| Təfərüc. “Kitabi-Dədə Qorqud”da işlənən sözlərdən biri də təfərüc sözüdür.
Bayandur xan Qalın Oğuz bəglərilə tamaşaya baxardı, təfərüc edərdi (13,37) “Dastan”nın mətni müasir dilə uyğunlaşdırılarkən təfərüc edərdi mürəkkəb feli əylənirdi kimi uyğunlaşdırılmışdı: Bayandur xan Qalın Oğuz bəyləri ilə tamaşaya baxır, əylənirdi (13, 134).
Təfrüc ərəb mənşəli sözdür və mənşə dilində təfərrüc formasında işlənərək “qəm-qüssəni dağıtmaq”, “ürəyi açılmaq” üçün gəzməyə, seyrə çıxma, “gəzmə, gəzinti, seyr” mənalarını bildirir (9, 634). Muharrem Ergin “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanının dilində işlənmiş təfərüc sözünü “gəzinti”, “əylənmək üçün gəzinmə”, “seyr” kimi izah etmişdir (21, 287).
“Kitabi-Dədə Qorqud Ensiklopediyası”nda təfərrüc “ürəyi açılmaq” sözünün mənasını verdiyi göstərilmişdir (15, 201).
Fikrimizcə, “Kitabi-Dədə Qorqud”un dilində işlənən təfərrüc əylənmək mənasını vermir. Qərbi Azərbaycanın Çəmbərək şivəsində təfərinc, Barana şivəsində təfərrinc fonetik formalarında işlənərək “diqqət” mənasını bildirir (7, 365). Bu qənaətə gəlirik ki, “Dastan”ın mətnində işlənmiş “Bayandur xan Qalın Oğuz bəyləri ilə tamaşaya baxırdı, təfərrüc edirdi” cümləsi Azərbaycan dilinə “Bayandır xan Qalın Oğuz bəyləri ilə tamaşaya baxır, diqqət göstərirdi” kimi uyğunlaşdırıla bilər.
Dostları ilə paylaş: |
