geniş və ya müxtəsər şəkildə, rabitəli bir tərzdə ifadə edir. Monoloji nitqin əsas məqsədi nitqin əsas kommunikativ növlərindən (təsvir, təsdiqləmə, fikir söyləmə, səciyyələndirmə) istifadə etməklə hər hansı bir məzmunu başqasına çatdırmaqdır. Bu nitq proqramlaşdırılmış, təşkil olunmuş nitqdir. Belə ki, danışan deyəcəklərini əvvəlcədən düşünür, eyni zamanda ifadə edəcəyi fikrin həcmini bilir. Bundan başqa, ifadə edəcəyi fikrin xarakterini müəyyənləşdirir, auditoriyaya müraciət formasını dəqiqləşdirir.Monoloji nitq mütəşəkkil nitq növü hesab olunur. İşgüzar ünsiyyətdə monoloq bir şəxsin davamlı bir ifadəsidir. Nisbətən fasiləsiz, ardıcıl və məntiqli, nisbi dolğunluğa malikdir, quruluşu mürəkkəbdir. Ona görə də monoloji nitqdən istifadə edən çatdıracağı məlumatın məzmununu dərindən bilməli və aydın dərk etməlidir. Danışdığı dilin qayda-qanunlarını mükəmməl bilməlidir. 2-Telefon danışıqları. Hər bir şəxsin və peşəkarın ünsiyyət bacarıqlarında xüsusi bir yeri telefon danışığı tutur. Bu, xüsusi bacarıq tələb edən ən sürətli işgüzar təmasdır. 3-Mətbuat konfransları. Dövrümüzdə işgüzar sahədə qarşılıqlı fəaliyyət formasından biri də mətbuat konfransıdır. Mətbuat konfransı aktual mövzularda ictimaiyyəti məlumatlandırmaq üçün vəzifəli şəxslərin mətbuat, televiziya və radio nümayəndələri ilə görüşüdür 16)Monoloji nitq. İctimai nitq Monoloji nitq Monoloji nitq dialoji nitqlə müqayisədə struktur baxımından sadədir. Burada bir nəfər fikri geniş və ya müxtəsər şəkildə, rabitəli bir tərzdə ifadə edir. Bu nitq proqramlaşdırılmış, təşkil olunmuş nitqdir. Bundan başqa, ifadə edəcəyi fikrin xarakterini müəyyənləşdirir, auditoriyaya müraciət formasını dəqiqləşdirir. Hansı materialları deyəcəyini, müsahibinin və müsahiblərinin səviyyəsini, deyəcəklərinin onlara necə təsir edəcəyini təsəvvüründə qabaqcadan canlandırır. Monoloji nitq mütəşəkkil nitq növü hesab olunur. Məsələn, müəllimin mühazirəsi monoloji nitqdir. İctimai nitq İctimai nitq əvvəldən sona qədər maraqlı və faydalı olmalıdır. Düzgün kompozisiya şəklində tərtib olunmalı, giriş, əsas hissə və nəticədən ibarət olmalıdır. İctimai nitq hətta təcrübəli natiqlər tərəfindən diqqətlə hazırlanmağı tələb edir və bu, yeni fəaliyyətə başlayanlar üçün vacibdir. Nitq hazırlığı müəllifinə sevinc və fərəh həyəcanı gətirən yaradıcı bir işdir. Belə hazırlıq, hər şeydən əvvəl, işin bütün mərhələlərinin nəzərdən keçirilmiş ardıcıllığını əhatə edir. 17)Natiqlər üçün tövsiyələr 1. Biliklərinizə və maraqlarınıza uyğun bir mövzu seçmək. Potensial dinləyicilərinizdən daha çox bilik verə biləcək mövzu seçmək. Natiq ictimai maraq və geniş dünyagörüşə sahib olmalıdır. 2. Uyğun bir mövzu seçmək. Mövzu seçimi cəmiyyətin yeri, vaxtı və əhval- ruhiyyəsindən, müəyyən bir məqamın aktuallığından asılıdır. 3. Tamaşaçıya uyğun bir mövzu seçmək. Mövzu dinləyici üçün maraqlı, vacib və anlaşıqlı olmalıdır. Əsasən aşağıdakı amillərdən asılıdır: tamaşaçıların əsas maraqları; qrup maraqları; aktual maraqlar; xüsusi maraqlar; yenilik mövzuları. İşgüzar ünsiyyətdə danışan insanlar əksər hallarda işgüzar qarşılıqlı vəziyyətdən, bəzi ehtiyaclardan qaynaqlanır, mövzu, ümumiyyətlə, komandanın ehtiyacları və ya istehsal vəziyyəti ilə müəyyən edilir. 