Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi

CEBECİ HANI

Cebeci Ham, Kapalıçarşı hanları grubun-" dandır. Kitabesi olmayan yapının, yaptıranı ve mimarı da bilinmemektedir.

Yapı, muntazam dikdörtgen planın dar kenarındaki bir sıra dükkânla Yağlıkçılar Caddesi'ne açılır. İstanbul, Kapa-

CEBECİ OCAĞI

390

391 CEDİD AIİ PAŞA MEDRESESİ

lıçarşı hanları içinde en muntazam plana sahip olmasıyla dikkati çeken yapı, 72x47 m ölçüsünde bir alana inşa edilmiştir. Yapının dikdörtgen planı 49x47 m'lik kareye yakın bir kuruluşla arkada avlulu bir blok oluştururken, 26,50x47 m' lik bir alanda yer alan enine dikdörtgen blok da bir ön blok (giriş bloku) oluşturmaktadır.

Böylece ait arda, revaklı iki avlulu ve revaklann altına açılan mekanlarıyla gelişmiş bir plan yorumuna sahip olan yapı, aynı plan kuruluşunu üst katta da gösterir. 12,50x36 m ölçüsündeki birinci avluya açılan ana giriş koridoru, yapı ekseninin solunda açılmış, ancak ikinci avluya açılan giriş doğu-batı ana ekseni üzerinde yer almıştır.

Günümüze, pek çok çelişkili onarımlarla ulaşmış olan yapı, ilk kuruluşuyla plan şemasını yansıtmaktadır. Yapıda re-vak sistemi örme taş payeler, kemerler ve çapraz tonoz örtü sistemiyle meydana getirilmiştir. Zemin katta revak altına bir sıra tonoz örtülü mekânlar açılır ve katta sivri kemer formundaki tuğla-derz dokulu revak kemerleri ile üst kattaki yuvarlak tuğla-derz kemerler avlu cephelerini oluşturur.

Üst katta yer alan mekânların kapı ve pencereleri yay kemerli olarak inşa e-dilmiştir. Üst kat zaman içinde çok değişmiş, yapının avluya açılan revak cepheleri ve üst örtüsü yer yer yeni malzeme ile yenilenmiş ve değiştirilmiştir.

Üst kat mekânlarındaki ocak nişleri de ancak kalıntılarından tanınabilmek-tedir. Birinci avludan ikinci avluya açılan geçiş mekânının sağ tarafında bitişik iki merdiven ön ve arka blokların üst katlarına çıkılan orijinal merdivenlerdir.

Cebeci Hanı, etrafında yer alan hanların çok çeşitli parselasyonlarına rağmen muntazam bir alanda inşa edilmiştir. Ancak kuzey, güney ve batı yönlerinden bitişik nizamda olması, yapının Yağlıkçılar Caddesi'nde yer alan doğu cephesiyle tanınmasını sağlamıştır. Alt kat, cepheyi oluşturan bir sıra dükkân arasında yer alan kapı, taştan yay kemerli bir açıklık şeklinde olup, beşik tonoz örtülü giriş koridoruna bağlanır.

Ana cephenin tuğla-derz dokusu ve bu dokuda mekânların dışa açıldığı pencerelerin taş kemer ve söveleri yer yer bozularak günümüze gelebilmiştir.

Cebeci Hanı, art arda iki avlulu olmasıyla, iki katlı muntazam dikdörtgen plan kuruluşuyla ve gene çarşı dokusu içinde yer almasıyla 18. yy ortalarına ta-rihlenebilir. Bibi. Güran, İstanbul Hanları, 115-117.

GÖNÜL CANTAY