Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi

CEBEHANE

Cebeci Ocağı'na bağlı atölye, imalathane ve depolar. "Cebehane-i Âmire" olarak da bilinir. Cebehane'nin ana binası Yerebatan Sarayı'nın üstündeydi. Ayrıca Topkapı Sarayı dış bahçesindeki Aya İrini Kilisesi İç Cebehane konumundaydı. Sarayın çizme kapısından inilen Cebehane Meydam'nda da Cebehane'ye bağlı tesisler vardı.

Cebehane imalathanelerinde, cebe (zırh), zırh keseleri, kalkanlar, tolgalar, tüfekler, kumbara ve tüfek kundakları, kurşunlar, fındık kurşunları, ok temrenleri, savaş kazmaları, baltalar, teberler, kuburlar ile her çeşit mühimmat imal edilirdi.

Cebehane'de cebeci ustaları ile dışarıdan gelen aylıklı ustalar çalışırlardı. Burası Tophane, Kılıçhane gibi İstanbul'un önemli askeri sanayi tesislerinden biriydi. İmal edilen her çeşit silahla savaş a-raç ve gereçleri Cebehane ambarlarında saklanarak savaş zamanlarında cepheye götürülürdü. Sınır boylarındaki kalelerin silah ve cephane gereksinmeleri de yine burada hazırlanıyordu. Kalelerin her birinde yeter sayıda cebeci, "kale hizmeti" yaparak Cebehane'den gelen araç ve gereçlerin bakımını ve kullanılmasını sağlarlardı.

Cebehane'de ve bağlı atölyelerdeki baş ustalar "ser-tüfengî", "ser-kaynağî", "ser-burgunî", "ser-barutçu", "ser-perdahî" vb unvanlar taşımaktaydılar. Kentte düzenlenen şenlikler, donanmalar için fişek vb malzemeler de Cebehane'de hazırlanırdı. Saraya çok yakın olan Cebehane' yi padişahlar sık sık denetlerler, arada tebdil yöntemiyle de buradaki çalışmaları izlerlerdi.

İç Cebehane, bir tür silah hazinesi ve deposu durumundaydı. Ölen padişahların silahlan, zırhları, tolgaları, muhtelif dönemlere ait silah örnekleri burada saklanır ve sık sık bakımları yapılırdı. Tahta geçen padişahın İç Cebehane'yi törenle ziyaret etmesi ve atalarına ait silahlar hakkında bilgiler alması bir gelenekti. Buradaki birikimler İstanbul müzelerinin ana kaynaklarından olmuştur (bak. Askeri Müze).

Topkapı Sarayı sınırları içerisinde kalan Cebehane Meydanı ise Cebecilerin ve içoğlanlarının çeşitli gösteriler yaptıkları yerlerdendi (bak. bamyacı-laha-nacı müsabakaları).

1826'da Cebeci Ocağı kapatılınca buraya bağlı olan Cebehane'de de üretim durdu. 1828'de kumlan Cephane Nazırlığı bünyesinde sağ kol ve sol kol cephane bölükleri oluşturularak Asâkir-i Mansu-re-i Muhamrnediye'nin(-0 silah ve mühimmat gereksinimi karşılanmaya çalışıldı.

NECDET SAKAOĞLU