18) Shifahi teqdatda jestlerin rolu Unsiyyet zamani beden dili chox onemlidi. Dil ve danishiq aydin basha dushulerken beden dili ve jestler shuuralti psixologiyaya tesir edir. Bədən dili şəxsin həm sosial cəmiyyətdə, həm də işlərində fərdin müxtəlif təxminlər ilə təmin edə bilər. Məsələn, zövq, təcavüz, diqqətlilik, cansıxıcılıq kimi xüsusiyyətləri göstərə bilər. Insanın ruhunun ehtiraslarını və duyğularını bədən hərəkətləri ilə ifadə edir bu sebeble jestler danishiq zamani chox onemlidir 19)Sözsüz ünsiyyət və onun ünsürləri, işgüzar ünsiyyətdə sözsüz bağlantı İnsanlar arasında informasiya mübadiləsini təmin ede bilecek vasitəler çox ve müxtəlifdi. Bu cür kommunikasiya vasitələrini iki qrupda birləşdirirler. Birinci qrup kommunikasiya vasitələri sözlərin, dilin köməyi ile bağlı olan vasitələrdir. Bu cür kommunikasiya vasitələri verbal kommunikasiya vasitələri adlanır.. Burada hansı dil qrupuna aid olmasından asılı olmayaraq hemin dilin daşıyıcıları ve həmin dili mənimsəmiş insanlar dildən ünsiyyət prosesinde ünsiyyət vasitəsi kimi istifadə edirlər. İkinci qrup kommunikasiya vasitələri dilden, nitqdən kənar vasitələrdir. Bu cür qeyri verbal kommunikasiya vasitələri adlanır 20)Şifahi olmayan ünsiyyət vasitələri: - Bu canlılar arasında bir rabitə təbiətinin bir növ şifahi olmayan qarşılıqlı əlaqəsidir. Başqa sözlə, bir insanın şifahi olmayan ünsiyyəti, hər cür məlumatın ötürülməsi və ya danışma (dil) mexanizmlərindən istifadə etmədən ətraf mühitə təsir imkanlarıdır. Təsvir edilən qarşılıqlı əlaqə vasitəsi, məlumat ötürmək və ya mesaj mübadiləsi üçün geniş çeşidli alətlərə və xüsusi texnikaya sahib olan şəxslərin fiziki bədənidir.Şifahi olmayan ünsiyyət hər cür jestləri və üz ifadələrini, müxtəlif bədən pozalarını, səs tembrini, bədəni və ya vizual təmasları əhatə edir. Bir insanın şifahi olmayan ünsiyyət vasitələri, məlumatın məcazi məzmununu və emosional mahiyyətini çatdırır. 21)Ünsiyyəti tamamlayan ifadəli hərəkətlər •••••••••••••••••••••••••••••••••••••• İnsanlar arasında informasiya mübadiləsini təmin edə biləcək vasitələr çox və müxtəlifdir. Bu cür kommunikasiya vasitələri 2 qrupa bölünür.Birinci qrup kommunikasiya vasitələri sözlərin, dilin köməyi ilə bağlı olan vasitələrdir.Buna verbal kommunikasiya vasitələri deyilir. İkinci qrup kommunikasiya vasitələri dildən, nitqdən kənar vasitələrdir. Bu cür vasitələr qeyri verbal kommunikasiya vasitələri adlanır. Psixoloqlar müəyyən ediblər ki, insanın qarşılıqlı fəaliyyəti zamanı ünsiyyətin 60-80% -i şifahi olmayan, yalnız 20-40% -i şifahi vasitələrlə həyata keçirilir. •Sözsüz ünsiyyətin ünsürləri daxilində çoxlu məlumatlar var və aşağıdakılar da özünü göstərir. 1. Pozalar, jestlər, üz ifadələri. Ümumiyyətlə, bədənin müxtəlif hissələrinin ümumi hərəkətliliyi kimi qəbul edilir.2. Paralinqvistikavəyaprosodika– Paralinqvistik və ekstralinqvistik sistemlər şifahi ünsiyyətə "əlavədir". •Şifahi olmayan ünsiyyət vasitələrinə aşağıdakılar aiddir. Ø Müxtəlif formalarda ifadə olunan jestlə əlaqə – zərbələr, vuruş və s.;ØÜnsiyyət qurmaq arasındakı məsafə: İşgüzar ünsiyyətdə iştirak edənlərin söhbətə maraq dairsəni göstərir. Ø İstiqamət yəni oturmuşların münasibətdə mövqeyi: İstiqamət, vəziyyətdən asılı olaraq rəqabət və ya əməkdaşlıq dərəcəsini göstərir;Ø Görünüş:Görüntü vasitəsilə biznes tərəfdaşlarının fəaliyyət növü, özünə hörmət və s. barədə məlumat verirlər;Ø Bədən pozası: Bu isə, ümumiyyətlə münasibətləri, tərəfdaşın sosial mövqeyini göstərir.