Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi

BİRGİ, ZİYA NURİ

(l 7 Ağustos 1872, İstanbul - 7 Aralık 1936, İstanbul) Hekim. Mekteb-i Tıbbi-ye-i Şahane (Askeri Tıbbiye) emraz-ı hariciye (cerrahi hastalıklar) muallimi Birgivî Kâtipzade Mehmed Nuri'nin oğludur. 1890'da Askeri Tıbbiyeyi yüzbaşı rütbesiyle bitirdi, altı ay Haydarpaşa Askeri Hastanesi'nde tabip muavini olarak çalıştıktan sonra 1891'de sınavla emraz-ı umumiye (klinik genel patoloji) muallim muavini oldu. 1893'te seririyat-ı cer-rahiyeye (cerrahi kliniği) geçti ve aynı

yıl İstanbul'da görülen kolera salgınında İkinci Daire-i Belediye sağlık heyetinde görevlendirildi.

1894'te Mekteb-i Tıbbiye Meclis-i Mu-allimîn'i (Tıp Okulu Profesörler Kurulu) tarafından, uzmanlık öğrenimi görmek üzere Berlin'e gönderildi. Kayser Wil-helm Askeri Tıp Akademisi'nde öğrenim görerek diploma aldı, ayrıca kulak-bu-run-boğaz hastalıkları ihtisası yaptı.

Aralık 1900'de İstanbul'a döndü ve Gülhane Tatbikat Mektebi ve Seririyat Hastanesi'nde ilk emraz-ı üzniye, enfiye ve hançereviye (kulak-burun-boğaz hastalıkları) kliniğini kurdu. Bundan önce kulak-burun-boğaz hastalarına iç hastalıkları kliniğinde bakılıyordu. 1902'de ek olarak Hamidiye Etfal Hastanesi hekimliği ile görevlendirildi. 1904'te ferik (kor-ğenaral) rütbesine yükseldi.

Nuran yıldırım koleksiyonu

1909'da askeri ve sivil tıbbiyelerin birleştirilmesiyle Haydarpaşa'da kurulan Darülfünun-ı Osmanî Tıp Fakültesi'nde kulak-burun-boğaz kliniği hocalığına getirildi ve askeri görevlerinden izinli sayıldı. I. Dünya Savaşı'mn başında ihtiyat askeri hastanesi haline getirilen tıp fakültesi hastanesi başhekimliğine atandı.

19l6'da dekanlığı sırasında Darülfünun Tıp Fakültesi Mecmuası'mn yayımlanmasını sağladı. 1921'de ikinci kez Darülfünun Tıp Fakültesi reisi (dekan) seçildi.

1933 üniversite reformunda kadro dışı bırakıldı fakat arkadaşları ve hükümetin isteğiyle 1934'te fahri profesör olarak kürsüsüne döndü. 1935'te Ay-fon'dan milletvekili seçildi ve bu görevdeyken öldü.

Birgi, Türkiye'de endoskopik metotların ilk uygulayıcısı ve öğreticisidir. En-doskopi konusundaki "Meri ve Kasabalın Doğrudan Doğruya Muayenesi, Mütalaat ve Müşahedat" başlığı taşıyan araştırması bugün için bile ilgi çekicidir. 1930'da Türk Otorinolarengoloji Cemiyeti'ni kurmuş ve ilk başkanlığını yapmıştı.

Bibi. M. O. Uzman, "Ziya Nuri, Rıza Nuri, Tahir Bey", istanbul Seririyatı, c. 16 (1934), s. 2-3; Gövsa, Türk Meşhurları, 413-414; F. Erden, Türk Hekimleri Biyografisi, ist., 1948,

s. 267-268; H. Altuğ, "Müderris Dr. Ziya Nuri Birgi Paşa (1872-1936)", 50 Yıl Önce Ölen 8 Büyük Türk Hekimi, (yay. E. K. Unat), ist., 1986, s. 33-40.

NURAN YILDIRIM