Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012

48. MƏŞƏDİ BAĞDAD
Bala, mən bu əhvalatı lap uşax olanda atamnan eşitmişəm. Bəlkə də, bu hadisə yüz əlli ilin söhbətidi. Kəndimizin addı-sannı, varrı-karrı, seçmə adamları çox oluf. Bu Məşədi Bağdad da halal, çörəhli, mallı-qaralı bir adam oluf. O vaxtı da çox kasıf­çılıx, ajdıx­mış. Qojalar deyirdilər ki, həmən bu Məşədi Bağ­dad öz camahatını ajdıxdan qutarıf. Bala, hadisəni belə söylüyür­dülər.

Hə, çox quraxlıx olurmuş həmən vaxtı. Quraxlıxdan əkin əkif, becərə bilmirmişlər. Ajdıxdan çox əzyət çəkirmişlər. Qaracallıda çox quraxlığ oluf. Bizim kənddən çox-çox hündürdə Yazı düzü deyilən bir yer var. Orda taxıl, ümumiyyətnən, dənni bitkiləri əkər­mişlər. Həmən obanın adamları da arannı-yaylaxlı oluf. Yaylax vax­tı gəlir, gedirlər dağlara. Bir günnəri də genə ayləli, mallı-qaralı gedirlər yaylağa. Axı yaylağa gedəndə də hər evdən bir nəfər gedif yaylağa baş çəkərmiş ki, görsün necədi.

Məşədi Bağdad da bir günnəri gedir ki, ayləsini görsün. Ata bir yük darı yühlüyür. Yühlüyür ki, aparsın şülula, yəni mer-meyviyə dəyişsin, uşaxları yaylaxda yesinnər.

Həə, çıxır Yazı düzünə ki, ordan getsin yaylağa. Ordan ge­dən­də görür ki, dumannı, çənni bir yağış başdıyıf. Məşədi Bağdad buna o qədər sevinir ki. Həmən bu Yazı düzü də bir nəfərin əkin sahəsi deyildi, elin əkin sahəsiydi. O həm də bilən adamıydı da. Görür ki, bura yaxşı yerdi. O, darını ayləsinə aparmıyıf. Deyif ki, bu darıdan ancax mənim ayləm yeyəjeh. Ancax bu darını Yazı düzünə səpsəm, bitsə, elim-obam da yeyə, az da olsa, ajdıxdan qutarar, həm də savab olar. Gətdiyi darını Yazı düzünə səpif gedir yaylağa. Deyirlər ki, Məşədi Bağdad ümidsiz halda darını səpif, deyif ki, bitər-bitər, bitməz-bitməz. O qədər quraxlıx olurmuş ki, əhdihləri bitmirmiş da. Ona görə də çox ümidi yoxuymuş. Ayləsinə baş çəkif arana gəlir. Öz işiynən məşğul olur.

Bir günnəri Məşədi Bağdada xəbər gəlir ki, ona deyin darı yatıf dəlimə. Dəlim də, bala, lay yatmax deməhdi. Darı da üç aya əmələ gələn şeydi. Məşədi Bağdad bütün ellihnən – elin-obanın adamlarıynan darını biçdirir. Taxılı bütün el camahatına paylıyır. De­yirmişdər ki, həmən ili Məşədi Bağdadın o bir kisə darısı eli-obasını ajdıxdan qutarıf.

Bala, o vaxtı el-oba bir iş görəndə Məşədi Bağdadın bir kisə darısını misal çəkərlərmiş. Məşədi Bağ­dad elin dərdini öz dərdin­nən üstün tutan adam oluf. Elə ona görə də sayılan, seçilən adam oluf. Darı məsələ çevrilif, dillər əzbəri olmuşmuş.