Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi

BAYEZİD H

dası ile etkisini daha da artırdı. Anadolu eyaletlerine İstanbul'dan atanan valiler, sancakbeyleri ve kadılar halkın tepkisini çektiler. Tımar arazilerinin bir bölümünün vakıf konumuna dönüştürülmesi, tımar sisteminde öngörülen değişiklikler uzun vadede etkileri İstanbul'da da hissedilecek toplumsal hoşnutsuzlukların doğmasına yol açtı.

Diğer yandan İstanbul, Anadolu'dan göçlere, toprak, iskân ve vergilendirme düzeni bakımından kapalı tutulurken devşirme yöntemi ve esir ticaretiyle kente sürekli yabancı nüfus alınmaya başlandı.

II. Bayezid'in uzun hükümdarlığı boyunca İstanbul, halkın bu padişahı "uğursuz" saymasına neden olacak bir dizi felaket yaşadı. Şiddetli sağanaklar, yangın ve fırtınalar, iki büyük deprem, salgınlar ve kıtlıklar oldu. 1488'deki deprem aralıklarla iki ay sürdü. Kent önemli ölçüde hasar gördü. 1490'da korkunç bir fırtına çıktı. Atmeydanı'ndaki baruthaneye yıldırım düştü. Çevredeki mahalleler yan-

ettiği Cem'i tahta oturtmaktı. Fakat, ölüm olayını öğrenen yeniçeriler öfkeyle İstanbul'a döndüler. Sur kapılarını açtırdılar. Kentte korkunç bir katliam ve yağma başlattılar. İlk hedefleri Karamam Mehmed Paşa'nın konağı oldu. Vezira-zamı parçalayıp başını mızrağa geçirdiler. Yahudi mahallelerini yağmaladılar. Sokaklarda Bayezid lehine gösteriler yaptılar. Fatih'in hekimi Yahudi Yakup Paşa öldürüldü. Venedikli ve Floransalı tüccarların mağazaları da yağma edildi. İstanbul Kaymakamı İshak Paşa, olaylara bir süre seyirci kaldıktan sonra duruma el koydu ve ayaklanmacıları yatıştırdı. Bayezid'in İstanbul'daki oğlu Şehzade Korkud'u, babası gelinceye değin tahta oturttu ve alay düzenleyerek kentte dolaştırdı.

Bayezid, 4.000 kişilik bir süvari gücüyle 21 Mayıs 1481'de Üsküdar'a ulaştı. Halkın ve askerin tezahüratı arasında İstanbul'a geçti. Limandan kente girişi görkemli oldu. Matem işareti olarak siyah giyinmiş, atının başına da siyah sorguç takılmıştı. İstanbullu zenginler, kurtuldukları kâbusun sevinciyle yeni hükümdarın önüne taslar dolusu altın ve gümüş paralar serptiler. İskeleden saraya kadar yollara sırma işlemeli serendaz halılar döşenmişti. 22 Mayıs günü ilkin babasının cenaze törenine katılan ve tabutunu taşıyan Bayezid, aynı gün Top-kapı Sarayı'nda düzenlenen cülus töreniyle tahta oturdu. İlk iş olarak kendisini tutan ve taşkınlıkları güçlükle yatıştırılan kapıkulu askerlerine 3'er bin akçe cülus bahşişi dağıttırdı ve gündeliklerine de 5 akçe terakki (zam) verdi.

Küçük kardeşi Cem Sultan'ın saltanat hakkı savıyla harekete geçmesi II. Baye-zid'i bir yıl uğraştırdı. Bursa'ya kadar ilerleyen Cem Sultan, büyük hala Hatun Selçuk'u (Çelebi Mehmed'in kızı) İstanbul'a elçi olarak gönderdi ve Bayezid'e, ülkenin, İstanbul ile Rumeli toprakları ve Bursa ile Anadolu toprakları olmak üzere bölüşümünü önerdi. II. Bayezid, mülkün paylaşılmayacağım belirterek bunu reddetti. Giriştiği savaşta yenik düşerek Rodos şövalyelerine sığınan Cem, II. Bayezid'in saltanatı için 1495'e değin bir dizi sorun doğurdu. Rodos şövalyelerine, papalığa, Napoli ve Fransa krallıklarına karşı ödüncü politikalar izlendi. Papalık ve Katolik dünyası, Cem'in Avrupa'daki on üç yıllık serüveni boyunca, İstanbul'un yeniden Hıristiyanlığa kazandırılması umudunu taşıdılar. II. Bayezid ise barışçı bir politika izleyerek Cem sorununun İstanbul'a yönelik bir Haçlı seferine neden olmasını önlemeyi gözetti. Buna koşut olarak Balkanlar'daki statünün de Osmanlı Devleti aleyhine bozulma-masına özen gösterdi. Başarılı Boğdan (1484) ve Arnavutluk (1492) seferleri, Polonya ve Venedik'le imzalanan barış antlaşmaları, Osmanlı Devleti'nin gücünü kanıtladı. 1498'de Venedik'in Fransa ile anlaşması karşısında ise İstanbul'daki Venedik kolonisi enterne edildi. Tüccarlar tutuklanarak mallarına el konuldu.

Venedik'le dört yıllık bir savaş durumundan sonra 14 Aralık 1502'de ateşkes imzalandı. 20 Mayıs 1503'te yenilenen antlaşma ile de Venedik Cumhuriyeti, eskiden olduğu gibi yılda 10.000 duka vergi ödemeyi kabul etti. Buna karşılık İstanbul'da ve Türk karasularındaki ticaret ayrıcalıklarını yeniden elde etti. İstanbul'daki daimi Venedik balyosunun(-0 her yıl yerine üç yılda bir değişmesi de antlaşmada yer aldı. İstanbul'a, balyos sanıyla gelen ve daha sonra Venedik do-ju olan Andrea Gritti, II. Bayezid'le iyi ilişkiler kurdu.

II. Bayezid'in, Akdeniz havzasındaki barışı ilgilendiren ve İstanbul'un sosyal ve ekonomik yaşamını da uzun vadede etkileyecek olan önemli bir girişimi, İs-panya'daki gelişmelere müdahalesi oldu. 1492'de İstanbul'dan Kemal Reis'in komutasında gönderilen bir filo, İspanya kıyılarını vurmakla birlikte Endülüs Araplarını ve İspanya Yahudilerini, engizisyon katliamından kurtarmaya çalıştı. Bunların bir bölümünü Afrika kıyılarına

II. Bayezid'in

cülusu.