Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi

Guillaume Berggren

Engin Çizgen koleksiyonu

racaahmet". "Kurbağalıdere", "Kanlıca", "Fenerbahçe". "Salacak". Portre ve natürmort türünde de eserler vermiştir.

Eserleri resim ve heykel müzelerin-. de, Milli Kütüphane'de, banka ya da özel koleksiyonda bulunmaktadır.

AHMET ÖZEL

BEREKETZADE ÇEŞMESİ

Bereketzade Çeşmesi Galata'da Kuledi-bi Meydanı'nda Büyükhendek Caddesi ile Fırçacı Sokağı'mn kesiştiği noktada Galata Kulesi'ni çeviren sur duvarına bitişik bulunmaktadır. Günümüzde suyu atmamaktadır.

Zengin bezemeli bir cepheye sahip olan çeşmenin konumu, cephe düzeni, kitabeleri, malzeme ve işçiliğiyle ilgili problemleri henüz çözümlenmiş değildir. Yazılı kaynaklar ve görsel malzemeler incelendiğinde çeşmenin birçok kere onarım geçirdiği ve özgünlüğünü yitirdiği anlaşılmaktadır.

Banisi Defterdar Mehmed Efendi olan çeşme bugünkü yerine 1957/1958' de taşınmıştır. Daha önce Galata Kulesi'nin dizdarı olan Bereketzade Hacı Ali bin Hasan'ın Bereketzade Mescidi diye bilinen mescidinin yanında bulunduğu kaynaklarda geçmektedir. Kaynaklar ayrıca II. Mehmed'in (Fatih) müezzinbaşısı Bereketzade el-Hac Ali Efendi'nin çeşmesinin yerine yaptırıldığını belirtmektedirler, îlk yapım tarihini 1145/1732 olarak veren kitabesi, çeşmenin ne amaçla yapıldığını da açıklamaktadır. Galata ve Tophane semtleri sakinleri su sıkıntısı çektiklerinden, I. Mahmud buraya su getirtmiş, suyun fazlasını çeşme yaptıracak hayır sahiplerine vermiştir. Hayır sahiplerinden Defterdar Mehmed Efendi de Bereketzade Mahallesi'nde bu çeşmeyi yaptırmıştır. Çeşme asıl banisinin adı yerine önceki çeşmenin banisinin adıyla anılmaya devam etmiştir.

Kitabesinde 1260/1844 tarihinde Bez-mialem Valide Sultan tarafından Hazinedar Azmicemal'e çeşmenin onartıldığı da belirtilmektedir, ikinci önemli onarım I. Dünya Savaşı'ndan önce Fransa'nın Türkiye büyükelçisinin eşi İstanbul'un doğal güzelliklerine hayran Madam Pompar'ın

kent içinde dolaşırken Bereketzade Çeş-mesi'nin harap durumundan etkilenmesi sonucunda gerçekleşmiştir. Madam Pompar'ın kurulmasını desteklediği İstanbul Şehri Muhipleri Cemiyeti, yarısı Türkçe, yarısı Fransızca bir risale bastırıp dağıtmış, cemiyet adına toplanan parayla çeşme onarılmıştır. Kaynaklarda sözü edilen bir üçüncü onarım 1957/1958'e rastlamaktadır. Bu üç önemli onarım dışında yazılı kaynaklarda onarıma ilişkin ifadelere rastlanmaktadır.

Çeşme cephesinin dışarıya taşan bölümü 381,5 cm genişliğinde ve 400 cm yüksekliğinde bir dikdörtgen oluşturmaktadır. Dışarı taşan kütleye iki taraftan 110 cm genişliğinde bir ek bölüm eklenerek cephe düzenlemesi tamamlanmaktadır. Simetri eksenin üzerinde "S" ve "C" kıvrımlarıyla biçimlenen bir niş yer alır. Nişin önüne bir yalak yerleştirilmiştir. Yalağın iki yanında birer dinlenme taşı bulunmaktadır.

Nişin alınlığı üzerindeki "maşallah" yazısının altında "Banisi oldu mukaddem Fatih'in müezzini" şeklinde başlayıp "iç bu mâ-i kevseri Azm-i Cemal icra eden 1260 (1844)" şeklinde biten kitabenin altında üzerinde musluk lülesinin yerleştiği ayna taşı vardır. Ayna taşı düzenlemesi yukarıda "ve minelmai küllü sey'iıı hay efala yuminun" yazısıyla başlamakta, "S" ve "C" kıvrımlı bir kemerle devam etmektedir. Kemerle kitabe arasında kalan köşeliklerin yüzeyleri kıvrık dal ve çiçek motifleriyle doldurulmuştur. Kemerin içini bir çiçekli rozetle gövdesi ve dalları çizgilerle taranmış iki servi motifi bezemekledir.

Ayna taşının iki yanı, kısa ayaklı sehpalar üzerinde şişkin gövdeli, uzun boyunlu birer vazoya yerleştirilmiş çiçek motifleriyle değerlendirilmiştir. Soldaki vazonun yanlarında birer armut, sağda-kinde birer erik motifi görülmektedir. Soldaki vazoda çiçek demetleri gül, gonca ve krizantem, sağdaki ise krizantem, küpe, nergis, gelincik ve gül motiflerinden oluşmaktadır. Niş kemerini üst cephe düzenlemesinden kıvrık dal ve pal-metlerden oluşan bir bordur ayırır. Çeşmenin yazıtı üst bölümde altı düşey dört