Baki 2005 Bəhai Dini: Bakı, 2005. – 160 səh

Bəhai məşvərəti
Həzrət Bəhaullahın məsləhətləşmə və məşvərət prinsip­ləri haqqında təlimi bu tanış anlayışlara yeni məna verir. Bəhai məşvərəti – eyni vaxtda həm onun iştirakçılarının ruhani yüksəlişi prosesi, həm də insanın birgə fəaliyyət etmək qabliy­yətinə uyğunlaşdırılmış qərar qəbulunun praktiki meto­dudur. Məşvərət prinsiplərinin və bəhai məsləhətləşməsinin aparıl­ması vərdişlərinin köməyi ilə həqiqəti aşkarlamaq, çətin məsə­lələrin lazımi həllini tapmaq və yeni ideyaları irəli sürmək imkanı əldə edilir. Bəhailər bu prosesi həyatlarının bütün sahələrində həyata keçirməyə, ailə və şəxsi problemlərinin həllində, işlərində və öz icmalarının fəaliyyətində tətbiq etməyə çalışırlar. Həzrət Bəhaullah yazır:

“Məşvərət – yol göstərən rəhbərlik çırağıdır və qarşılıqlı anlam bəxş edəndir”⁸⁶.

Məşvərət – həm ayrı-ayrı adamların, həm də insan qruplarının firavanlığının açarıdır. Yalnız son illər bəşəriyyət bu prinsipi dərk etmək üçün kifayət qədər yetişmişdir.

Məşvərət zamanı bəhailər öz ruhani və intellektual qabiliy­yətlərini inkişaf etdirir və başqaları ilə harmonik əməkdaşlıq etməyi öyrənirlər. Bu sənəti öyrənmək asan deyildir, çünki o, hər bir iştirakçıdan ruhani cəhətlər tələb edir. Həzrət Əbdül-Bəha yazır:

“Həqiqi məşvərət mülahizələrin məhəbbət atmosferində ruhani mübadiləsidir”⁸⁷.

Bəhai dinində partiya, qrup, fraksiya yoxdur. Heç kim öz ideyalarını başqalarından mühafizə edə bilməz və ya başqaları­nın köməyi ilə onun müdafiəsini təşkil edə bilməz. Müqəddəs Yazılardakı ruhani prinsiplərə daim müraciət etməklə, bəhailər məşvərətdən qabaq faktlara qərəzsiz yanaşmaya böyük diqqət yetirirlər. Məşvərətdə iştirak edən bütün tərəflər öz ideyalarını, mühakimə və fikirlərini ortaya gətirir, onlar ümumiyə çevril­dikdə ideyanın sahibi olan şəxs ondan asanlıqla ayrılır. Belə­liklə, bu zaman öz “eqo”sundan uzaqlaşma halı baş verir. Adam­ların özgələrinin ideyaları ilə mübarizə apardığı və bu zaman başqalarının köməyini əldə etməyə çalışdığı vəziyyət ilə müqayi­sədə bu cür yanaşma zamanı daha böyük obyektivliyə nail olmaq mümkündür.

Formal məqamlara, yəni sahiblərinin təhsil səviyyəsinə və ya maddi vəziyyətinə baxmayaraq, bütün təkliflərə diqqətlə yanaşılmalıdır. Etiraf edilir ki, bəhai məşvərəti prosesində ideyaların toqquşması zəruridir. Həzrət Əbdül-Bəha bunu belə izah edir:

“Həqiqət qığılcımının şöləsi yalnız müxtəlif nöqteyi-nəzərlərin toqquşması zamanı yaranacaqdır”⁸⁸...

Bəhai məşvərəti elə vasitədir ki, onun köməkliyi ilə ideya­ların bu cür toqquşması məhsuldar və səmərəli nəticələr verir. Bu zaman məşvərətdə iştirak edənlər arasında harmoniya hətta güclənir.

Vicdanın səsi ilə öz baxışlarını söyləmək azadlığı bəhai məşvərətinin vacib cəhəti olub, bu vasitədən mülayimliklə, nəza­kətlə və heç kimin nəzərini alçaltmadan istifadə edilmə­lidir. Dualar, fərdi ruhani cəhtlər və ürəkləri “İlahi Səltənətə” çevirmək vasitəsilə yaradılmış əlverişli atmosferdə yeni yaradıcı enerji azad olur. Çox vaxt son qərar ayrı-ayrı adamların irəli sürdükləri təkliflərə uyğun gəlmir. Belə ki, məşvərət nəticəsin­də tamamilə yeni ideya yaranır.

Bəhai icmasında belə bir təcrübə də mövcuddur ki, müzakirələrdə hər bir kəs iştirak edə bilər, həm də belə iştirak tədqirəlayiq hesab edilir. Bəzən məsləhətləşmələr hansısa vəziyyəti yaxşı dərk etmək və ya hamının fikrini eşitmək məqsədi ilə bir qrup bəhai tərəfindən də təşkil edilə bilər. Lakin, əgər söhbət Ruhani Məhfil tərəfindən qərar qəbulunun vacibliyindən gedirsə, başqa prinsip qüvvəyə minir. Ruhani Məhfilin qəbul etdiyi qərar qüvvəyə mindiyi andan hamı onu bütün qəlbi ilə müdafiə etməli və qəbul edilmiş qərara uyğun hərəkət etməlidir. Hətta ona qarşı çıxmış və onun qəbulu əleyhinə səs vermiş şəxslər də bu cür hərəkət etməlidirlər. Ruhani Məhfildə yekdilliklə qəbul olunmuş qərarlara üstünlük verilsə də, bu vacib tələb hesab edilmir, bəzən səsvermədən də istifadə olunur. Bütün Ruhani Məhfillər səs çoxluğu ilə qəbul olunmuş qərarların könüllü qəbulu prinsipini rəhbər tuturlar. Həztər Əbdül-Bəha yazır:

“Onlar hər bir məsələdə həqiqəti aşkara çıxarmağa çalışmalı və öz fikirləri üzərində israr etməməlidirlər, çünki bir kəsin öz baxışlarında inadkarlıq və təkid göstərməsi sonda münaqişəyə və nifaqa aparacaq və həqiqət gizli qalacaqdır”⁸⁹.

Məşvərətə öyrənmək asan deyildir, lakin o bəhailərin Dünya Nizamında əhəmiyyətli elementdir. Həzrət Əbdül-Bəha yazır:

“Məşvətər prinsipi İlahi binanın təməl elementlərindən biridir”⁹⁰.

Şövqi Əfəndi isə yazır: “Səmimi və buxovsuz məşvərət bu misilsiz nizamın əsasıdır”⁹¹.