Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi

BERNARD, KARL AMBROS

(19 Aralık 1808, Starkenbach [bugün Çek Cumhuriyeti'nde Jilemnece] - 2 Kasım 1844, İstanbul) Avusturyalı hekim. Adı Türkiye'de daha çok Fransızca yazı-mıyla Charles Ambroise Bernard olarak tanınır. Saaz'da lise öğrenimim tamamladıktan sonra Prag Üniversitesi'nde felsefe okudu. 1838'de Viyana'daki Josep-hinum Askeri Tıp ve Cerrahi Akademi-si'ni bitirdi.

II. Mahmud'un Mekteb-i Tıbbiye'de öğretimi düzenlemek için, Viyana elçisi aracılığıyla, iki askeri hekim istemesi üzerine Avusturya hükümetince bu görev için K. A. Bernard ve Jakob Anton Neuner seçilmişlerdir. K. A. Bernard yanında J. A. Neuner ve eczacı Anton Hof-mann olduğu halde 11 Kasım 1838'de

Tireste'ye varmış, oradan da vapurla İstanbul'a hareket etmiş ve 3 Aralık 1838' de İstanbul'a gelmiştir.

Bu hekimlerden J. A. Neuner saray hekimliği, K. A. Bernard ise Mekteb-i Tıbbiye-i Adliye-i Şahane müdürlüğü ve hocalığı ile görevlendirilmiştir.

K. A. Bernard okulu kısa sürede Viyana'daki Josephinum Askeri Tıp Mekte-bi'ni örnek alarak, düzenlemiş, iki bölümle üç sınıf oluşturmuştur. Bunlar "sec-tion preparatoire" (hazırlık bölümü) ile "section medicale" (tıp bölümü), "classe de pharmacie" (eczacı sınıfı), "classe de chirurgie" (cerrah sınıfı) ve "classe deş sages femmes"dir (ebe sınıfı).

Mekteb-i Tıbbiye'nin ilk öğrencilerini Tıphane ve Cerrahhane'den naklen gelen 180 kadar öğrenci oluşturmuştur. K. A. Bernard bunları Fransızca dil bilgilerine göre bölüm veya sınıflara yerleştirmiştir. Klinikler, laboratuvarlar, kitaplık ve botanik bahçesinin düzenlenmesinden sonra, 14 Mayıs 1839 günü, II. Mahmud'un bir konuşmasıyla Mekteb-i Tıbbiye resmen öğretime başlamıştır.

K. A. Bernard okulda yöneticilikten başka botanik, dahiliye ve cerrahi dersleri de veriyordu. Görevde bulunduğu altı yıllık süre içinde tıp alanında dört tane de kitap yayımlamıştır.

K. A. Bernard Mekteb-i Tıbbiye'deki öğretim üyesi sayısını artırdı. Fizik, tabiat, tarihi botanik ve anatomi koleksiyonları oluşturdu. Zengin bir kitaplık kurdu ve çok sayıda tıbbi alet ve malzeme sağladı. Onun sıkı disiplin anlayışı ve bilim alanındaki gelişmeleri aşılama tutkusu öğrencilerinde bilim aşkının uyanmasını sağlamıştır. Bu konu K. A. Bernard'ın Türk tıp ilmine yaptığı katkıların en büyüğü olarak kabul edilebilir.

K. A. Bernard Türkiye'de modern tıp ve eczacılık eğitiminin hakiki kurucusudur. Bu alanda yaptığı üstün hizmetler ve eriştiği başarılar nedeniyle I. Abdül-mecid tarafından "imtiyaz nişanı" ile ödüllendirilmiştir.

K. A. Bernard diş çekilmesi nedeniyle oluşan bir enfeksiyon sonucu 36 yaşında iken ölmüştür. Mezarı eskiden Avusturya Sefareti'nin şapeli olarak kullanılan Be-yoğlu'ndaki Santa Maria Draperis Kilise-si'nin duvarındaki dehlizdedir.

Bibi. M. Skopec, "Galatasaray'daki Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'nin Yaratıcısı ve Ruhu Kari Ambros Bernard'ın Hayatı ve Eserleri", Türk-Avusturya Tıbbi İlişkileri, ist., 1987; A. Terzi-oğlu, "Başlangıcından Bugüne Kadar Türk-Avusturya Tıbbi ilişkilerine Bir Bakış", ae; S. Ünver-E. Bilger, "Tam Bir Asır Evvel İstanbul Tıbbiye Mektebinde Avusturyalı Bir Muallim-i Evvel, Dr. C. A. Bernard", İÜ Tıp Fakültesi Mecmuası, III (1940), s. 1420 vd; S. Eyice, "Mekteb-i Tıbbiye'nin İlk Müdürü Dr. Bernard'ın Mezarı", TD, II/3-4 (1952), s. 89-96.

TURHAN BAYTOP