Baxış Leyla Habil qızı

Şin topologiyası (BUS) 

---

18 
“Ümumi şin”
şəbəkə topologiyası ən sadə topologiya növlərinə aiddir. Bu növ 
şəbəkə topologiyasında kompyuterlər bir şin vasitəsilə əlaqələndirilir. İnformasiya bir 
şinlə bir çox şəbəkə düyünlərinə göndərilə bilər. Şəbəkə düyün nöqtələri arasmda 
əlaqə interfeyslə qısa kabellər vasitəsilə yerinə yetirilir. Şəbəkə düyün nöqtələrində 
göndərilən informasiyanı yalnız ünvanı uyğun gələn kompyuter qəbul edir. “Ümumi 
şin” topologiyasında informasiya növbə ilə hər iki tərəfə yarımdupleks rejimində 
ötürulür, əks halda ötürmə xətti bir dənə olduğu üçün informasiya itə bilər. Xətlərdə 
alınan ziddiyyətlər hər bir FK-in şəbəkə proqram təminatı və ya uyğun qurğuların 
köməyi ilə bərpa edilə bilər. 
“Ümumi şin” topologiyasında informasiya növbə ilə hər iki tərəfə 
yarımdupleks rejimində ötürulür, əks halda ötürmə xətti bir dənə olduğu üçün 
informasiya itə bilər. Xətlərdə alınan ziddiyyətlər hər bir FK-in şəbəkə proqram 
təminatı və ya uyğun qurğuların köməyi ilə bərpa edilə bilər. 
Ümümi şin topologiyasının üstün cəhətləri 
*
İdarə edilməsinin sadə olnıası. Məntiqi və proqram strukturu sadə olur, 
quraşdırılmasj ucuz başa gəlir; 
*
Şəbəkənin genişləndirilməsinin rahat olması. Belə ki, şəbəkəyə istənilən 
vaxt 
əlavə işçi stansiyalar birləşdirilə bilər və magistrala qoşula bilər; 
*
Bir kompyuterlə ötürdüyü informasiyanm şəbəkədə başqa kompyuterin 
qəbul 
edə bilməsi ilə əlaqədar geniş yayımlılıq imkanma maiik olması; 
*
Şəbəkənin yüksək etibarlılığa malik olması. Sıradan çıxan hər hansı şəbəkə 
düyün nöqtəsi və ya kompyuter şəbəkənin işinə xətər yetirmir. 
Ümumi şin topologiyasınin nöqsanları: 
*
Başqa şəbəkə topologiyalarına nisbətən fərdi kompyuterlərin şəbəkə 
qurğularmm (adapterlərınm) topologiyasmm mürəkkəb olması. Mürəkkəbliyin əsas 
amillərindən biri də ötürücü fərdi kompyuter ilə, qəbul edici fərdi kompyuter 
arasmda istifadə edilən kabellərin uzunluğudur. Kabel nə qədər uzun olarsa ötürülən 

---

19 
informasiyalar (siqnallar) təhriflərə daha çox uğrayır. 
*
Magistral xətlərin (şinlərin) qırılması şəbəkənin sıradan çıxmasma səbəb 
olur. 
*
Kabellərin uzunluğu ilə əlaqədar təhriflərin əmələ gəlməsini aradan 
qaldırmaq məqsədilə kabellərin sonuna köməkçi əlavə qurğularmm qoşulmasmm 
lazım gəlməsi. 
*
Şəbəkə avadanlıqları (adapterlər) dövriyyəyə paralel qoşulduğu üçün 
nöqsanm çətin tapılması.