CAMİALTI TERSANESİ
Halic'in kuzey kıyısında, Türkiye Gemi Sanayii AŞ'ye bağlı tersane. Kuruluşu II. Mehmed (Fatih) dönemine (1451-1481) uzanır. O zamanki bu büyük tersanenin yerinde, bugün Haliç, Camialtı ve askeri Taşkızak tersaneleri sıralanmaktadır.
Tersane yeni yapıldığı sırada birkaç göz kızaktan, bir divanhaneden, bir de mescitten oluşuyordu. II. Bayezid döneminde 1484'te tersane hayli genişletilerek donanmadaki gemilerin çoğu burada inşa edildi. I. Selim (Yavuz) döne'min-de (1512-1520) üstü kapalı gemi inşa ve onarım tezgâhları yapıldı, I. Süleyman (Kanuni) döneminde (1520-1566) kapalı kızakların sayısı 200'e çıkarıldı.
I. Mahmud döneminde (1730-1754) kuru taş havuzun ve ek havuzların yapımına başlandı. 1730'da darağacı ma-çunası, 1830'da haddehane ve dökümhane, 1837'de demirhane, 1837'de Valide kızağı ile taş kızak, 1848'de "Küçük Çekiç" fabrikası kuruldu. 1885'te kazan-hane, çelik fırını ve modelhane yapılarak tersane artan ihtiyaçları karşılayacak duruma getirildi.
1925'te o zamana kadar Deniz Kuv-vetleri'ne ait olan tersanenin bir bölümü Seyr-i Sefain Idaresi'ne verildi. İdare 1932' ye kadar gemilerinin bakım ve onarımlarını burada yaptıktan sonra Haliç Ter-sanesi'nin bulunduğu yere taşındı.
1939'da bugünkü Camialtı Tersane-si'nin bulunduğu yerde Devlet Limanları işletmesi Umum Müdürlüğü'nün Liman İşletmeleri'ne bağlı bir liman atölyesi kuruldu. Atölye 1944'e kadar mavna, duba ve Liman Işletmesi'ne ait deniz araçlarının tamir yeri olarak kullanıldı.
1944'te Devlet Denizyolları işletmesi' ne devredilen atölye, "Yeni Atölye" adı altında Fabrika ve Havuzlar Müdürlüğü' ne bağlı olarak çalışmaya başladı. Burası zaman zaman onarıldı ve küçük çapta yeni inşaatlarla takviye edildi.
1952'de Denizcilik Bankası'nın kurulmasından sonra, Ocak 1953'te tesisler bağımsız bir ünite haline getirilerek Ca-mialtı Tersanesi adını aldı ve her türden makineli, makinesiz deniz araçlarının bakımının, onarımının ve gerekli teçhizatının yapılabilmesi amacıyla modern-leştirildi.
Bu arada Birinci Beş Yıllık Plan'da (1963-1968) Camialtı Tersanesi'nin iş hacminin artırılmasına da yer verilmişti. İlk olarak 15.000 tonluk kuru yük gemilerinin yapılması için harekete geçildi. Kızak ve rıhtımlar yapıldı. Makine, elektrik, marangoz, inşa ve dökümhane atölyeleri modernleştirildi, eldeki araç ve gereçler yenilendi. 1981'de sac raspalama ve boyama birimleri eklendi. Tersane 1984'te Türkiye Gemi Sanayii AŞ'ye bağlandı.
Günümüzde tersanenin 72.000 ırf'lik iş sahası ve 400 m uzunluğunda rıhtımı vardır; 20.000 tona kadar tanker, cevher gemisi ya da yaklaşık 15.000 tona kadar kuru yük gemisi ile 155 m boya kadar her türden özel tipte gemi yapılabilecek olanakları vardır.
Camialtı Tersanesi'nde günümüze kadar şu 'gemiler yapılmıştır: Camialtı I (1961), Camialtı II (1961), Sedefadası (1973), İnciburnu (1973) adlı yolcu vapurları; İstanbul (1970), Bandırma (1976), Tekirdağ (1977), İskenderun (1991) adlı feribotlar; Karamürsel (1956), Harem (1965), Salacak (1966), Eminönü (1967), Topkapı (1971), Eyüp (1971), Selamiçeş-me (1988), Sultantepe (1989), Zeytinbur-nu (1989), Esenköy (1989), Gayrettepe (1990), Mecidiyeköy (1990), Okmeydanı (1990) adlı araba vapurları; Abidin Daver (1960), Amiral Ş. Okan (1970), Preveze (1973), Niğbolu (1973), Çaldıran (1973), Mohaç (1973), Antalya (1974), Ağrı (1974), Artvin (1975), Antakya (1975), Kaş (1984), Kayseri (1985), Kemah (1985), Çeşme (1986), Çine (1986), Söke (1986) adlı kuru yük gemileri; Bitlis (1981), Burdur (1982), Bolu (1983) adlı dökme yük gemileri.
Tersanede ayrıca 15.000 ton kaldırma gücü olan yüzer havuz (1962) ve Ulubat (1968) adlı su gemisinden başka römorkörler ve hizmet tekneleri de yapılmıştır.
ESER TUTEL
Dostları ilə paylaş: |