Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi

Bereketzade Çeşmesi

Hazım Okurer, 1993

yatay çerçeve içine alınarak dizilmiştir. "Ayn-ı şefkat menba-i âb-ı zülal-i merha-met"le başlayan yazıtın aralarında birer çiçek demeti bulunmaktadır. Yazılar yaldızlanmış, zemin ise yeşile boyanmıştır. Yazıtın üstüne fiyonklu çiçek demetle-riyle meyve sepet ve tabakları almaşıklı olarak dizilmiştir. Dizinin dışındaki ayaklı sepetlerde armut, üzeri kabartma yaprak motifleriyle bezeli metal tabaklarda ise incir dizilidir. Sepetlerdeki armutlar, 4-3-2-1 sırasıyla, tabaklardaki incirler 3-2-1 sırasıyla yerleştirilmiştir. Sepet ve meyve tabaklarının arasında sağda fiyonkla birbirine bağlanmış iki karanfil, ortada ve solda ise fiyonkla bağlanmış krizantem ve gonca bulunmaktadır. Niş ve yazıtla tamamlanan bezeme alanında düşey olarak sırasıyla vazoda çiçekler, yazı şeridi, vazoda çiçekler ve dilimli madalyon bordürü yer almaktadır. Solda "Hafız'a bir olup dü mısra eder", sağda "Mâ bu tesnimi cûy-i cennetten" şeklinde başlayan yazı şeridi çiçekli vazoları birbirinden ayınr. Yazı şeridinin altında ince ayaklı, yivli, şişkin gövdeli sehpasız vazolar içinde çiçek demetleri gül ve goncadan oluşmaktadır. Yazı şeridinin üzerinde ise ayaklı sehpalara oturan uzun boyunlu vazolar içinde gül, krizantem, küpe, çarkıfelek ve lale bulunmaktadır. Bu diziyi dilimli kemer taçlandırır. Kemerin köşelerini birer rozet değerlendirmektedir.

Geri çekilmiş olan çeşme duvarının en altında dilimli kemer içine alınmış ve ortası bir çiçekli rozetle noktalanmış bir bezeme grubu vardır. Bunun üzerindeki bezeme grubu kıvrık dal ve yapraklarla oluşan bir bordürle çerçevelenmiştir. Solda "bismillahirrahmanirrahim", sağda "aynen fiha tusemme selsebil" yazılarıyla bu bezeme grubunda önce yarım rozet biçiminde niş örtüsü ve onun altında müsenna kurnası gelir. Nişin köşelikleri kıvrık dallarla bezelidir. Kurnayla niş örtüsü arasındaki boşluk "S" ve "C" kıvrımlı bitkisel bezemeyle geçilmiştir. Kurnanın altını palmet örgesi (motifi) tamamlamaktadır. Müsenna kurnasını bezeyen grubun üstünde mukarnas dizisine oturan, yivli bir gövdeden çıkan ve iki ucunda spiraller oluşturan bir palmet örgesi bulunmaktadır.

Çeşme cephesi mukarnas dizileriyle oluşmuş bir kornişle son bulmaktadır. Günümüzde geniş bir saçağa sahiptir, ancak kimi gravür ve fotoğraflarda sa-çaksız, kimilerinde saçaklı gözükmektedir. Bugünkü saçağın 1957/1958 onarımına ait olduğu anlaşılmaktadır. Bereketzade Çeşmesi 1993'te Galata Kulesi çevresi düzenleme çalışmaları programına alınmıştır.

Bibi. Tanışık, istanbul Çeşmeleri, II, 77-79; N. Yüngül, Taksim Suyu Tesisleri, İst., 1957, s. 51; H. Göktürk, "Bereketzade Çeşmesi", ISTA, 2534-2537; Çeçen, Su Tesisleri; H. Ö. Barışta, Bereketzade Çeşmesi, İst., 1989; Çeçen, Taksim-Hamidiye, 113-117; S. Eyice, "Berekzade Çeşmesi", DlA, V, 489-490.

AYLA ÖDEKAN

ki 414 no'lu binanın ikinci katında bir fotoğraf stüdyosu açtı. Amelle adlı bir Rum kızı ile evlendi. İsveç'ten gelen kardeşi Charlotta'nın kızı Hilda Ullin, Berggren ile bklikte bu fotoğraf stüdyosunda çalışmaya başladılar.

Berggren, İstanbul'un en güzel görüntülerini usta tekniği ve kompozisyon anlayışı ile belgeledi. Boğaziçi'nin, kıyıların, sokakların, manzaraların, çeşitli sınıflardan tiplerin fotoğrafçısı oldu.

Bağdat demiryolunun yapımı sırasında, Goltz Paşa ile birlikte Anadolu'ya yaptığı gezilerde demiryolu üzerindeki pek çok kentin fotoğraflarını çekti. Bunlar, harabeler, anıtsal İslam yapıları idi. Konya, Bursa, Akşehir, Bilecik, Sakarya, Manisa, İzmir görüntüleri fotoğraf tekniğinin güzel uygulamaları olmaktan başka, o dönemin değerli dokümanlarıdır.

1885'te İstanbul'u ziyarete gelen İsveç Kralı II. Oskar ve ailesinin elçilik binası terasında fotoğraflarını çekti. Bu binanın fotoğraflarından oluşan bir albümü sunduğunda, kral tarafından kendisine bir nişan verildi.

Osmanlı sultanından da bir nişan sahibi olan Berggren, 85 yaşında öldüğünde, yeğeni Hilda tüm fotoğraf gereçlerim de tabutuna koyarak gömdü. Kabri Feriköy'deki Protestan Mezarlığı'ndadır.

ENGİN ÇİZGEN