Ø Başın ucu bir şeyi təsdiqləmək və ya təsdiqləməmək,həm də tərəfdaşın dialoqa girməsinə səbəb olan bir siqnaldır.ØÜz ifadəsi duyğuları geniş şərh etmək, gizlətmək üçün bir siqnaldır.Ø Jestlər nitqlə paralel olaraq vurğulamaq və bəzən dəyişdirmək üçün istifadə olunur;Ø Baxış müxtəlif siqnalları oxumağa imkan verir.Ø Paraverbal və ekstraverbal siqnallar. Bəyanatın mənası onu ötürmək üçün hansı intonasiya, ritm, tembr istifadə olunduğuna görə dəyişə bilər; 22)İşgüzar ünsiyyət etikası. İşgüzar ünsiyyət insandan yüksək psixoloji mədəniyyətə sahib olmağı, həmçinin işgüzar münasibətlərin emosional tərəfini daim öyrənməyi və nəzərə almağı, etik normalara riayət etməyi tələb edir. Etika termini ilk dəfə Aristotel tərəfindən (e.ə. 384-322) düzgün, əxlaqi əməlləri yerinə yetirmək üçün nə etməli olduğumuz sualına cavab verməli olan praktik bir fəlsəfəni ifadə etmək üçün istifadə edilmişdir. Etik yunan dilində “adət, xasiyyət” mənasında olmuş, əxlaq, əxlaq doktrinasıdır. İşgüzar ünsiyyət etikası istehsal fəaliyyəti zamanı insanların davranış və münasibətlərini tənzimləyən əxlaq normalarının, qaydaların və fikirlərin məcmusu kimi müəyyən edilə bilər. Müxtəlif ölkələrdə iş adamları üçün davranış qaydalarının xüsusiyyətlərinə dair bir çox nümunə var.Məsələn,İtaliyanlılarla işgüzar söhbət zamanı əhəmiyyətsiz bir məsələni müzakirə etmək istəyindən imtina etməyi göstərmək olmaz. İşgüzar ünsiyyət etikası dostlar, qohumlar, iş yoldaşları və digər insanlarla söhbət zamanı zəruridir.İşgüzar ünsiyyət etikasının əsas elementi nəzakətdir. Bu, pozalarda, jestlərdə, sözlərdə, intonasiyalarda və s. özünü göstərir. 23)İşgüzar ünsiyyətdə təsir üsurları və nitq etiketi qaydaları: İşgüzar ünsiyyət elə bir ünsiyyət növüdür ki, bu zaman qarşılıqlı əlaqələrin məqsədi hansısa aydın saziş, söhbətin həllini nəzərdə tutur.Rəhbər həmişə üzdə olan şəxsdir. Ona görə də o, öz hərəkətinə nəzarət etməli, davranış taktikası barədə düşünməli, son nəticəni proqnozlaşdırmalı və işgüzar ünsiyyət etikasına riayət etməlidir. İşgüzar ünsiyyət etikası məzmunca daha zəngindir.Xidmət bölməsinin vergi işçilərinin işgüzar ünsiyyət etikasını bilməmələri və ona riayət etməmələri bir çox vergi ödəyicilərinin onlarla ünsiyyət qurmaqdan imtina etmələri ilə nəticələnir və vergi işçiləri xoşagəlməz tənqid obyektinə çevrilirlər. İşgüzar ünsiyyətin əhəmiyyətli hissəsini xidməti ünsiyyət, yəni insanların təşkilat daxilində, iş vaxtında həyata keçirilən qarşılıqlı fəaliyyəti tutur. 24)İşgüzar ünsiyyətin vacib psixoloji amili: Her bir insanın ferdi xususiyetleri ve keyfiyetleri var-intelektual,menevi,imosional,güclu,iradeli.İsguzar unsiyyet insanın exlaqi keyfiyyetlerine ve duzgunluk,durustuluk,tevazokarliq,alicenabliq,vezife ve vicdan kimi kateqoriyalara esaslanmalidir.Her bir insan cemiyyetde öz davranışını qurur,insanlarla unsiyyet terzini inkişaf etdirir.Her bir insanin özünün unsiyyet terzi var.Buda davranış ve unsiyyetde xarakterik iz buraxir.İnsanlarla unsiyyetin,qarsilikli elaqe qurmagin seciyyevi xususiyyetlerini eks etdirir 25. işgüzar ünsiyyət üslubunun növləri Işgüzar ünsiyyətin özünəməxsus məzmunu, məqsədi və vasitələri mövcutdur. Ünsiyyətin məzmunu dedikdə təmas zamanı bir insandan digərinə ötürülən məlumatlar nəzərdə tutulur.Ünsiyyətin məqsədi insanda marağın nədə oldugundan ibarətdir.