Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi

BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI'NDA İSTANBUL

I. Dünya Savaşı, Osmanlı payitahtı İstanbul'un, geleneksel yapısını çökerten ona bambaşka bir görünüm kazandıran bir savaştı. Kentin tüm dengeleri altüst oldu. Geleneksel gelir bölüşümü çöktü.

Ağustos 19l4'te I. Dünya Savaşı'mn başlaması ve Osmanlı ordusunun seferber edilişiyle birlikte Osmanlı topraklarında iaşe sorunu ortaya çıktı. Taşıt araçlarının büyük çoğunluğu orduya devredildi. Limanlardaki yiyecek maddelerine el konularak ordunun her türlü ihtiyacına öncelik verildi.

Osmanlı Devleti bir tarım ülkesi olmasına karşın, temel besin maddesi olan ekmek için, o yıllarda özellikle kıyı kentlerinde, gerekli unun önemli bir kısmı Romanya, Rusya ve Marsilya'dan getiriliyordu. Savaş sonucu Çanakkale Boğazı'nın kapatılarak Akdeniz'le bağlantının kesilmesi, Rusya'nın savaşa girişi ve Romanya'da un fiyatlarının yükselişi kısa sürede İstanbul'da ve ardından diğer kentlerde un sıkıntısına yol açtı.

İstanbul'da ekmek buhranı baş göstermişti. Babıâli ivedi önlemler alma gereği duydu. İstanbul valisi, Beyoğlu ve Üsküdar mutasarrıfları ve Ticaret ve Sanayi Odası temsilcileri vilayette toplandılar. Dahiliye nazırının başkanlığında Havâic-i Zaruriye Komisyonu kuruldu. Komisyon iaşe işleriyle uğraşacak, halkın ve ordunun temel tüketim maddelerini sağlayacaktı. Komisyonun bir diğer görevi piyasada istif edilmiş maddeleri saptamak ve gerektiğinde bunlara el koyarak fiyatların asm ölçüde yükselmesini önlemekti.

Ticaret ve Sanayi Odası'ndaki ilk oturumunda encümen, bazı yetkili kişileri de davet ederek narh sorununu görüştü. 5 Ağustos 1914'ten itibaren geçerli olmak üzere unun çuvalını 110 kuruş ve ekmeğin kilosunu 55 para olarak saptadı. Zahirecilerin bu fiyatları çok düşük bulmaları üzerine 12 Ağustos'ta ekmeğin fiyatına 5 para daha eklenerek bir kilo ekmek 60 paraya yükseltildi. Ancak, bu fiyatı da yetersiz bulan zahireciler ellerindeki unu istif etmeye ve el altından yüksek fiyatla satmaya başladılar. Öte yandan seferberlik ilam üzerine Anadolu demiryollarından bir ayı aşkın bir süre asker sevk edildi. Bu hatlarda buğday ve un taşımacılığı yapılamadı. Ayrıca, tüccarın elinde bulunan un stoklarının bir kısmına ordu tarafından el konması İstanbul'un ekmeklik un ihtiyacını had safhaya getirdi. Bu arada diğer tüketim maddelerinin arzında da bir daralma görüldü. Ordunun talebini karşılamak için tekâlif-i harbiye komisyonları savaşın ilk aylarında, buğdayın yanısıra tüccarın elindeki koyun, patates, fasulye,- nohut,