Ünsiyyət vasitələri ünsiyyət zamanı ötürülən informasiyaların kodlaşdırılmasında ötürülməsində özünü göstərir. İnformasiya insanlar tərəfindən müəyyən məsafədən, hiss üzvləri vasitəsilə ötürülə və qavranıla bilir. 26)Lahiyə fəaliyyətinin logistik dəstəklənməsi. Lahiyə fəaliyyətlərinin loqistik dəstəyi şifahi xalq nitqinin bacarıqlarından və müvafiq texniki vasitələrdən istifadə etməklə məlumatları ciddi ardıcıllıqla təqdim etmə qabiliyyəti kimi qiymətləndirilməlidir. Logistika məhsulun,əmtəənin,servizin müştərinin təlabatını ödəmək üçün hər hansı başlanğıc nöqtədən istehlak nöqtəsinə qeder olan hərəkətin idarə edilməsi prosesinə deyilir. Logistika əmtəənin sıradan çıxdıqda məhv edilməsi məsələri ilə də meşğul olur. 27) Logistikanın yarımbölməleri Logistikanın aşağdakı yarımbölmələrə bölünür: •Hərbi logistikası •Biznes logistikası •Tədarük logistikası •Paylama logistikası •Satış logistikası •Neqliyyat logistikası •Ehtiyat logistikası •Anbar logistikası •İnformasiya logistikası •Kompleks logistikası •Ekoloji logistika •Qənaət logisyikası •Şəhər logistikası 28) Layihə hazırlığı və onun təqdimatı Layihə xidmət yaratmağa yönəlmiş bir fəaliyyətdir. Layihə hazırlığı zamanı əsas şərt qrup üzrə işləmə bacarığıdır. Təşkilatçılar işləri doğru bölməli, münaqişələri həll etməyi bacarmalıdır Layihə təqdimatı Təqdimat layihənin imicini, inkişafını yaxşı yolla cəmiyyətə çatdırmaq üçün bir yoldur Məsələn (slaydlar, təqdimat vərəqləri, bukletlər) 29. Layihənin təqdimatında tələb olunan elementlər Layihənin təqdimatında aşağıdakı elementlər olmalıdır: 1.layihə mövzusu; 2.problemin formalaşdırılması; 3.layihənin aktuallığı; 4.layihənin məqsədi və vəzifələri; 5.layihənin məzmunu (icra mərhələləri); 6.layihənin gözlənilən nəticələri; 7.zəruri ehtiyatlar (vaxt, maddi qaynaqlar, insanlar və s.); 8.layihə riskləri; 9.layihənin digərlərindən üstünlüyü. 30.Təqdimat nitqi və onun prinsipləri. Təqdimata diqqəti artırmaq üçün istifadə olunan üsullar. Təqdimatın digər vacib bir hissəsi təqdimat nitqidir. Bu cür ictimai monoloqun öz xüsusiyyətləri var. Təqdimat nitqi əvvəlcədən hazırlanır, lakin ictimaiyyət qarşısında oxunmur. Hər hansı bir ictimai nitq kimi, təqdimat nitqi də müəyyən prinsiplər üzərində qurulur. Bu prinsiplər aşağıdakılardır. -Kəskinlik prinsipi. Adətən bir təqdimat nitqi 10-15 dəqiqəlik bir nitqin gözlənilməsi ilə tərtib olunur. Digər tərəfdən, nitqin həcmi nitqin əsas mövzusunu açmaq üçün kifayət olmalıdır. -Ardıcıllıq prinsipi. Təqdimatın bütün mikrotemləri əsas mövzuya tabe olmalıdır. Çıxışın bütün hissələri bir-biri ilə əlaqəli və qarşılıqlı olmalıdır. -Diqqət prinsipi. Çıxış aydın məntiqə tabe olmalıdır. Natiq özü və ondan sonra dinləyicilər nitqin istiqamətini, onun məntiqi quruluşunun aşağıdakı zəncirə uyğunluğundan xəbərdar olmalıdırlar: problem → mövzu → tezis → arqumentlər. -Gücləndirmə prinsipi. Danışıq əvvəldən sona qədər inkişaf etdirilməlidir. Buna materialın əhəmiyyətini uyğunlaşdırmaqla, şifahi və intonasiya vasitələrindən istifadə edərək təqdimatın emosional intensivliyini gücləndirməklə nail olmaq olar. -Effektivlik prinsipi. Təqdimatda tamaşaçılar tərəfindən təklif olunan bir nəticə, hərəkətə çağırış və tövsiyələr olmalıdır. Nəticə və ya müraciət tutumlu, yaddaqalan formulda tərtib edilməli Yüklə 101,66 Kb. Dostları ilə paylaş:
|